"Αγρίμι"

 "Αγρίμι"

Στίχοι-Μουσική: Αργύρης Λούλατζης

Αγρίμι νυχτιά, ματωμένη ομορφιά

σεργιάνι όλου του κόσμου, 

το σκοτάδι σου δωσ' μου

μέσα του ν' ανοιχτώ.

Κι όταν μεθάς να μου γελάς

και να με ανασταίνεις.

Είναι φορές που ο κόσμος μας

δεν είναι για να μένεις.

Χίλιες φορές να με μεθάς

και να με ταξιδεύεις.

Αγρίμια να γίνονται οι ψυχές

και να τις ζωντανεύεις.

Αγρίμι νυχτιά, μια σταλαγματιά

στάξε πάνω στα φύλλα

στα κλαδιά του να γείρω

και να ξημερωθώ

Είναι από τις δυνατές εκείνες φορές, που θα ακούσω ένα τραγούδι και θα μείνω επάνω του τόσο μα τόσο πολύ. Οι εκπληκτικοί του στίχοι, το θέμα του, ο λυρισμός του. Αλλά και η ενορχήστρωση με τη μουσική ενός νέου ανθρώπου, του Αργύρη Λούλατζη, δίνουν ένα τραγούδι, που μάγεψε και συγκίνησε την καρδιά μου.

Κλείστε τα μάτια, ανοίξτε τον ήχο και ακούστε το. Προσέξτε τους στίχους, τη χροιά της φωνής, τα όργανα, τη μουσική. Ναι! Υπάρχει ποιότητα ανάμεσά μας!

Καλά να περνάτε το καλοκαίρι σας.

Οι εραστές του Τερυέλ-Les amants de Teruel

 Το 1553, στην πόλη του Τερυέλ, 144 χιλιόμετρα ΒΔ της Βαλένθια, στη Νότια Ισπανία, οι κάτοικοι τότε, ανακάλυψαν εμβρόντητοι έναν κοινό τάφο με δύο μουμιοποιημένες σορούς. Ο ένας ανήκε σε έναν άντρα και ο άλλος σε μια γυναίκα. 

Οι μνήμες άνοιξαν το μεγάλο τους ταξίδι, οι καρδιές ρίγησαν, τα στόματα άρχισαν να μιλούν ξανά, τα συναισθήματα να γλυκαίνουν και η συγκίνηση να ξεχειλίζει από κάθε ευαίσθητη καρδιά.

Όλοι στάθηκαν σε μια διαπίστωση. Όλοι έβαλαν στο μυαλό τους ένα και μόνο πράγμα. Τα δύο αυτά σώματα, παραδομένα στην αιώνια σιωπή ανήκαν στην Ισαβέλλα Σεγκούρα και στον Χουάν Ντιέγκο Μαρκίγιας. 

Τα βιβλία των θρύλων άνοιξαν ξανά. Οι παλιές ιστορίες, καταχωνιασμένες στη λήθη ήρθαν ξανά στο φως. Αραχνιασμένα βιβλία βγήκαν από τις παλιές βιβλιοθήκες και τα βαριά ξύλινα μπαούλα. Για να πάνε όλοι 336 χρόνια πίσω. Στα 1217. Ναι, δεν θα μπορούσαν να έχουν λαθέψει. Τα νεκρά σώματα δεν θα μπορούσαν να ήταν άλλα από αυτά των δύο νεαρών εραστών, που έμειναν στην ιστορία με το όνομα:

"Οι Εραστές του Τερυέλ"

Η απόφαση τότε ήταν μία. Τα σώματα αυτά έπρεπε να ταφούν μαζί, όπως αγαπήθηκαν στη ζωή, για να περάσουν, ο ένας στο πλευρό του άλλου στην αιωνιότητα. Έτσι φτιάχτηκε αυτός ο μαρμάρινος σκαλιστός τάφος, με τους δύο αγαπημένους να μένουν εκεί για πάντα με τα χέρια τους να βρίσκονται σχεδόν το ένα μέσα στο άλλο. Και λέω σχεδόν γιατί, δεν αγγίζονται, λόγω του σεβασμού στο ότι η Ισαβέλλα ήταν ήδη παντρεμένη. Ένα άγγιγμα σε αναμονή θα έλεγε κανείς λοιπόν.

Πάμε λοιπόν να ψηλαφίσουμε αυτήν  την υπέροχη μα συνάμα και τραγική ιστορία, η οποία είναι μια μεγάλη ιστορία αγάπης, κατ' αναλογία, όμοια με τη μεγάλη Σαιξπηρική τραγωδία του Ρωμαίου και της Ιουλιέττας. Και να δείτε, που η ιστορία αυτή θα μάς φέρει αγκαλιά με κάτι πολύ δικό μας, κάτι πολύ Ελληνικό, ενός μεγάλου μας μουσουργού αλλά θα απλωθεί και μέχρι το Παρίσι, ως μια θρυλική μορφή του τραγουδιού. 

Ποιους; Κάντε λίγη υπομονή!

Πίνακας του Ισπανού ζωγράφου: Munoz Degrain

Στο μεταξύ, ας ξεφυλλίσουμε τώρα λίγο το βιβλίο εκείνης της ιστορίας των εραστών του Τερυέλ. Της Ισαβέλλας και του Χουάν Ντιέγκο.

Η Ισαβέλλα ήταν κόρη πλούσιας και επώνυμης οικογένειας, σε αντίθεση με τον Χουάν Ντιέγκο, η καταγωγή του οποίου ήταν ταπεινή. Και στις περιπτώσεις αυτές, ξέρετε, η ταξική διαφορά παίζει κυρίαρχο ρόλο σε μια κοινωνία φεουδαρχική μέχρι κόκαλο. Οι δυο νέοι μεγάλωσαν μαζί και τα βέλη του έρωτα γέννησαν μια μεγάλη αγάπη μεταξύ τους. Τέτοια, που έδωσε στη ζωή τους σχέδια για να παντρευτούν. Ο πατέρας όμως της Ισαβέλλας ήταν κάθετα αντίθετος σε ένα γάμο οικονομικών ...ανισοτήτων. Όμως διάλεξε έναν ιδιαίτερο πλάγιο τρόπο να χωρίσει το ζευγάρι.

Έδωσε στον Χουάν Ντιέγκο μια ευκαιρία ...πέντε χρόνων να δοκιμάσει πράγματα και την τύχη του στη ζωή και αν το κατέφερνε, θα μπορούσε να κάνει το όνειρό του πράξη και να παντρευτεί την αