Κοκκινιά, Πλατεία Οσίας Ξένης, Μάντρα Κοκκινιάς, Καμμένα, Κερατσίνι, Άγιος Γεώργιος, Ευγένεια, Ταμπούρια, Χαραυγή, Τσιμεντάδικο, Ανάσταση, Ηλεκτρική, Δραπετσώνα, Λιπάσματα
Ένα οδοιπορικό στην ιστορία. Ένα ταξίδι αναφοράς και απότισης μνήμης στις πιο "βαριές" γειτονιές της ιστορίας του Λαού μας. Εκεί που, σε κάθε βήμα και στενό, κάθε ρούγα και πλατεία, παραμονεύει η ελπίδα με την απελπισία, ο θάνατος με τη ζωή. Το φως με το σκοτάδι. Ο ήλιος με τη σκόνη. Τα λουλούδια με το δηλητήριο.
Εκεί που η Γη είναι ποτισμένη με ιδρώτα, αίμα, θυσία, προσφορά, μόχθο και δημιουργία.
Γειτονιές και σοκάκια που έγιναν μύλος και ζυμάρι για να μπουν στο καμίνι της ταξικής πάλης και να αυγατίσουν τα αμύθητα κέρδη "πατριωτών" βιομηχάνων, ξενόδουλων εφοπλιστών, εμπόρων ονείρων και σάρκας.
Εκεί που στήθηκαν στις μάντρες κορμιά, σοκάκια ποτίστηκαν με αίμα, παράγκες ξεριζώθηκαν με τη βία, εργάτες δολοφονήθηκαν σε στέρνες με οξύ και σκαλωσιές του τρόμου.
Ένα οδοιπορικό που το χρωστούσα χρόνια στον εαυτό μου αλλά και σε εμβληματικά πρόσωπα της ζωής μου.
Στον πατέρα μου, που έφτασε να γίνει Εργοδηγός στα Λιπάσματα δουλεύοντας εκεί 32 χρόνια. Στην αδελφή μου που από το 1927 έζησε τη φλόγα των λαϊκών γειτονιών του Πειραιά, μέλος στην ΕΠΟΝ. Στην μητέρα μου που εκείνη ακούμπησε τις ελπίδες της στα σοκάκια της Δραπετσώνας καρτερώντας τον αγαπημένο της στην φτωχική καμαρούλα στην Ευγένεια.
Σημείο αναφοράς μιας ολάκερης ζωής 32 χρόνων, το πιο ιστορικό εργοστάσιο της Ελλάδας.
Τα ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ στην ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ
 |
| Δραπετσώνα 1937 |
Μια Συνοικία γεννιέται στο λυκαυγές του 20ου αιώνα
Στα 1880, στο άκρο αυτό του Πειραιά, όριο έστεκε ο πρόδομος ναός του Αγίου Διονυσίου. Ακριβώς στο μέρος που είναι και σήμερα. Από τότε τα όρια του Πειραιά απλώθηκαν στα Δυτικά.
Η Βιομηχανική ανάπτυξη τις εποχής, το λιμάνι, μεγάλωσαν τα όρια της πόλης. Έτσι γεννήθηκε η ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ, τα Σφαγεία, ο όρμος των Φωρών.
Το 1909 η οικογένεια Κανελλόπουλου ιδρύει τα Λιπάσματα:
"Ανώνυμη Ελληνική Εταιρεία Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων"
 |
| Η Πρώτη άδεια Οικοδομής των Λιπασμάτων |
Το 1880 οι ΑΔΕΛΦΟΙ ΖΑΒΟΓΙΑΝΝΗ ιδρύουν το ατμοκίνητο ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΕΙΟ Βόρεια του όρμου των Φωκών. Ακολουθούν μια σειρά από εργοστάσια βαριάς βιομηχανίας:
1894: ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΟ ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΕΙΟ Γ. ΣΑΡΑΪΝΤΑΡΗ
1897: ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΟ ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΕΙΟ ΣΚΛΑΒΟΥΝΟΥ και ΞΕΝΟΥ
1904: ΒΥΡΣΟΔΕΨΕΙΟ ΜΙΧΑΛΙΝΟΥ
1906: Το μεγάλο ΤΣΙΜΕΝΤΑΔΙΚΟ ΗΡΑΚΛΗΣ, αρχικά ως ΑΓΓΕΙΟΠΛΑΣΤΕΙΟ ΖΑΒΟΓΙΑΝΝΗ-ΖΑΜΑΝΗ και ΣΙΑ και επίσης το ΝΑΥΠΗΓΕΙΟ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ ΑΕ
Η Αρχή του 20ου αιώνα βρίσκει την Δραπετσώνα ως ένα από τα μεγαλύτερα βιομηχανικά κέντρα της Ελλάδας. Επίσης ως ένα από τα εν δυνάμει πιο ταξικά εργατικά προάστεια στα οποία το ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ αρχίζει και αναπτύσσεται ραγδαία με την άμεση επιρροή του ΚΚΕ.
Πηγή Υλικού εδώ:
Περπατώντας στη Δραπετσώνα του Μεσοπολέμου
Πηγή Υλικού εδώ:
Περπατώντας στη Δραπετσώνα του Μεσοπολέμου
Η Κοινωνική και ταξική συγκρότηση της Δραπετσώνας
Τα εργοστάσια ζητούσαν χέρια. Και μάλιστα σε εξεφτελιστικές συνθήκες για την εποχή. Έτσι ένα μεγάλο μέρος εργατών άρχισαν να κατοικούν στην Δραπετσώνα και δημιουργήθηκαν τα πρώτα ΠΑΡΑΠΗΓΜΑΤΑ, τα οποία και αποτέλεσαν ιστορικό σημείο αναφοράς για την περιοχή.
Πάτωμα από ...χώμα, σκεπή από τενεκέδες, ανύπαρκτα δίκτυα νερού. Δημόσια υγεία στα πλαίσια του θανάτου. Εσωτερικοί μετανάστες από την ενδοχώρα της Αττικής, από την Πελοπόννησο και τα νησιά ήταν οι πρώτοι εργάτες στην Δραπετσώνα.
Από το 1914 και φυσικά αμέσως μετά το 1922 χιλιάδες πρόσφυγες κατακλύζουν τον Πειραιά δημιουργώντας ένα ακόμα εξαθλιωμένο προλεταριάτο έτοιμο να πιάσει δουλειά σε απάνθρωπες συνθήκες στις φάμπρικες της Δραπετσώνας. Οι πρόσφυγες της Δραπετσώνας δημιούργησαν πολύ αργότερα την Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων αλλά ήταν "αόρατοι" για το επίσημο κράτος.
Η Αιματηρή καταστολή του 1923
Στην κυβέρνηση βρίσκεται η επαναστατική επιτροπή ΠΛΑΣΤΗΡΑ-ΓΟΝΑΤΑ με πρωθυπουργό τον δεύτερο. Η Οικονομία βρίσκεται στα πρόθυρα οξύτατης κρίσης και η κυβέρνηση ταυτίζεται με την άγρια επίθεσης της εργοδοσίας στα εργατικά δικαιώματα.
Υπουργός Οικονομικών ο ....ιδιοκτήτης της ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ, Ανδρέας Χατζηκυριάκος (!), πρόεδρος του ΣΕΒ. Το καλοκαίρι βρίσκει τους εργάτες στο δρόμο σε μια πορεία σύγκρουσης καθώς η κυβέρνηση αναιρεί ένα προς ένα τα όσα εργατικά δικαιώματα υπήρχαν. Τον Αύγουστο μία από τις μεγαλύτερες ΑΠΕΡΓΙΕΣ στην Ελλάδα εξαπλώνεται σε ολάκερο τον Πειραιά και προχωρά ακάθεκτη στην Αθήνα. Η Κυβέρνηση έντρομη προχωρά σε αναγκαστικά μέτρα διάλυσης των συνδικάτων Ο υπουργός εσωτερικών Γ. Παπανδρέου (Ναι, καλά διαβάσατε ο γέρος της ....δημοκρατίας αλλά και αιμοβόρος διώκτης της εργατιάς) προειδοποιεί τους εργάτες με αιματοκύλισμα και στις 20-23 Αυγούστου, στρατός και δυνάμεις καταστολής επιτίθενται στους απεργούς. Το αποτέλεσμα είναι καταστροφή:
11 εργάτες νεκροί, 100 τραυματίες και 500 συλληφθέντες, ανάμεσά τους εργάτριες πολλές.
 |
| Ο Λογοκριμένος "ΡΙΖΟΣ" της 23/8 |
Πλήρη εξιστόρηση της μεγάλης αυτής Απεργίας εδώ:
Ημεροδρόμος: Η Μεγάλης καταστολή της απεργίας των εργατών του Πειραιά
Το 1944 οι Γερμανοί είχαν πάρει την κάτω βόλτα. Ο Κόκκινος στρατός προέλαυνε ακάθεκτος προς το Βερολίνο και οι Αγγλο-Αμερικάνοι έτρεχαν ασθμαίνοντες να προλάβουν να διασώσουν τις ζώνες επιρροής τους. Στο μεταξύ η επιλογή τους ήταν η ολική καταστροφή εμπορικών στόχων για να δώσουν business στις επιχειρήσεις τους όταν ανελάμβαναν το ...Θεάρεστο έργο της αναστήλωσης μετά τον πόλεμο. Το κλασικό σχέδιο ....Μάρσαλ που βιώσαμε και εμείς. Ο Πειραιάς λοιπόν και τα εργοστάσια με το λιμάνι ήταν υποψήφιοι "πελάτες" για business αμέσως μετά τον πόλεμο.
Κρατώ εδώ την περιγραφή του πατέρα μου, όπως μου την μετέφερε. Εκείνη τη μέρα είχε βάρδια πρωί στα Λιπάσματα. Η Πρωινή βάρδια ήταν 7-3 μμ. Κάποια στιγμή ήχησαν ανατριχιαστικά οι σειρήνες σε ολάκερο τον Πειραιά και στα Λιπασματα. Οι Γερμανοί ενημέρωσαν ότι επίκειται μαζικός βομβαρδισμός. Φυσικά εκείνοι είχαν τα καταφύγιά τους όπως και την ισχυρότατη αντιαεροπορική τους άμυνα. Οι εργάτες έψαχναν μέρη να κρυφτούν στις καταπακτές και στα υπόγεια. Αλίμονο όμως.
Ο Βομβαρδισμός ήταν σε τρία κύματα, από το πρωί μέχρι αργά το απόγευμα. Τα χτυπήματα ήταν παντελώς τυφλά και οι βόμβες έπεφταν μέσα στην πόλη, στα σχολεία, στον σιδηροδρομικό σταθμό, στα σπίτια, στις συνοικίες, στο εργοστάσιο, ακόμα και στο νεκροταφείο όπου οι νεκροί της μέρας θάβονταν αγκαλιά με τους υπάρχοντες τάφους.
Στο εργοστάσιο έπεσαν αρκετές βόμβες και ο πατέρας μου περιέγραφε τον τρόμο και την οδύνη. Νεκρά σώματα εργατών κοίτονταν παντού, ακόμα και κρεμασμένα στις σκαλωσιές των υποστέγων. Καταστροφή και θάνατος.
Αποτέλεσμα: 5.500 Πειραιώτες βρήκαν τραγικό θάνατο (!!!) σε μια μονάχα μέρα. 8 Γερμανοί στρατιώτες σκοτώθηκαν (!!!). Οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις των Γερμανών έμειναν άθικτες ενώ ο λαός του Πειραιά βούλιαξε στην οδύνη και τον θάνατο. Εκατοντάδες οικογένειες πήραν το δρόμο άστεγοι πρόσφυγες για την Αθήνα να σωθούν απ τη μανία.
Στο νεκροταφείο της Ανάστασης θάφτηκαν 492 άνθρωποι. Τόσοι μόνο χώρεσαν. Οι άλλοι, σε άλλα μέρη της Αθήνας. Ήταν μια καθαρή δολοφονία άσκοπη. Και να σκεφτεί κανείς ότι ο λαός του Πειραιά υποδέχτηκε τα αεροπλάνα με το ανέμισμα λευκών μαντηλιών.
Η Δραπετσώνα συγκροτείται κοινωνικά-Οι συνθήκες ζωής
Οι προηγούμενες εξελίξεις οδήγησαν σε μεγάλη πληθυσμιακή άνοδο την Δραπετσώνα. Το 1928 στην ΑΠΟΓΡΑΦΗ έδωσε 36.485 κατοίκους σε ΕΠΤΑ επιμέρους ΣΥΝΟΙΚΙΕΣ:
- Βούρλα (Μιλάω παρακάτω)
- Καλοκαιρινό: Ήταν γειτονιά από νησιώτες από τη Σύμη και τα Δωδεκάνησα, φυγάδες λόγω της Ιταλικής κατοχής. Ήταν η καλύτερη γειτονιά από τις υπόλοιπες. Δούλευαν είτε στο λιμάνι είτε στα εργοστάσια λιγότεροι.
- Λιπάσματα (Μιλάω παρακάτω
- Νεκροταφείο Ανάστασης: Η συνοικία ξεκινούσε μετά την Πυριτιδαποθήκη προς το νεκροταφείο και αποτελούνταν από 500 ξύλινες παράγκες στις οποίες έμεναν γύρω στους 2000 κατοίκους.
- Πυριτιδαποθήκη: Η Οδός Αναπαύσεως, βασική οδός από το 1928, ένωνε Δραπετσώνα-Ευγένεια-Κερατσίνι. Πριν το νεκροταφείο, ήταν η ΠΥΡΙΤΙΔΑΠΟΘΗΚΗ, στρατιωτική εγκατάσταση με φρουρά. Στον έναν της τοίχο χτίστηκαν τα παραπήγματα των προσφύγων. και από τις αρχές του 1923 η "Αλληλοβοήθεια" ήταν η ψυχή τους.
- Σφαγεία: Η μικρότερη συνοικία της Δραπετσώνας. Αναπτύχθηκε κύρια μετά το 1940. Παράγκες με μικρές αυλές μέσα στη σκόνη και την δυσοσμία των εργοστασίων. Τα τελευταία σπίτια της κατεδαφίστηκαν επί χούντας στο τέλος του 1970 με αναγκαστική μεταφορά των κατοίκων.
- Δραπετσώνα: Η πιο μαζική σε πληθυσμό. Κύριες γειτονιές είχε την Κρεμμυδαρού, το Καστράκι και τον Άγιο Φανούριο. Η Εικόνα της το 1931 αποτύπωνε την πλήρη εξαθλίωση. Από το 1922 μέχρι το 1931 οι κάτοικοι έμεναν σε τσαντίρια, που μετατράπηκαν σε παράγκες.
Από το σύνολο των κατοίκων της απογραφής, οι 25.643, δηλαδή το 70% ήταν Μικρασιάτες πρόσφυγες. Οι συνθήκες ζωής της περιοχής ήταν τρισάθλιες και άκρως επικίνδυνες για την υγεία των κατοίκων. Χιλιάδες άνθρωποι ζούσαν σε παράγκες για πάρα πολλά χρόνια, μέχρι το 1961. Στις γειτονιές της Δραπετσώνας δεν υπήρχαν τουαλέτες και οι ανάγκες καλύπτονταν σε κοινόβιες άθλιες εγκαταστάσεις. Νερό δεν υπήρχε. Ο Δήμος Πειραιά άνοιξε 2-3 πηγάδια και οι κάτοικοι έπαιρναν νερό από τον Πόρο. Βρύσες στην περιοχή λειτούργησαν μετά το 1940 (!!!).
Τα Δημόσια ΠΟΡΝΕΙΑ της ΒΟΥΡΛΑΣ
 |
| Η Συνοικία "Βούρλα" στη Δραπετσώνα |
Τα ΒΟΥΡΛΑ ήταν Συνοικία της ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ, στην οποία ο Δήμος Πειραιά και το κράτος συγκρότησε τον "ΣΥΝΟΙΚΙΣΜΟ ΚΟΙΝΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ", με λίγα λόγια ένα κρατικό Πορνείο (!).
Εκεί λειτουργούσαν τα πορνεία, το "θεραπευτήριο" καθώς και το φυλάκιο της Αστυνομίας και της στρατιωτικής φρουράς. Το οικοδομικό τετράγωνο ήταν χτισμένο εν είδη ΓΚΕΤΟ μέσα σε ψηλή μάντρα. Εκεί οι έγκλειστες γυναίκες τελούσαν σε καθεστώς ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ και πλήρους εξάρτησης από τον Δήμο Πειραιά.
Ο Λαός της Δραπετσώνας αγκάλιασε τις γυναίκες αυτές, στάθηκε δίπλα τους και μάλιστα εκεί, στους τεκέδες της περιοχής άνθισε το ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ με τεράστια ονόματα:
ΜΑΡΚΟΣ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗΣ, ΑΝΕΣΤΗΣ ΔΕΛΙΑΣ, ΣΤΡΑΤΟΣ ΠΑΓΙΟΥΜΤΖΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΑΤΗΣ.
 |
| Εικόνα από τα πορνεία της Βούρλας |
ΤΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ-Ο ΣΥΝΟΙΚΙΣΜΟΣ
 |
| Ο Συνοικισμός των υπαλλήλων στα Λιπάσματα |
Μετά την ίδρυση του εργοστασίου, το 1910 ο ΛΕΟΝΤΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ, μέτοχος της εταιρείας ξεκίνησε την κατασκευή ενός μικρού οικισμού για 325 άτομα. Προορίζονταν για υπάλληλους της εταιρείας δηλαδή για μικρομεσαία στελέχη. Στην αρχή πλήρωναν συμβολικά ένα ενοίκιο ενώ αργότερα ήταν δωρεάν. Ο Οικισμός αναπτύχθηκε έντονα μέχρι το 1935. Τα σπίτια πλαισιώθηκαν από ποδοσφαιρικό γήπεδο καθώς και κοινά λουτρά.
Ο Συνοικισμός αυτός κράτησε μέχρι την δεκαετία του 1960 και σταδιακά άρχισε να κατεδαφίζεται από την ιδιοκτησία Μποδοσάκη.
Πλήρη Στοιχεία για τον συνοικισμό μπορείτε να διαβάσετε εδώ:
 |
| Τα Προσφυγικά στην Δραπετσώνα |
ΤΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ
 |
| Το εργοστάσιο σε πλήρη άνθηση |
Μια προσεκτική σύγκριση αυτής της φωτογραφίας με τις αντίστοιχες σημερινές που θα ακολουθήσουν θα σας βοηθήσουν να αντιληφθείτε τι ακριβώς ελάχιστο σώζεται σήμερα.
Η Εταιρεία ιδρύθηκε το 1909 σαν ανώνυμη εταιρεία. 20.000 μετοχές και μετοχικό κεφάλαιο 2 εκατομμύρια δραχμές. Αναπτύχθηκε σε μια τεράστια έκταση 57.380 τ.μ. στον Κάβο Κράκαρη σε οικόπεδο των Λεοντίου Οικονομίδη και Νικόλαου Κανελλόπουλου..
Ξεκίνησε να λειτουργεί τον Οκτώβρη 1910 με ατμομηχανή 600 ίππων. Το κόστος των μηχανημάτων ανήλθε στα 1,375 εκατομμύρια δραχμές. Η έκταση των εργοστασίων, στην πορεία του χρόνου, γιγαντώθηκε σε απίστευτο βαθμό και έφτασε τα 140.000 τ.μ.
Προϊόντα παραγωγής: Χημικά λιπάσματα κάθε είδους, Φωσφορικό και Θειικό οξυ, υαλουργία.
Το φωσφορικό οξύ ήταν ένα από τα πλέον καρκινογόνα και θανατηφόρα υλικά παραγωγής, τα οποία οδήγησαν σε βιασμό του περιβάλλοντος σε όλα τα επίπεδα.
Το προσωπικό των εργατών αριθμούσε περίπου τους 200 στην αρχή και στα 1930 έφτασε τους 1850 εργάτες.
"Στην Δραπετσώνα η ζωή είναι κατάρα. Όποιος δεν φοβάται κόλαση να έρθει εδώ να ζήσει με χιλιάδες ψυχές στη μεγαλύτερη παραγκούπολη της χώρας. Να έχει στα ρουθούνια του το μαζούτ που καίει η Ηλεκτρική και τα δεκάδες εργοστάσια. Να πέφτει από ψηλά σαν πούδρα στα ρούχα σου η σκόνη από τις καμινάδες του τσιμεντάδικου και να τα διαλύει, να ανασαίνει τα δηλητήρια που ξερνάει η μεγάλη τσιμινιέρα των Λιπασμάτων και να σκάβουν τα σωθικά του, για να καταλάβει αυτό που λένε εδώ οι κολασμένοι: Αν δεν αναπνέουμε θα πεθάνουμε, αν αναπνέουμε θα πεθάνουμε..."
Διονύσης Χαριτόπουλος - Βιβλίο "Εκ Πειραιώς" Μέσα δεκαετίας 1950
Το Εργατικό Κίνημα πριν τον Β' Παγκ. Πολεμο στα Λιπάσματα
Στη διάρκεια του Μεσοπολέμου, το εργοστάσιο γνώρισε τεράστια άνθηση. Βασισμένο στο άθλιο εργατικό κόστος που έδινε το εξαθλιωμένο εργατικό δυναμικό, η εταιρεία γιγαντώθηκε και θησαύριζε. Παράλληλα το εργατικό Κίνημα στα Λιπάσματα οργανώθηκε μεθοδικά κάτω από την καθοδήγηση του ΚΚΕ και συνδικαλιστικά από το Εργατικό Κέντρο Πειραιά και όλα αυτά τα χρόνια έδωσε ιστορικές μάχες για την αξιοπρέπεια και τη ζωή των χιλιάδων εργατών και των οικογενειών τους.
Διαβάστε μια Ιστορικής αξίας πλήρη ανάλυση εδώ:
Η Μεγάλη Απεργία του 1929 στα Λιπάσματα
Στα 1929, το 20% των εργατών στα Λιπάσματα ήταν ΑΝΗΛΙΚΟΙ. Έτσι, κατά την επίσκεψη του Βενιζέλου πριν τις εκλογές στην κυριολεξία "εξαφανίστηκαν" στις καταπακτές του εργοστασίου, δήθεν για να μην τους δει ο πρωθυπουργός, φυσικά γνώστης της άθλιας αυτής κατάστασης.
Οι εργάτες, το καλοκαίρι του 1929 γενίκευσαν τις κινητοποιήσεις τους ζητώντας ανθρώπινες συνθήκες δουλειάς. Φυσικά το κράτος αδιαφόρησε επιλεκτικά. Ο αγώνας λύθηκε στους δρόμους της Δραπετσώνας, ακόμα μία φορά με ΑΙΜΑ και ΘΑΝΑΤΟ.
Στις 10 ΙΟΥΛΗ 1929 οι εργάτες κήρυξαν γενική απεργία στις 6 το απόγευμα, στην αλλαγή βάρδιας. Η Αστυνομία έφτασε στο χώρο και αναγκάστηκε σε 6 στη σειρά ένοπλες επιθέσεις για να καταβάλλει την αντίσταση των εργατών.
25 εργάτες σοβαρά τραυματίες από σφαίρες και ένας αγνοούμενος. Επίσης δεκάδες συλλήψεις.
Η Απεργία ξέφυγε από τα σύνορα του εργοστασίου και επεκτάθηκε γρήγορα ως γενικευμένη κινητοποίηση σε ολάκερο τον Πειραιά, που ζούσε, εκ νέου ημέρες του 1923. Ακολούθησαν αγώνες ημερών, δολοφονίες εργατών, επιθέσεις, που ναι μεν χτύπησαν την απεργία, δεν λύγισαν όμως την ταξική συνείδηση των εργατών για τη συνέχεια.
Τα Λιπάσματα στην περίοδο της Γερμανικής Κατοχής
Διαβάστε μια ιστορικής αξίας επιστολή για τον εργατικό κίνημα στα Λιπάσματα 1941-42 εδώ:
Ο κόσμος της Ν. Φιλαδέλφειας/Λιπάσματα-ιστορία
Επίσης οι όποιες αναφορές για την περίοδο αυτή προέρχονται από την άμεση εξιστόρηση του ίδιου του πατέρα μου, που ήδη δούλευε στο εργοστάσιο και εκείνη ακριβώς περίοδος ήταν και τα δικά του "μεγάλα" χρόνια μαζί με την οικογένειά του, την κόρη του και αδελφή μου Χαρίκλεια.
Επίσης οι όποιες αναφορές για την περίοδο αυτή προέρχονται από την άμεση εξιστόρηση του ίδιου του πατέρα μου, που ήδη δούλευε στο εργοστάσιο και εκείνη ακριβώς περίοδος ήταν και τα δικά του "μεγάλα" χρόνια μαζί με την οικογένειά του, την κόρη του και αδελφή μου Χαρίκλεια.
Το μεγάλο εργοστάσιο, φυσικά και συνέχισε τη λειτουργία του στα μαύρα χρόνια της κατοχής. Μάλιστα αποτέλεσε και επίκεντρο οργάνωσης και αντίστασης των εργατών του Πειραιά απέναντι στην Γερμανική κατοχή.
Αμέσως μετά την κατοχή, οι Γερμανοί εγκατέστησαν στο εργοστάσιο στρατιωτική φρουρά, η οποία είχε σε ασφυκτικό έλεγχο τη λειτουργία του. Το ΕΑΜ οργάνωσε και καθοδήγησε τους εργάτες του εργοστασίου, στο Εργατικό του τμήμα. Ειδικά στην περίοδο της μεγάλης πείνας 1941-42, εκείνη τη μαύρη περίοδο, 500 εργάτες πέθαναν από την ασιτία και την πείνα.
Τότε με την άμεση καθοδήγηση του κόμματος, έγιναν 4ήμερες απεργίες σε όλο το εργοστάσιο που, παρά την τρομοκρατία Γερμανών και της εργοδοσίας, οδήγησαν σε νίκη με αποτέλεσμα οι εργάτες να πάρουν κάποια ενίσχυση σε τρόφιμα, 8 οκάδες το μήνα και ελάχιστο λάδι, μήπως και μπορέσουν και σταθούν στο μεροκάματο και στη ζωή.
Αμέσως μετά την κατοχή, οι Γερμανοί εγκατέστησαν στο εργοστάσιο στρατιωτική φρουρά, η οποία είχε σε ασφυκτικό έλεγχο τη λειτουργία του. Το ΕΑΜ οργάνωσε και καθοδήγησε τους εργάτες του εργοστασίου, στο Εργατικό του τμήμα. Ειδικά στην περίοδο της μεγάλης πείνας 1941-42, εκείνη τη μαύρη περίοδο, 500 εργάτες πέθαναν από την ασιτία και την πείνα.
Τότε με την άμεση καθοδήγηση του κόμματος, έγιναν 4ήμερες απεργίες σε όλο το εργοστάσιο που, παρά την τρομοκρατία Γερμανών και της εργοδοσίας, οδήγησαν σε νίκη με αποτέλεσμα οι εργάτες να πάρουν κάποια ενίσχυση σε τρόφιμα, 8 οκάδες το μήνα και ελάχιστο λάδι, μήπως και μπορέσουν και σταθούν στο μεροκάματο και στη ζωή.
11 Γενάρη 1944: Οι Αγγλοαμερικάνοι βομβαρδίζουν τις γειτονιές του Πειραιά και τα Λιπάσματα-Μαζική Δολοφονία κατοίκων
Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ:
 |
| Ο Πειραιάς στις φλόγες το πρωί της 11 Γενάρη |
Κρατώ εδώ την περιγραφή του πατέρα μου, όπως μου την μετέφερε. Εκείνη τη μέρα είχε βάρδια πρωί στα Λιπάσματα. Η Πρωινή βάρδια ήταν 7-3 μμ. Κάποια στιγμή ήχησαν ανατριχιαστικά οι σειρήνες σε ολάκερο τον Πειραιά και στα Λιπασματα. Οι Γερμανοί ενημέρωσαν ότι επίκειται μαζικός βομβαρδισμός. Φυσικά εκείνοι είχαν τα καταφύγιά τους όπως και την ισχυρότατη αντιαεροπορική τους άμυνα. Οι εργάτες έψαχναν μέρη να κρυφτούν στις καταπακτές και στα υπόγεια. Αλίμονο όμως.
Ο Βομβαρδισμός ήταν σε τρία κύματα, από το πρωί μέχρι αργά το απόγευμα. Τα χτυπήματα ήταν παντελώς τυφλά και οι βόμβες έπεφταν μέσα στην πόλη, στα σχολεία, στον σιδηροδρομικό σταθμό, στα σπίτια, στις συνοικίες, στο εργοστάσιο, ακόμα και στο νεκροταφείο όπου οι νεκροί της μέρας θάβονταν αγκαλιά με τους υπάρχοντες τάφους.
Στο εργοστάσιο έπεσαν αρκετές βόμβες και ο πατέρας μου περιέγραφε τον τρόμο και την οδύνη. Νεκρά σώματα εργατών κοίτονταν παντού, ακόμα και κρεμασμένα στις σκαλωσιές των υποστέγων. Καταστροφή και θάνατος.
Αποτέλεσμα: 5.500 Πειραιώτες βρήκαν τραγικό θάνατο (!!!) σε μια μονάχα μέρα. 8 Γερμανοί στρατιώτες σκοτώθηκαν (!!!). Οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις των Γερμανών έμειναν άθικτες ενώ ο λαός του Πειραιά βούλιαξε στην οδύνη και τον θάνατο. Εκατοντάδες οικογένειες πήραν το δρόμο άστεγοι πρόσφυγες για την Αθήνα να σωθούν απ τη μανία.
Στο νεκροταφείο της Ανάστασης θάφτηκαν 492 άνθρωποι. Τόσοι μόνο χώρεσαν. Οι άλλοι, σε άλλα μέρη της Αθήνας. Ήταν μια καθαρή δολοφονία άσκοπη. Και να σκεφτεί κανείς ότι ο λαός του Πειραιά υποδέχτηκε τα αεροπλάνα με το ανέμισμα λευκών μαντηλιών.
Τα Λιπάσματα μετά τον πόλεμο-Οι μεγάλοι εργατικοί αγώνες
Οι Γερμανοί έφυγαν. Όμως στη θέση τους έμειναν οι συνεχιστές τους. Το σύγχρονο κράτος των δοσίλογων και των εκμεταλλευτών. Η Δραπετσώνα και τα Λιπάσματα συνέχισαν τον αγώνα τους, περήφανοι και αλύγιστοι για τις ελπίδες και τα όνειρά τους.
Αμέσως μετά τον πόλεμο στη θέση του Κανελλόπουλου ανέλαβε την ιδιοκτησία ο Μποδοσάκης.
Αναφέρω ενδεικτικά:
- Μάρτης 1947: Απεργία στο Υαλουργείο Λιπασμάτων 46 ημερών (!) για καλύτερες συνθήκες δουλειάς.
- 23 Μάη 1947: Ο Μποδοσάκης πετά στη θάλασσα 1,5 τόνο υδροχλωρικό οξύ βαθύτατης οξύτητας λόγω αδυναμίας ...αγοράς. Κανείς περιβαλλοντολογικός έλεγχος.
Ο Ξεριζωμός των κατοίκων της Δραπετσώνας-Τα παραπήγματα
Είναι γνωστό ότι το μετεμφυλιακό μοναρχοφασιστικό κράτος ανέκαθεν είχε στοχοποιήσει τις λαϊκές εργατικές προσφυγικές συνοικίες στην Αττική:
Δραπετσώνα, Κοκκινιά, Καισιαριανή, Βύρωνας, Καλλιθέα, Νέα Ιωνία, συνοικίες που έγραψαν θρυλική ιστορία αγώνων και αντίστασης, ήταν το κόκκινο πανί για την εξουσία και την ασφάλειά της.
Έτσι και στη Δραπετσώνα, ενώ οι κάτοικοι των παραπηγμάτων, πρόσφυγες κατά βάση, δεκαετίες ολάκερες αγωνίζονταν για να παρέμβει το κράτος και να ανοικοδομήσει τις γειτονιές, εκείνο ένα είχε στόχο. Τον ξεριζωμό, την διάσπαση των κατοίκων, την μεταφορά. Θα μου πείτε στην ιστορία, οι Δυτικοί κατηγορούν μονάχα τον ...Στάλιν ότι έκανε μετακινήσεις πληθυσμών αγνοώντας την "δημοκρατική" Ελλάδα που αναγκαστικά έκανε ακριβώς το ίδιο κάτω από εντελώς διαφορετικές φυσικά συνθήκες.
Το 1960 λοιπόν, η κυβέρνηση Καραμανλή αρχίζει να υλοποιεί τον ξεριζωμό, κάτω από τις οδηγίες του Μποδοσάκη και της εταιρείας των σιδηροδρόμων (ΣΕΚ).
Οι εργάτες της Δραπετσώνας παρήγαγαν τόσο τσιμέντο και χημικά μεταλλεύματα που ξεπερνούσαν σε πλούτο ολάκερη την Ανατολική Μεσόγειο. Όμως για αυτούς δεν υπήρχε μήτε ένα τσουβάλι τσιμέντο για να χτιστούν ορθολογικά οι παράγκες τους.
3500 κάτοικοι παραπηγμάτων, πρόσφυγες και του εμφυλίου, κλήθηκαν να ετοιμαστούν για ξεριζωμό με την υπόσχεση ανέγερσης εργατικών κατοικιών.
 |
| Ζήτω η ηρωική Δραπετσώνα |
11 Αυγούστου 1960: Γενική απεργία στη Δραπετσώνα ενάντια στα σχέδια της Κυβέρνησης.
Η Κυβέρνηση καλεί εγγράφως 500 οικογένειες να εγκαταλείψουν τις παράγκες μέχρι 15 Σεπτέμβρη, χωρίς να έχει φροντίσει για την μετεστέγασή τους.
14 Νοέμβρη 1960: Σαν τους δειλούς και ντροπιασμένους, 1000 Αστυνομικοί και μπουλντόζες εισβάλλουν στις γειτονιές, την ώρα που οι ΑΝΤΡΕΣ ΕΡΓΑΤΕΣ δούλευαν στα εργοστάσια (!)
Γκρεμίζουν, ξυλοκοπούν γυναικόπαιδα. Γέροντες και γυναίκες αμύνονται με ξύλα και πέτρες με τους εργάτες να αρχίζουν να σπεύδουν. Έντρομοι οι Αστυνομικοί ανακαλούν. Ο Λαός του παίρνει παραμάζωμα και διαδηλώνει με πορεία στον σταθμό του τραίνου αλλά εκεί τους σταματούν με νέα επίθεση.
Το 1962 χτίζονται οι πρώτες εργατικές πολυκατοικίες κάτω από τον αγώνα των κατοίκων. Χωρίς όμως να είναι δικές τους και πολύ λίγες.
Η Χούντα με τον Παττακό προχώρησε σε αναγκαστική κατεδάφιση του συνοικισμού στην Δραπετσώνα με τον Μποδοσάκη να πανηγυρίζει.
Ο Λαός της Δραπετσώνας δικαιώθηκε τελεσίδικα το 1986 (!!!) όπου πλέον οι εργατικές πολυκατοικίες αποδόθηκαν στα παιδιά τους καθώς οι ίδιοι δεν ζούσαν οι περισσότεροι.
Εκείνα τα χρόνια γράφτηκε το θρυλικό τραγούδι του ΤΑΣΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗ σε μουσική ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ όπου με τη φωνή του ΓΡΗΓΟΡΗ ΜΠΙΘΙΚΩΤΣΗ έγραψε τη δική του ιστορία.
"Με αίμα χτισμένο, κάθε πέτρα και καημός.
Κάθε καρφί του πίκρα και λυγμός.
Μα όταν γυρίζαμε το βράδυ απ τη δουλειά,
εγώ και εκείνη όνειρα φιλιά....
Παρ' το Γεράνι μας, παρ' το στεφάνι μας
στη Δραπετσώνα πια δεν έχουμε ζωή.
Κράτα το χέρι μου και πάμε αστέρι μου,
εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί..."
Για το θέμα μπορείτε να διαβάσετε αναλυτικά εδώ:
Η Πορεία στο τέλος
Η Ελλάδα, με την ένταξη στην Ε.Ε. ξεκίνησε την σκοτεινή οδό της εκβιομηχάνισης. Έξω από αυτόν τον χορό της καταστροφής των παραγωγικών μονάδων δεν θα μπορούσε να μείνει το μεγαλύτερο βιομηχανικό εργοστάσιο των Βαλκανίων.
Η Δεκαετία του 1990 αμέσως μετά την δολοφονία του Μποδοσάκη από την "17η Νοέμβρη" το 1988 είναι το τέλος για το εργοστάσιο. Το 1993 η Εθνική τράπεζα πλέον έχει στην κατοχή της το 100% της ιδιοκτησίας. Το 1999 πέφτουν οι τίτλοι τέλους για τα Λιπάσματα και τους 400 τελευταίους εργαζόμενους με το οριστικό κλείσιμο της εταιρείας.
Λιπάσματα και περιβάλλον-Ολική καταστροφή
Ξέρω ότι το αφιέρωμα αυτό ήταν μεγάλο.
Όμως μια τέτοια ιστορία δεν μπορεί να κλειστεί σε περιορισμένο χώρο. Είναι αδύνατον.
Το κρατώ εδώ σαν Υλικό για γνώση, για πληροφορίες, για ταξίδι στη μνήμη.
Ξέρω ότι έχει ανοίξει ένας δικός μου κύκλος με τον Πειραιά και τις γειτονιές του.
Όσα δεν μπόρεσα να κουβεντιάσω με τον πατέρα μου, έφυγε όντας εγώ στα 18 μου αλλά και με την αδελφή μου, έρχονται τώρα να τα θυμηθώ. Να περπατήσω ξανά στα μέρη αυτά.
Ο Πειραιάς έχει ένα γνώρισμα. Στα σοκάκια του έχει διατηρήσει ψήγματα της ιστορίας του εντελώς ανέπαφα.
Ας πούμε, ένα στενό μετά τον Άγιο Διονύση μπορείς να συναντήσεις την παλιά γέφυρα πάνω από τις γραμμές του παλιού σιδηρόδρομου. Μπορείς να δεις κτίρια προπολεμικά, μπορείς να περπατήσεις γειτονιές ενός άλλου αιώνα.
Ξέρω με καρτερούν. Και έχω ανοίξει όμορφο λογαριασμό μαζί τους.
Θα επανέλθω σε αυτό το ταξίδι, με τη συντροφιά σας.
Κλείνοντας ένα θα πω:
ΜΗΝ ΔΙΑΝΟΗΘΕΙ ΚΑΜΙΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ να μολύνει το χώρο των Λιπασμάτων με διάφορα Mall, Εμπορικά κέντρα, και άλλα τέτοια εκτρώματα όπως αυτά που σχεδιάζουν για το Ελληνικό.
Αυτή η ΓΗ ΔΕΝ ΤΟΥΣ ΑΝΗΚΕΙ!
Αυτή η Γη θα ξεράσει κάθε τέτοια βέβηλη ενέργεια.
Η περιοχή ανήκει στο ΛΑΟ της ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ, στο ΛΑΟ της Αττικής, ελεύθερο, ιστορικό.
Χώρο ανάπλασης πρασίνου, πάρκων, πολιτισμού.
Είναι γνωστό σε όλους, όσο και αν επίσημα θέλουν οι ιθύνοντες να κρυφτεί, ότι η ευρύτερη περιοχή της Δραπετσώνας και πέραν είναι ένας κρανίου τόπος, ακραία μολυσμένος στο υπέδαφος από τα δηλητήρια που χρόνια τώρα τα Λιπάσματα αλλά και η βιομηχανική ζώνη εμποτίζει στη Γη.
Όλοι θυμούνται την καμινάδα της ΔΕΗ και την ...συνεισφορά της στο φονικό νέφος της Αττικής καθώς σε καθημερινή βάση ξέρναγε καρκινογόνους ρύπους.
Τα Λιπάσματα έκαναν εισαγωγή ΦΩΣΦΟΡΙΚΟΥ ΟΡΥΚΤΟΥ για την παραγωγή ΦΩΣΦΟΡΙΚΟΥ ΟΞΕΩΣ από την Αφρική σε φτηνές τιμές με πολύ μεγάλη περιεκτικότητα σε ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΑ ΥΛΙΚΑ.
Τα κατάλοιπα αυτά είναι θαμμένα στο ΣΧΙΣΤΟ στο ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ, όπου απέραντοι τόνοι φωσφογύψου έχουν δηλητηριάσει κάθε ικμάδα στο υπέδαφος με ότι αυτό σημαίνει. Τα απόβλητα αυτά θάφτηκαν στο όρος Αιγάλεω με την ανοχή και συνενοχή των αρχών.
Για περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα διαβάστε εδώ:
Ακόμα και στις μέρες μας είναι γνωστή η έντονη ΔΥΣΟΣΜΙΑ που κατακλύζει την περιοχή Δραπετσώνας-Κερατσινίου, γεγονός που έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, συζητήσεις και κινητοποιήσεις.
Διαβάστε εδώ:
Επίλογος
Φίλες και Φίλοι,
ξέρω ότι ίσως να σας κούρασα με το αφιέρωμα αυτό. Ένα μεγάλο οδοιπορικό σε έναν ΙΕΡΟ ΤΟΠΟ για τις λαϊκές οικογένειες και την ιστορία τους. Έναν τόπο που μαρτύρησαν χιλιάδες άνθρωποι σε μια πορεία αιώνα.
Στην Δραπετσώνα η γη της και οι ρούγες της δεν ανέχονται να την περπατούν φορείς ιδεών και θέσεων όμοιες με εκείνους που εκμεταλλεύτηκαν και δολοφόνησαν τον κόσμο της δεκάδες τώρα χρόνια.
Δεν μπορεί να έχουν τόπο να σταθούν φασίστες, ακροδεξιοί, υπηρέτες του συστήματος, παπαγαλάκια και λακέδες τους. Δεν έχουν θέση πατριδοκάπηλοι, εθνικιστές και γιαλαντζή δημοκράτες.
Η Γη της Δραπετσώνας και των Λιπασμάτων βοά σε κάθε βήμα. Η Κυβέρνηση της ΝΔ εξήγγειλε μεγαλόστομες διαθέσεις για μετατροπή του χώρου των Λιπασμάτων σε ένα δήθεν πάρκο με ...παράξενους κιριλέ και εμπορικούς όρους.
Η Απάντηση είναι ΜΙΑ: Ο Χώρος των Λιπασμάτων της Δραπετσώνας ανήκει ελεύθερα στο Λαό ως χώρο αναψυχής, πολιτισμού, δράσης, επικοινωνίας και δημιουργίας. Μακριά από κάθε είδους Mall και σχέδια μεγαλοκεφαλαιούχων.
Κλείνοντας θέλω να αναφέρω ότι οι προηγούμενες φωτογραφίες του θέματος αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία των ιστοσελίδων που ανέφερα και από εμένα ουδεμία διάθεση υπάρχει οικειοποίησής τους.
Οι δικές μου προσωπικές φωτογραφίες αναρτούνται ευθύς αμέσως, προϊόν της τελευταίας μου επίσκεψης στον Ιερό αυτό χώρο.
Στη διάθεσή σας λοιπόν
 |
| Η Είσοδος στην έκταση του πολυχώρου Δραπετσώνας, τα μοναδικά δέντρα σε μια τεράστια έκταση |
 |
| Στο βάθος τα σωζόμενα σήμερα κτίρια: Εξ αριστερών τα δύο κτίρια από τα Λιπάσματα και δεξιά η καμινάδα της ΔΕΗ που λειτουργούσε με μαζούτ |
 |
| Παλιές αποθήκες στο λιμανάκι του όρμου των Φωκών |
 |
| Η Παλιά καμινάδα της ΔΕΗ του θερμοηλεκτρικού εργοστασίου της ηλεκτρικής |
 |
| Βαδίζοντας στα χαλάσματα. Σαν την Χιροσίμα |
 |
| Το κεντρικό τμήμα του εργοστασίου |
 |
| Το κεντρικό τμήμα του εργοστασίου |
 |
| Οι προεκτάσεις πάνω στο παλιό κομμάτι του εργοστασίου |
 |
| Η Είσοδος στο διπλανό κτίριο-Σιωπή-Ερήμωση |
 |
| Κεντρική αίθουσα του μηχανουργείου |
 |
| Απομεινάρια της μηχανής. Δέος και ανατριχίλα |
 |
| Σκαλωσιές στο ταβάνι στοιχειωμένες στο χρόνο |
 |
| Άδεια όλα και έρημα. Και ο χρόνος σταματημένος |
 |
| Μια από τις εισόδους στο κεντρικό τμήμα του εργοστασίου |
 |
| Κρανίου τόπος στην κυριολεξία.... |
 |
| Το κεντρικό τμήμα του εργοστασίου με τις προσθήκες των νεώτερων χρόνων. |
 |
| Η Μπροστινή όψη του κεντρικού τμήματος του εργοστασίου. Στην προτεραία του μορφή, με τον πέτρινο σκελετό. |
 |
| Η Καμινάδα της Ηλεκτρικής. Το σιλό αποθήκες πρώτων υλών |
 |
| Αποχαιρετισμός και υπόσχεση για επιστροφή.... |
Ξέρω ότι το αφιέρωμα αυτό ήταν μεγάλο.
Όμως μια τέτοια ιστορία δεν μπορεί να κλειστεί σε περιορισμένο χώρο. Είναι αδύνατον.
Το κρατώ εδώ σαν Υλικό για γνώση, για πληροφορίες, για ταξίδι στη μνήμη.
Ξέρω ότι έχει ανοίξει ένας δικός μου κύκλος με τον Πειραιά και τις γειτονιές του.
Όσα δεν μπόρεσα να κουβεντιάσω με τον πατέρα μου, έφυγε όντας εγώ στα 18 μου αλλά και με την αδελφή μου, έρχονται τώρα να τα θυμηθώ. Να περπατήσω ξανά στα μέρη αυτά.
Ο Πειραιάς έχει ένα γνώρισμα. Στα σοκάκια του έχει διατηρήσει ψήγματα της ιστορίας του εντελώς ανέπαφα.
Ας πούμε, ένα στενό μετά τον Άγιο Διονύση μπορείς να συναντήσεις την παλιά γέφυρα πάνω από τις γραμμές του παλιού σιδηρόδρομου. Μπορείς να δεις κτίρια προπολεμικά, μπορείς να περπατήσεις γειτονιές ενός άλλου αιώνα.
Ξέρω με καρτερούν. Και έχω ανοίξει όμορφο λογαριασμό μαζί τους.
Θα επανέλθω σε αυτό το ταξίδι, με τη συντροφιά σας.
Κλείνοντας ένα θα πω:
ΜΗΝ ΔΙΑΝΟΗΘΕΙ ΚΑΜΙΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ να μολύνει το χώρο των Λιπασμάτων με διάφορα Mall, Εμπορικά κέντρα, και άλλα τέτοια εκτρώματα όπως αυτά που σχεδιάζουν για το Ελληνικό.
Αυτή η ΓΗ ΔΕΝ ΤΟΥΣ ΑΝΗΚΕΙ!
Αυτή η Γη θα ξεράσει κάθε τέτοια βέβηλη ενέργεια.
Η περιοχή ανήκει στο ΛΑΟ της ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ, στο ΛΑΟ της Αττικής, ελεύθερο, ιστορικό.
Χώρο ανάπλασης πρασίνου, πάρκων, πολιτισμού.
Γιάννη μου, λάτρεψα το οδοιπορικό στην πολύπαθη Δραπετσώνα. Και εντυπωσιάστηκα από την ιστορία του τραγουδιού που όλοι έχουμε αγαπήσει με τη φωνή του Μπιθικώτση. Τη συνοικία "Βούρλα" δεν την είχα ακούσει ξανά. Πολλά φιλιά, φίλε μου, και ...θέλουμε περισσότερα τέτοια οδοιπορικά στις γειτονιές της Αθήνας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜία μου καλησπέρα,
Διαγραφήήταν ένα οδοιπορικό ζωής που το χρωστούσα σαν αρχή στον εαυτό μου. Με πολλές παραμέτρους και σημασία. Το τραγούδι πλέον έμαθες την ιστορία του. Όσο για τα Βούρλα μια ακόμα μεγάλη ντροπή της επίσημης πολιτείας στην εκπόρνευση γυναικών.
Κρατώ την πρότασή σου καλή μου φίλη ναι.
Σε ευχαριστώ πολύ. Τα φιλιά μου.
Καλώς ήρθες Γιάννη μου
ΑπάντησηΔιαγραφήκαλό φθινόπωρο κι από εδώ
φιλιά πολλά
Καλώς σε βρίσκω Στέλλα μου. Ευχαριστώ για τις ευχές σου και ανταποδίδω.
ΔιαγραφήΠολύ ενδιαφέρον το οδοιπορικό σου και σε πολλά σημεία προκαλεί ανατριχίλα. Ο παππούς μου δούλεψε εκεί στο εργοστάσιο και έμενε, απ' όταν παντρεύτηκε, στην Ευγένεια. Εκεί μεγάλωσε και η μαμά μου.Επίσης να πω ότι ο παππούς μου πέθανε από πρόβλημα στα πνευμόνια του που οι γιατροί είχαν πει ότι τα δηλητήρια του εργοστάσιου τα είχαν κάψει. Έχω κι εγώ θύμισες από περιγραφές στιγμών παρόμοιων με όσα ανέφερες και ειλικρινά είμαι συγκλονισμένη μετά την ανάγνωση.
ΑπάντησηΔιαγραφήΘα το ξαναδιαβάσω σίγουρα αρκετές φορές. Είναι μεγάλο αφιέρωμα αλλά όχι και τόσο όσο αρμόζει στην ιστορία της περιοχής
Σ'ευχαριστούμε για τη δουλειά που έκανες
Φιλιά πολλά
Ναι Άννα μου, είναι μεγάλο αφιέρωμα και ίσως κουράζει η έκταση. Οι παραπομπές σε συνδέσμους ανοίγουν περαιτέρω παράθυρα σε πληροφορίες που συγκλονίζουν. Θαρρώ δεν βρίσκεις εύκολα στην Ελληνική επικράτεια άλλο μέρος με ανάλογη βαρύτητα κοινωνικής ιστορίας. Είναι συγκλονιστικό.
ΔιαγραφήΑκόμα πιο συναισθηματικό είναι ότι μας συνδέουν δύο πολύ στενά μας πρόσωπα αίματος με τα Λιπάσματα.
Εμένα Πατέρας, αδελφή και εσένα ο παππούς! Απίστευτο δεν είναι.
Πόσα κοινά έχουμε αναλογίστηκες; Είναι εκπληκτικό.
Σίγουρα καμμένα πνευμόνια είχαν χιλιάδες εργάτες και κάτοικοι εκεί γύρω.
Πάρε το χρόνο σου με το αφιέρωμα και πιστεύω, είμαι σίγουρος θα επανέλθω.
Εγώ σε ευχαριστώ που είσαι εδώ μαζί με όλους τους φίλους σε ένα άνοιγμα καρδιάς.
Φιλιά και καλό βράδυ.
Γιάννη μου κοινές (σχεδόν) ιστορίες μου έμαθαν ένα πράγμα. Η κατάρρευση ενός κράτους γίνεται από τα εντός. Η κοινωνία τιμωρεί όσους τολμούν να ονειρεύονται και η απελπισία των απόκληρων χρόνια παγιδευμένη στα οδοφράγματα της ζωής.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚάτοικος Δραπετσώνας...μια ετικέτα που σε προσδιορίζει εφ’ όρου ζωής.
Αριστερός, αντιστασιακός, αντιπολιτευόμενος. Στην Ελλάδα αποτελεί ρετσινιά ο αριστερισμός ακόμη και σήμερα. Ταξική συνείδηση. Γι' αυτούς η πατρίδα και η οικογένεια είχε νόημα, η ιδεολογία τους δεν ήταν για τεμπέληδες και βολεμένους.
Μια ζωή για την επιβίωση, μια ζωή διεκδικώντας το δικό τους μερίδιο στον ήλιο, με ήθος, με αξιοπρέπεια, με συνείδηση, σε δρόμους μοναχικούς στις πέντε ξημερώματα για το μεροκάματο ζωής και θανάτου.
Μέσα απ’ το οδοιπορικό για την Δραπετσώνα, η ιστορία, η εικόνα, τα γεγονότα, ο λόγος, ξεσηκώνουν μνήμες που ρίζωσαν στους δρόμους όπου ματωμένα άφησαν τα χνάρια τους οι εργάτες και όσο κι αν φυσάει τραμουντάνα δεν θα τα σβήσει ποτέ.
Όσο για τους οραματισμούς των κυβερνώντων ας περιοριστούν σε καμιά συναυλία προς τιμήν του ρεμπέτικου.
Γιάννη από καρδιάς σ' ευχαριστούμε!
Να είσαι καλά!
Καλό ξημέρωμα!
Αννίκα μου ευλογημένη που κουβαλάς στην καρδιά και στις μνήμες σου τέτοιες κοινές ιστορίες και καταγωγές.
ΔιαγραφήΜου κάνει εντύπωση που οι πρόσφυγες της Μικρασίας, με το που πάτησαν το πόδι τους σε χώματα, για αυτούς, ξένα, οργανώθηκαν αμέσως! Άρα στο αίμα τους ήταν καλά μπολιασμένη η έννοια της συλλογικότητας και του κοινού αγώνα για ζωή. Έτσι προέκυψε η συνείδηση που προσεγγίσαμε.
Πραγματικά για τους ανθρώπους αυτούς λέξεις, έννοιες, οραματισμοί, είχαν πλήρες και αληθινό νόημα. Δεν ήταν φληναφήματα και ονειρώξεις δήθεν.
Έτσι υπερασπίστηκαν τα σπιτικά τους, τη γη τους, τις γειτονιές τους και σε τελική την πατρίδα. Γιατί πόνεσαν το μόχθο που παρήγαν.
Η Συνομιλία μαζί σου Αννίκα σε τέτοια θέματα είναι για μένα αντάμωση ζωής και ονείρων και νιώθω τυχερός που το βίωσα αυτό εδώ σιμά σου.
Καλή συνέχεια καλή μου.
Γιάννη μου να μου επιτρέψεις να σταθώ στο "θούριο της φτωχολογιάς"
Διαγραφή"Με αίμα χτισμένο κάθε πέτρα και καημός κάθε καρφί του πίκρα και λυγμός" Ακούγοντάς το ανατριχιάζεις ως το μεδούλι. Και έρχονται στο νου μνήμες πικρές, σημάδια από χαρακιές στην ψυχή και στο σώμα, μα και μια περηφάνια για μια πορεία γι αυτούς που ονειρεύτηκαν έναν κόσμο πιο δίκαιο.
Όπου γης, όπου εργάτης, όπου φτωχολογιά.
Δραπετσώνες υπάρχουν παντού καλέ μου φίλε. Είχαμε κι εμείς τη δική μας Δραπετσώνα, σε βάθος 500 μέτρων. Για τριάντα χρόνια αντλούσαμε οξυγόνο μόνο απ’ την συνείδησή μας.
Ανθρακωρύχος στην Ελλάδα, στη Γερμανία, στο Βέλγιο. Ποτέ δεν έκλεισε τους λογαριασμούς του με τη ζωή. Έφυγε με τσακισμένες τις φτερούγες από πνευμονική ανεπάρκεια και καρκίνο του πνεύμονα.
Γι αυτό με πόνεσε το οδοιπορικό σου. Για το δίκιο...ρε γαμώτο!
Διπλά σ' ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια!
Την αγάπη μου!
Ένας ακόμα λόγος για να νιώθω συγκινημένος κοντά σου Αννίκα! Τι ευλογία αυτό μας το συναπάντημα. Κοινές βιωματικές καταγωγές συναντήθηκαν με αφορμή κάποιες αναρτήσεις. Ξεδιπλώθηκαν μνήμες, ιστορίες, καταγωγές. Απίστευτο πραγματικά.
ΔιαγραφήΦυσικά δεν υπάρχει μονά "μία" Δραπετσώνα! Υπάρχουν άπειρες και διάσπαρτες σε ολάκερη τη Γη. Η Αναφορά σου στα ανθρακωρυχεία είναι συγκλονιστική. Πόσοι άνθρωποι! πόσα όνειρα.
Και, ξέρεις βρε Αννίκα μου, τι μου προκαλεί την προσοχή; Το ότι μέσα σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, κοινωνικών διωγμών, δεν έλειψε στην εργατιά το τραγούδι, ο λυρισμός, η λογοτεχνία, η τέχνη. Απόλυτα συνυφασμένη με την καταγραφή της ζωής του. Άρρηκτα δεμένη και στρατευμένη με τα όνειρά τους. Αυτό δηλαδή ακριβώς που πρέπει να είναι η τέχνη.
Θυμάμαι τις βραδιές στις γειτονιές μας τότε, κάθε αυλή ζωντάνευε από ένα λαϊκό τραγούδι. Μπιθικώτσης, Καζανζίδης. Και να η ρετσίνα, να η ντομάτα με τη φέτα. Και ολόγυρα πρόσωπα γεμάτα αληθινό γέλιο. Όχι τα σημερινά κατσουφιαστά ξύλινα προσωπεία στα πολυτελή διαμερίσματα.
Τι να λέμε τώρα βρε Αννίκα.
Καλησπέρα κορίτσι μου.
Διάβασα όλη την ανάρτησή σου, Γιάννη. Γραμμένη με πάθος, που το αξίζει. Ιδιαιτέρως αξιόλογα τα ιστορικά στοιχεία. Δραματικές οι φωτογραφίες. Η μεγάλη αξία όμως τού κειμένου σου βρίσκεται στην πολιτική του διάσταση. Αναδεικνύεις ρεαλιστικά τι σημαίνει εργάτης και τι εκμετάλλευση. Σε τίνων τον ιδρώτα και το αίμα θεμελιώνεται η οικονομική ανάπτυξη ενός τόπου. Η περιβαλλοντική καταστροφή. Ποιοι καρπούνται το μεγάλο μερίδιο τού παραγόμενου πλούτου. Και βέβαια οι αγώνες για δικαίωση των μεγάλων αδικημένων.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠόσοι γνωρίζουν τι υπάρχει πίσω από τις βιτρίνες;
Αν και τα σχόλια πρέπει να καταλαμβάνουν μικρό χώρο, θεωρώ πως ταιριάζει στην περίπτωση μια ανάρτησή μου από το 2012:
Εργάτης
Χρόνια σηκώνω καλύβες και μέγαρα,
πύργους, γεφύρια, ναούς και παλάτια,
πόλεις μεγάλες στου κόσμου τα πέρατα,
κι άγνωστος μένω με χέρια κομμάτια.
Μέσα στις σήραγγες σκάβω μερόνυχτα,
σαν τυφλοπόντικας μες στα σκοτάδια
κι αν οι στοές δεν αντέξουν στα χώματα,
άγνωστος μένω θαμμένος για πάντα.
Σαν το γρανάζι σε κάποιο μηχάνημα,
μπαίνω στη βάρδια με τάξη στις ώρες,
είμαι φθηνό αναλώσιμο εξάρτημα,
άγνωστος μένω στις φάμπρικες όλες.
Κτήματα, οικόπεδα και διαμερίσματα,
τόκοι, κεφάλαια και καταθέσεις,
έντοκα, δάνεια, δόσεις, μερίσματα,
άσχετος μένω με άγνωστες λέξεις.
Μόνο τα χέρια μου έχω κεφάλαιο,
χρόνο το χρόνο με ρόζους γεμίζουν,
άθυρμα είμαι σε νόμο παμπάλαιο,
τσέπες πολλές από μένα πλουτίζουν.
'Αρη!
ΔιαγραφήΜε συγκίνησες πάρα μα πάρα πολύ! Να το ξέρεις ειλικρινά! Αυτό σου ακριβώς το ποίημα, αποτελεί μνημείο αναφοράς στην εργατιά του μόχθου και της παραγωγής.
Πρέπει να το μάθουν, να το αποστηθίσουν οι ίδιοι οι εργάτες. Για να μην ξεχνούν. Για να μην παγιδεύονται. Για να ξέρουν τι οφείλουν να πράττουν.
Δεν υπάρχει μεγαλύτερη τιμή για μένα Άρη, να ακουμπάς αυτό σου το ποίημα εδώ. Ένα ποίημα που θέλω να το κάνω ύμνο και σημαία πραγματικά.
Η Ιστορία του Πειραιά, των συνοικιών του, είναι ένα μέγα σχολείο ταξικής συνείδησης και ιστορίας. Και όσο και αν νερώσουν οι αγωνιστικές ταξικές απόψεις, η γκρίζα πολιτική σκέψη θεωρώ ότι ουδέποτε θα γίνει πλειοψηφία.
Είναι κι αυτό κάτι φίλε μου.
Σε ευχαριστώ απ την καρδιά μου.
Γιάννη μου, το οδοιπορικό σου όχι μόνο δεν ήταν κουραστικό, αλλά με βοήθησε να συμπληρώσω τα κενά που είχα! Βλέπεις η ιστορία που έπρεπε να διδαχτούμε δεν έχει καμία σχέση με αυτή που διδαχτήκαμε και όσα μάθαμε τα μάθαμε από προσωπικές μαρτυρίες και από προσπάθειες σαν τη δική σου! Πριν σε ευχαριστήσω από καρδιάς για όσα διάβασα, θέλω να καταθέσω τη σκέψη μου για τα μεγαλεπήβολα σχέδια της ΝΔ για το χώρο των Λιπασμάτων. Βασίζονται στην εξάλειψη και της τελευταίας αφορμής για θύμηση. Πρέπει να εξαφανιστεί από προσώπου γης η ιστορία του ιερού αυτού χώρου, αφού δεν μπορεί να εξαφανιστεί από το μυαλό και την ψυχή των ανθρώπων που ζουν εκεί, έτσι ώστε οι επόμενες γενιές να μην έχουν αφορμές για ψάξιμο και γνώση που τους θίγει... έχουμε δει πολύ συχνά τα τελευταία χρόνια να δημιουργούνται κολυμπήθρες του Σιλοάμ για να "εξαγνίσουν" κόμματα και πολιτικές πρακτικές, που δυστυχώς πολλές από αυτές πετυχαίνουν το σκοπό τους!
ΑπάντησηΔιαγραφήΆλλη μια φορά, ευχαριστώ για την πολύτιμη γνώση!
Καλή συνέχεια, φίλε μου
Μαρίνα
Μαρίνα μου.
ΔιαγραφήΚατ αρχήν τούτη εδώ η ανάρτηση είναι στη διάθεσή σου για το "e-periodiko" όποτε την θελήσεις και όπως την θελήσεις! Σε εξουσιοδοτώ για αυτό.
Χαίρομαι που στη σκέψη σου συναντώ για γυναίκα που επιβεβαιώνει τις απόψεις μου έχω σχηματίσει για σένα και την αγωνιστικότητά σου.
Ο Κίνδυνος και το τυράκι είναι μεγάλο και οι προθέσεις του κράτους βρώμικες.
Πετάνε μπροστά τη γυαλιστερή μόστρα του σινιέ εμπορικού κέντρου. Σου λέει "θα ανοίξουν δουλειές, θα ομορφύνει ο χώρος, θα αναπτυχθεί η περιοχή".
Είναι ακριβώς η ίδια άποψη σαν να σου πουν "Πάω στην Ακρόπολη επάνω να χτίσω καφετέριες και φαστφουντάδικα". Ακριβώς το ίδιο.
Να γιατί ο λαός της περιοχής πρέπει να είναι άκρως προσεκτικός! Γιατί, δεν έχω εμπιστοσύνη και σε "ροζ" δημάρχους που μπορεί να μην μπλαβίσουν την περιοχή αλλά να την "ξενερώσουν", να την αλλοιώσουν.
Ο Χώρος των Λιπασμάτων οφείλει με σαφήνεια να αναδεικνύει την ιστορία της εργατικής τάξης του Πειραιά. Όπως το κάνει η Καισαριανή, η μάντρα της Κοκκινιάς.
Κάθε άλλη σκέψη είναι βιασμός και ύβρις.
Η Δραπετσώνα ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟ!
Ευχαριστώ Μαρίνα μου για την συμμετοχή και την κατάθεση σκέψης σου απ την καρδιά μου.
Γιάννη μου, έχω από το πρωί που διαβάζω και ότι και να έκανα, ανυπομονούσα να επιστρέψω να συνεχίσω την αναγνωση. Συγκινήθηκα, Ανατρίχιασα, θύμωσα. Νιώθω όμως και μια απέραντη ευγνωμοσύνη προς εσένα που αφιέρωσες τον χρόνο σου να μας προσφέρεις αυτές τις πολύτιμες πληροφορίες. Δεν έχω παρά να εκφράσω τον σεβασμό μου απέναντι σε όλους εκείνους τους ήρωες που ματωσαν για να ζήσουν τις οικογένειες τους, που πάλεψαν, αγωνίστηκαν για τα δικαιώματα τους.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕιρήνη μου,
Διαγραφήόσον αφορά τη δική μου συμμετοχή σε όλο αυτό, την θεωρούσα την απαρχή ενός χρέους για να επιστρέψω στις οικογενειακές μου ρίζες, στα χώματα που έζησαν δικοί μου άνθρωποι.
Τα άλλα ανήκουν σ' αυτούς και σε σας, που με την παρουσία σας, αγκαλιάζετε αυτήν την αναφορά.
Σε ευχαριστώ καλή μου φίλη.
Γιάννη μου καταπληκτικό αφιέρωμα σου σε αυτό τον ιστορικό τόπο. Συμπτωματικά προχτές πέρασα από αυτή την περιοχή ερχόμενη από Πειραιά και κατευθυνόμενη προς Πελοπόννησο, είδα την καμινάδα και με τον άντρα μου σχεδόν σε όλη την διαδρομή συζητούσαμε για τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας και για τους αγώνες των κατοίκων εκεί, σκεπτόμενοι συγχρόνως το δηλητήριο που ανέπνεαν.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑς ελπίσουμε πως η περιοχή θα αξιοποιηθεί προς όφελος των κατοίκων.
Να είσαι καλά!
Ελένη μου είδες μερικές φορές συμπτώσεις ε;
ΔιαγραφήΝα που η εικόνα που αντικρύσατε έρχεται να συναντήσει αυτό εδώ το αφιέρωμα. Και να συναντηθεί με τις παλιές εκείνες εποχές και τους ανθρώπους της.
Να είσαι καλά Ελένη μου, σε ευχαριστώ από καρδιάς. Μακάρι να γίνει το καλύτερο δυνατό εκεί για τους ανθρώπους και τις μνήμες τους.
Καλή συνέχεια.
Μεγάλο κεφάλαιο της ιστορίας μας και της ζωής σου, Γιάννη, για αυτό και συγκινήθηκα διπλά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυμπορευόμαστε όμορφα, φίλε μου. ❤
Το νιώθω και το καταλαβαίνω Αλεξάνδρα μου. Ξέρω τα πιστεύω σου, τις αξίες σου και αυτά που μιλάνε στην καρδιά σου.
ΔιαγραφήΤο χρωστάμε στην ιστορία. Σε ευχαριστώ από καρδιάς για κάθε σου συναίσθημα.
Φιλιά πολλά.
..
ΑπάντησηΔιαγραφήΜεγάλωσα στην Παλιά Κοκκινιά.. -με παππούδες που ξεριζώθηκαν κι εκείνοι από τα βάθη της Μικράς -και πέραν Ασίας, και πατέρα μαραγκό..
Τα σοκάκια και τις ρούγες της Κοκκινιάς, τα 'πονάω' μέσα από τα μάτια της μητέρας μου.. όπως επίσης και του Κερατσινίου, μέσα από τα μάτια της πεθεράς μου..
Σαν 'παιδί νέας γενιάς' όμως, όλη αυτή την Ιστορία δεν την ήξερα, ούτε την φανταζόμουν..
Ένα βαθύ Ευχαριστώ...
Βλέπω το ξεκίνησες λοιπόν εκείνο το ταξίδι στο χρόνο..
Και τώρα καταλαβαίνω γιατί το έβρισκες τόσο δύσκολο και μοναχικό....
Μα τελικά τέτοια ταξίδια, τα οφείλεις.
Τέτοιες διαδρομές πρέπει να περπατηθούν..
Κι όπως βλέπεις, έχεις συνοδοιπόρους, Γιάννη... Είμαστε εμείς όλοι εδώ, που ακολουθούμε τα μονοπάτια σου αυτά, με χαμηλωμένο βλέμμα και κατανυκτικά βήματα, να μάθουμε, να θυμηθούμε, να τιμήσουμε...
Κι όσο για το τραγούδι, πάντα με συγκινούσε... Τώρα ένα παραπάνω...
Δεν θέλω να πω 'καλό φθινόπωρο'.. όχι εδώ...
Θα πω 'Καλό Οδοιπορικό'...
Σμαράγδα μου!!!
ΔιαγραφήΝαι βρε καλή μου φιλενάδα! Ναι, έχω συνοδοιπόρους! Το έχω καταλάβει καιρό, το έχω ήδη συνειδητοποιήσει, το βλέπω, ειδικά σε αυτήν εδώ την ανάρτηση, σε αυτό το βαρύ θέμα.
Και δεν ξέρεις πόσο χαίρομαι για αυτή σας τη συντροφιά αγαπημένη μου φίλη. Και με τιμάει και με ανεβάζει και με γεμίζει πολύ μεγάλη χαρά.
Να τώρα κάτι παραπάνω. Καταγωγή από Παλιά Κοκκινιά λοιπόν! Τι κουβαλάς στο αίμα σου Σμαράγδα ξέρεις; Με Μικρασιατική καταγωγή κιόλας. Βάλε και τις λοιπές καταγωγές των προσώπων του συζύγου και δες τι εκρηκτικό προκύπτει! Πόσο με συγκινείς να ξέρεις.
Μια διαμαντένια ψυχή που χαίρομαι που είχα την τιμή να την γνωρίσω από κοντά.
Όχι, δεν θα πούμε ακόμα Καλό Φθινόπωρο! Έχει ακόμα διάβα. Κράτα την ευχή σου κορίτσι μου και εγώ λέω καλό αποκαλόκαιρο ή ύστερο καλοκαίρι αν θες.
Τον σεβασμό μου.
ΚΑΛΗΣΠΈΡΑ ΓΙΆΝΝΗ ΜΟΥ!!!!!!
ΑπάντησηΔιαγραφήΩΡΑΊΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΌ ΜΟΥ ΑΡΕΣΕ ΚΙ ΑΝ ΤΑ ΑΞΙΟΠΙΟΥΣΑΜΕ ΟΛΑ ΑΥΤΆ ΤΙ ΚΑΛΆ ΠΟΥ ΘΑ ΉΤΑΝ.
Ελένη μου καλησπέρα καλή μου. Καλό μήνα να έχεις. Ελπίζω να πέρασες ένα όμορφο καλοκαίρι. Σε ευχαριστώ για τα συναισθήματά σου. Πράγματι όλα αυτά πρέπει να κρατηθούν στη θέση που τους αξίζει.
ΔιαγραφήΔιδακτορικό το κείμενο-οδοιπορικό σου, Γιάννη μου που διδάσκει όσους μόνο ακουστά γνώριζαν αυτά τα μέρη, γι αυτό και ένα τεράστιο ευχαριστώ για το παραπάνω μάθημα!
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυγκλονιστικά ντοκουμέντα και φωτογραφίες!
Το ότι έλειπα πολλά χρόνια και ότι ζω σ' ένα βουνό δεν είναι δικαιολογία για τις ελλείψεις που έχω για τη πραγματική ιστορία της Ελλάδας!
Μαζί με τα ευχαριστώ μου, σου στέλνω πολλά ΑΦιλιά καρδιάς!
Μην οικτίρεις τον εαυτό σου Στεφανία μου. Δυστυχώς αυτές οι ιστορίες που αφορούν κομμάτια της ζωής του λαού μας, σε κάθε μέρος της Γης, είτε εδώ είτε στη Γαλλία είτε παντού, φροντίζει το κοινωνικό status να παραμένουν κρυφές.
ΔιαγραφήΚαι το φροντίζουν επιμελέστατα αυτό με μεγάλη μεθόδευση. Για παράδειγμα εδώ στην Ελλάδα π.χ. ή και στην Ευρωπ. Ένωση, ακόμα και μέσω της ....eurovision "μάθαμε" μια άποψη για τους Τάταρους αλλά το τι έγινε εδώ δίπλα στις γειτονιές της πατρίδας μας μήτε κάνει να μάθουμε! Το ότι χιλιάδες άνθρωποι, εξανδραποδισμένοι στην ίδια τους την πατρίδα, βαφτίστηκαν "εχθροί" και αντιμετωπίστηκαν με σφαίρες και αίμα, αυτό δεν απασχολεί την sic ευρωπαϊκή ιστορία.
Δεν πειράζει. Υπάρχουν οι άνθρωποι, που θα φροντίσουν να διατηρήσουν τις μνήμες αυτές ζωντανές στο διηνεκές.
Πάμε λοιπόν αγαπημένη μου φίλη. Ένα μεγάλο ευχαριστώ από καρδιάς.
Είναι μια εποχή που δεν την έζησα. Η ιστορία είναι κληρονομιά και χαίρομαι πάρα πολύ που με αφορμή την αγάπη μου για σένα, συγκεντρώθηκα και διάβασα όλα αυτά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠάντα μια αφορμή είναι ικανή να μας οδηγήσει σε δυνατές διαδρομές.
Στο θέμα μας τώρα. Πρώτα από όλα στο προσωπικό σου κομμάτι και στις φωτογραφίες σου! Μια κατάθεση, ένας φόρος τιμής δυνατό συναίσθημα που βγήκε ακόμα και στο κλικ των φωτογραφιών σου. Την θεωρώ την νούμερο 2 εγγραφή σου, με πρώτη μια που έχεις κάνει πάλι σε αυτό το μπλογκ και σχετίζεται με τον πατέρα σου και όσα προσωπικά ανακάλυψες.
Γενικά για το θέμα θεωρώ την περιοχή όντως σημαντικού ιστορικού ενδιαφέροντος πέρα από οποιαδήποτε πολιτική ιδεολογία και διαμάχη. Κατανοώ πως το ΚΚΕ έχει μεγαλύτερη ευαισθησία και ιστορικό ενδιαφέρον, γι αυτό και αναρωτιέμαι αν θα μπορούσε η περιοχή -που αν έχω καταλάβει καλά, σήμερα ανήκει στην εθνική τράπεζα- να αγοραστεί από το κόμμα το οποίο σιγά σιγά θα φροντίσει με την βοήθεια των μελών, των οπαδών, και γενικά του κόσμου, να διαμορφωθεί και να διατηρηθεί όπως του αρμόζει. Είναι ένα κόμμα που έχει την δύναμη να το κάνει. Έτυχε πρόσφατα να διαβάσω την ιστορία του κτιρίου στον Περισσό το γνωστό και ως "Σπίτι του Λαού", το πρώτο οικόπεδο που αγοράστηκε ήταν ένα παλιό εργοστάσιο μεταξουργίας.
Σε φιλώ :)
Καλησπέρα Μάνια μου!
ΔιαγραφήΘεωρώ μεγάλη κατάθεση συναισθημάτων και σκέψεων αυτή σου εδώ την παρουσία αλλά και πρόταση.
Στο πρώτο κομμάτι. Ξέρω ότι ψάχνεις πολύ καλά το ειδικό βάρος κάθε ανάρτησης των φίλων σου. Το κάνεις με μεγάλη προσοχή και σεβασμό στο τι θέλουν να πουν και τι είναι αυτό που μέσα στην καρδιά τους ανέδειξε το θέμα τους. Και βάζεις τώρα πολύ ψηλά αυτήν την ανάρτηση. Πιστεύω ότι δεν απέχει από την πραγματικότητα αυτό που λες. Ναι, είναι μία από τις 2-3 αναρτήσεις με το μεγαλύτερο ειδικό βάρος για μένα. Και δεν ξέρεις πόσο χαίρομαι που έχεις τον τρόπο να το ανιχνεύεις και να το ανακαλύπτεις.
Στο δεύτερο σκέλος της σκέψης-πρότασης που κάνεις. Και αυτή σου η πρόταση αναδεικνύει τον σεβασμό σου, την αμεροληψία σου, το αίσθημα του δικαίου που διακατέχει η αντίληψή σου.
Δεν ξέρω τεχνικά, κατά βάση, κατά πόσο το κομμάτι αυτό ήταν προς πώληση. Αυτή τη στιγμή δεν ξέρω το ιδιοκτησιακό του καθεστώς, νομίζω δόθηκε στο δήμο; διεκδικείται από τον Δήμο; κάτι τέτοιο.
Επίσης δεν ξέρω και το οικονομικό κόστος μιας τέτοιας πιθανής συναλλαγής, δεν νομίζω, σε αυτές τις εποχές να υπήρχε τέτοια δυνατότητα.
Ειλικρινά δεν έχω ιδέα. Εικασίες κάνω. Πιστεύω όμως ότι μια τέτοια επιλογή θα ήταν εντελώς έξω από τις διαθέσεις της τράπεζας τη στιγμή που με χίλια ζόρια παίζει να δοθεί στο Δήμο η έκταση. Η Επιλογή ήταν η εμπορική χρήση.
Τουλάχιστον ας κρατήσουν για το κομμάτι του εργοστασίου ένα κοινωνικό μέρος μουσείου, που να διατηρήσει την ιστορία του.
Νιώθω μια αγάπη και σεβασμό να κλείνει την τοποθέτησή σου και ευχαριστώ από καρδιάς.
πωπω τοσες πολλες πληροφοριες μαζεμενες, πραγματικα δεν εχω λογια
ΑπάντησηΔιαγραφήσε ευχαριστω τοσο πολυ
τα νιωθω τοσο μακρια μου μα και τοσο κοντα μου παραλληλα
ειναι περιεργο ολο αυτο
ιδαιτερο το οδοιπορικο σου φιλε μου, μου γεννα περιεργα συναισθηματα, δεν μπορω να τα περιγραψω, ακομη τα επεξεργαζομαι μεσα μου
να εισαι παντα καλα!
φιλια πολλα
την αγαπη μου εχεις
Κική Κωνσταντίνου (εκφράσου)
Κική μου,
Διαγραφήκαλησπέρα κορίτσι μου. Καταλαβαίνω τα συναισθήματά σου και την αντίδρασή σου. Αν δεν έχεις κάποιες κοινές καταβολές με τα γεγονότα αυτά και τον κόσμο τους είναι απόλυτα λογικό να τα νιώθεις και κοντά και μακριά.
Πάρε το χρόνο σου. Κάποια στιγμή μπορεί να ψάξεις και περαιτέρω τις πηγές που αναφέρονται για να βρεις ακόμα περισσότερα πράγματα.
Σε ευχαριστώ πάρα πολύ που είσαι εδώ κορίτσι μου. Φιλάκια πολλά.
Με μεγάλο ενδιαφέρον διάβασα την εκπληκτική σου ανάρτηση Γιάννη και συμπλήρωσα πάρα πολλές γνώσεις γιά τον τόπο και την ιστορία του. Τελικά πολύ λίγα γνώριζα, το κείμενό σου, οι παραπομπές και οι φωτό σου, ολοκλήρωσαν με τρόπο συγκλονιστικό τη γνώση της ιστορικής αλήθειας της περιοχής. Στόν Πειραιά έζησαν γιά λίγο και οι γονείς του πατέρα μου με τα 4 αγόρια τους, ήρθανε από την Κάλυμνο , (έφυγαν κρυφά, αφήνοντας σπίτι, περιουσία, συγγενείς και φίλους, γιατί ο παππούς δεν ήθελε τα παιδιά του να υπηρετήσουν στον Ιταλικό στρατό....ήδη πήγαιναν στο σχολείο όπου διδάσκονταν υποχρεωτικά την ιταλική και ελληνικά 1 ώρα την εβδομάδα !!!)Είχανε στήσει ένα μαγαζάκι στον Πειραιά....μετά τον βομβαρδισμό των Γερμανών τα έχασαν όλα, σωθήκανε με τα ρούχα που φορούσανε και ήρθανε στο Κουκάκι 'οπου κουρνιάσανε σε ένα νεοκλασικό, στην αυλή μέσα σε 2 καμαρούλες ....Συμπλήρωσες κομμάτια ιστορίας που αγνοούσα και σ΄ευχαριστώ !!!Σχετικά με τα ΒΟΥΡΛΑ είχα διαβάσει εδώ : https://www.vice.com/gr/article/xwjvkn/etsi-htan-h-zwh-sta-boyrla-to-dhmosio-mporntelo-ths-drapetswnas και εδώ : http://www.mixanitouxronou.gr/mantam-ntountou-i-thriliki-tsatsa-sta-pornia-ton-vourlon-i-drakena-pou-etreman-i-ierodoules-ke-i-pelates-apo-pia-porni-vgike-ke-i-frasi-ante-mori-loumpina/
ΑπάντησηΔιαγραφήΚλαυδία μου,
Διαγραφήπόσο συγκινητική η παρέμβαση και η κατάθεση της ιστορίας σου. Είναι τόσο συγκλονιστική. Ναι, όπως έγραψα, πολλοί νησιώτες από Δωδεκάνησα έφυγαν πρόσφυγες από τους Ιταλούς και έκαναν την συγκεκριμένη συνοικία στη Δραπετσώνα, την Καλοκαιρινού.
Τότε, εκείνα τα χρόνια, μια κάμαρα στέγαζε ολάκερη οικογένεια και άπειρα όνειρα. Ευχαριστώ για την τιμή που μου έκανες να καταθέσεις τη ζωή των γονιών του πατέρα σου. Επίσης ευχαριστώ για τις παραπομπές, ιδιαίτερα χρήσιμες.
Να είσαι καλά.
Ιστορία δεν είναι μόνον οι παγκόσμιοι πόλεμοι, οι συνθήκες, οι ημερομηνίες και οι όροι τους. Ιστορία είναι και οι αγώνες για την βελτίωση της καθημερινότητας, που διαμορφώνουν τον παλμό της εκάστοτε κοινωνίας και χαράζουν την πορεία της στο μέλλον. Το αφιέρωμα μας βοηθά να το καταλάβουμε.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣήμερα έμαθα πράγματα που δεν γνώριζα, πράγματα που με βοηθούν να στέκομαι στη ζωή με περισσότερη κατανόηση.
Γιάννη, καλό φθινόπωρο
Αγαπητή μου Ιωάννα,
Διαγραφήαν κατάφερα, έστω και στο ελάχιστο κάτι τέτοιο. Αν μπόρεσα να σου προσφέρω ένα τέτοιο βίωμα, τότε ειλικρινά χαίρομαι πάρα πολύ.
Όπως ακριβώς το αναφέρεις, αυτή είναι μια μεγάλη αλήθεια. Την ιστορία γράφουν οι απλοί καθημερινοί άνθρωποι στην πορεία τους στο διάβα της ζωής. Αυτοί κινούν την εξέλιξη και τα γεγονότα.
Σε ευχαριστώ θερμά ειλικρινά. Καλή σου συνέχεια.
Δεν έγραψα όνομα και δεν έκανα κατανοητό πως είμαι η Τζοάννα με την παστέλ τσάντα και τη σύνθετη πολιτισμική ταυτότητα - βασικό χαρακτηριστικό!
ΔιαγραφήΜε πολύ σεβασμό κρατώ στην τσάντα μου όσα με βοηθούν να στέκομαι με περισσότερη κατανόηση, μπροστά στην ιστορία κάθε ανθρώπου.
Ας ευχηθώ αυτή την φορά, καλό φθινόπωρο σε όλους
Ναι Ιωάννα μου!
Διαγραφήμια γλυκύτατη και δημιουργική παρουσία στην δικτυακή μας γειτονιά και συντροφιά. Να είσαι πάντα καλά και να σε έχουμε κοντά μας.
Γιάννη, θερμά συγχαρητήρια για το αφιέρωμά σου σ' ένα ιστορικό μέρος του Θριάσιου. Τα τελευταία δύο χρόνια πηγαίνουμε τακτικά στα Λιπάσματα κι έχουμε μιλήσει με τον Βρεττάκο, τον χαρισματικό δήμαρχο και αγωνιστή. Έχουν στήσει έναν εκπληκτικό πολυχώρο πολιτισμού, με υποδειγματική τάξη και καθαριότητα. Είμαι σίγουρη πως δεν θα αφήσουν τους επίδοξους "επενδυτές" να πάρουν πίσω το Πάρκο της Εργατιάς. Αυτό που προέχει βέβαια και είναι μια πάγια επιδίωξή τους, είναι να απομακρυνθούν τα καζάνια των μεγαλοεταιρειών, απ' τον ιστό της πόλης. Αν και σε πιάνει η καρδιά σου απ' την έντονη οσμή του πετρελαίου στην περιοχή, εν τούτοις, έχουν καταφέρει να ξαναστήσουν ένα υπέροχο χώρο πολιτισμού και αναψυχής που αν πας μια φορά, είναι βέβαιο πως θα γίνεις τακτικός θαμώνας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑπόλαυσα το υλικό σου και πάλι μπράβο που υπενθυμίζεις ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα, που αφορά όλο το λεκανοπέδιο και τις ζωές χιλιάδων συμπολιτών μας!
Μαρία μου καλησπέρα,
Διαγραφήναι, ξέρω για την οσμή των καζανιών. Μάλιστα προχθές έγινε πορεία στη Δραπετσώνα πάνω στο θέμα των αναθυμιάσεων. Θέλω να πιστεύω ότι ο Δήμαρχος θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Αυτό δηλώνει και μακάρι να το πράξει. Δεν διαχειρίζεται απλά μια πόλη. Εκεί είναι ολάκερη η ιστορία του Πειραιά. Και ο πολυχώρος Λιπασμάτων, πρέπει κυριαρχικά να αναδείξει την ταξική του ιστορία ως μουσείο. Όχι ευνουχισμένα αλλά με σαφήνεια και αναφορές.
Χαίρομαι που είσαι κοντά στα εκεί δρώμενα. Και έχεις επαφές με τους ανθρώπους εκεί. Αυτό με κάνει διπλά χαρούμενο.
Να είσαι καλά και σε ευχαριστώ πάρα πολύ.
Μοναδικό ΑΦΙΕΡΩΜΑ！
ΑπάντησηΔιαγραφήΤα ειλικρινή μου ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ！
Με συγκινείς Ευρυτάνα! Ειλικρινά ευχαριστώ απ την καρδιά μου! Καλή συνέχεια.
ΔιαγραφήΕνδιαφέρον κείμενο!
ΑπάντησηΔιαγραφήΜια διόρθωση, ωστόσο: δεν είναι θηλυκό (Η Βούρλα/της Βούρλας") είναι μόνο ουδέτερο: Τα Βούρλα
Κ. Βλησίδης
Καλησπέρα αγαπητέ φίλε.
ΔιαγραφήΝαι, έχεις απόλυτο δίκιο. Ευχαριστώ πολύ για το χρόνο, την παρουσία, τη συμμετοχή σου και τη διόρθωση σου. Απαραίτητη. Καλή σου συνέχεια.
Α ρε Γιάννη τι αφιερωμα έκανε ρε φίλε... Τι εικόνες... Ο τρόπος που απετισες φόρο τιμής στους ανθρώπους και στις πιο λαϊκές από τις γειτονιές του τόπου μας, είναι πραγματικά συγκλονιστικός!
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι η ιστορία της οικογένειας σου, που τόσο τιμάς με ιδιαίτερο τρόπο σε πολλά από τα κείμενά σου. Φαίνεται αυτό!
Θεωρώ ότι αυτό το αφιέρωμα θα πρέπει να τοποθετείται να διαβάζεται να προβάλλεται σε κάθε παρόμοια αφιέρωμα που κάνουν για αυτέ τις γειτονιές. Για τους αγώνες, για αυτά τα χέρια τα βρώμικα από την δουλειά αλλά τα τόσο καθαρά από ανθρωπινης πλευράς...
Εύγε ρε φίλε! Με μάγεψαν οι εικόνες και ο λόγος σου.
"Στη Δραπετσώνα πια δεν έχουμε ζωή..." Κιόμως. Εσυ με αυτό το κειμενο είναι σα να έκανες αυτά τα εγκαταλειμμένα κτίρια να σφύζουν από ζωή, μεταφέροντας μας σε εποχές αγνές, περισσότερο ανθρώπινες και ειλικρινείς...
Μάκη αγαπητέ μου φίλε,
Διαγραφήξέρεις πόσο σεβασμό πάντα έχω στα συναισθήματα και στη σκέψη σου. Έρχεσαι τώρα και με συγκινείς! Γιατί, μία ακόμα φορά ακουμπάμε στις ίδιες στράτες φίλε, στις ίδιες αγωνίες. Αντιλαμβανόμαστε το μόχθο των ανθρώπων της δουλειάς, τα βήματά τους, την ιστορία σου.
Ένα μεγάλο ευχαριστώ απ την καρδιά μου δεν αρκεί για το μοίρασμα αυτών των συναισθημάτων φίλε μου.
Να είσαι καλά, καλή βδομάδα.
Τι οδοιπορικό ήταν αυτό ρε Γιάννη; Λες και είδα τα σοκάκια με τη φτώχεια και την στέρηση, λες και έζησα το πορνείο και τους βομβαρδισμούς λες και μεταφέρθηκα τόσα χρόνια πίσω! Φοβερό! Τώρα τα διάβασα και έπαθα από την ζουμερή και μεστή αφήγηση σου! Σ' ευχαριστώ για το ταξίδι το πονεμένο ήταν υπέροχο! Φιλιά πολλά!
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλώς το κορίτσι μας. Καλώς όρισες Μαίρη μου. Καλό Φθινόπωρο καλή μου φίλη. Ναι ήταν ένα οδοιπορικό που χρωστούσα στον εαυτό μου αυτό σε μέρη "δικά μου" γεμάτα αναμνήσεις, ιστορία και στιγμές. Νιώθω πολύ καλύτερα που ανέδειξα αυτήν την ιστορία και σε ευχαριστώ που ακολούθησες τα συναισθήματα. Για μένα είναι εξαιρετικά πολύτιμο.
ΔιαγραφήΝα είσαι καλά καλή μου φίλη απ την καρδιά μου.
Μετα απο αντιξοοτητες και δυσκολίες.. να μαι παλι εδω να περιπλανιεμαι εστω και αργα και εγω μαζί με ολους τους φιλους που περασαν από εδω και αφησαν το ευχαριστω τους για το οδοιπορικο σου..στα σοκακια και στη ιστορια της ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑς...
ΑπάντησηΔιαγραφήΕνα ευχαριστω δεξου και απο μενα για την μαθηση της ιστοριας αυτου του τοπου..
Το μονο που ηξερα για την δραπετσωνα αν και μεγαλύτερη σου ..ηταν το τραγουδι με τον Μπιθικωτση..είναι πολλα που δεν ξερουμε.. και καλο ειναι να τα μαθενουμε εστω και αργα...εμεις που ειμαστε μακρυα απο τα γεγονοτα εκεινης τηςεποχής...
Να είσαι καλα και ευχομαι τα καλυτερα να γινουν στο τοπο αυτον..
Ρούλα μου,
Διαγραφήπάντα είσαι καλόδεχτη και δεν έχει σημασία ο χρόνος μιας επίσκεψης. Νιώθω χαρούμενος ειλικρινά που μπόρεσα να σου μεταδώσω, έμμεσα, κάποιες γνώσεις για την ιστορία αυτού του ματωμένου τόπου. Πολλά στην ιστορία των ανθρώπων του μόχθου κρατούνται στα συρτάρια κρυμμένα. Βλέπεις ενοχλούν τους άρχοντες. Οι δημιουργοί όμως της ιστορίας είναι παρόντες και την κινούν.
Έχεις την καρδιά μου και το ευχαριστώ μου που πορεύτηκες εδώ κοντά μου σε αυτό το οδοιπορικό. Τα φιλιά μου.
Πολύ ωραίες φωτογραφίες από το εργοστάσιο. μπράβο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΩ ευχαριστώ πάρα πολύ!
ΔιαγραφήΨάχνοντας φωτογραφίες η κάτι που να θυμίζει την παλιά Δραπετσώνα έπεσα πάνω στο οδοιπορικό σου και συγκινήθηκα πάρα πολύ.Ο πατέρας μου πρόσφυγας έφυγε από την Σμύρνη όταν ήταν πέντε χρόνων.Μεγαλωσε στην Κοκκινιά και δούλεψε στο εργοστάσιο υαλουργίας στη Δραπετσωνα μέχρι που πήρε την σύνταξη του.Του είχε παραχωρηθεί ένα σπίτι σ ένα περιφραγμένο χώρο που η είσοδος του ήταν από την δεξαμενή νερού που υπάρχει μέχρι και σήμερα.Μεσα σ αυτόν το χώρο υπήρχαν τα τριώροφα τα διώροφα όπως άκουγα να τα λένε γιατί εκεί γεννήθηκα εγώ κι έζησα μέχρι τα 8 μου χρόνια.Οι αναμνήσεις μου είναι υπέροχες από αυτές τις τόσο δεμένες οικογενειες.Εμεις τα παιδιά παιχνίδι στους δρόμους οι γονείς γλενταγαν όλοι μαζί εκδρομές και διακοπές μαζί.Το οξύ όμως και το δηλητήριο έκανε κι αυτό τη δουλίτσα του Κάποιες μέρες το χώμα και οι πέτρες είχαν ένα κίτρινο χρώμα και η μυρωδιά από το οξύ εκαιγε τα ρουθούνια.Απο τις ναυλον κάλτες της μαμάς μου μόλις εβγαινε εξω έφευγαν οι πόντοι.Μπορω να πω ότι παρά τις αντίξοες συνθήκες που εγώ σαν παιδί δεν πολυκαταλαβαινα τα παιδικά μου χρόνια μέσα εκεί ήταν υπέροχα .Το μυαλό μου είναι γεμάτο βιώματα κι άλλων οικογενειών από εκεί μέσα.Ειχα υπέροχους γονείς που δεν με άφησανίσως να καταλάβω τις δυσκολίες τους Όμως όταν φύγαμε από εκεί και όποτε άκουγαν το τραγούδι τη Δραπετσώνα άκουγα μια διαφορετική χροιά στη φωνή τους έναν λύγμο και έβλεπα μια συννεφιά στα μάτια τους.Ποσα; θα είχε μέσα αυτή η ψυχή τους.Πεθαναν κι οι δυο από καρκίνο του πνευμονα
ΑπάντησηΔιαγραφήΑγαπητέ φίλε/φίλη,
Διαγραφήμε μεγάλη συγκίνηση διάβασα είδα και διάβασα το μήνυμα σου. Ιστορία μιας ολάκερης ζωής λοιπόν και είναι σαν την βλέπω σε παλιά κινηματογραφική ταινία.
Εγώ δεν πρόλαβα να ζήσω εκεί καθόλου. Η ζωή με έφερε, με τη γέννησή μου, σε άλλη γειτονιά πολύ μακρύτερα. Όμως οι ρίζες, οι ιστορίες, οι αναμνήσεις, οι επισκέψεις σε εκείνη την περιοχή έχουν μείνει στη μνήμη μου. Το πιο χαρακτηριστικό μου είναι η επίσκεψη σε ένα σπίτι που ήταν ακριβώς δίπλα στο μεγάλο τσιμεντάδικο της περιοχής. Μου έχει χαραχτεί στη μνήμη μου αυτό το γκρίζο χρώμα που έδινε τον τόνο σε ολάκερη την περιοχή. Τι να πω!'
Στέκομαι με μεγάλο σεβασμό στις μνήμες, στα πρόσωπα των γονιών σου, στα δικά σου παιδικά χρόνια και ειλικρινά θα ήθελα να κρατήσουμε, έστω αυτήν τη δικτυακή επαφή από εδώ.
Ένα μεγάλο ευχαριστώ απ' την καρδιά μου.
Επίσης να πω ότι στο τμήμα Υαλουργίας ήταν και ο δικός μου πατέρας. Θα ήθελα λοιπόν να διασταυρώσουμε στοιχεία για το σε ποια εποχή αναφερόμαστε. Θα χαρώ πάρα πολύ να το ξέρεις. Σε ευχαριστώ.
ΔιαγραφήΣυγκλονιστικό! Δεν έχω λόγια, άγγιξε την ψυχή μου και με ντροπή παραδέχομαι ότι είναι ελάχιστα αυτά που γνώριζα για αυτόν τον ιερό τόπο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕίμαστε εδώ, Κατερίνα μου, ο ένας για τον άλλο, για να δίνουμε πληροφορίες και γνώση. Και εσύ το έχεις κάνει άλλωστε. Χάρηκα, που έμαθες πολλά στοιχεία για έναν ιστορικό μαρτυρικό τόπο, που τον βαραίνει ιστορία. Ευτυχώς υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις, που έστω με την μικρή επιρροή τους, φροντίζουν να μένει ζωντανή αυτή η ιστορία, Κατερίνα μου. Να είσαι καλά.
ΑπάντησηΔιαγραφή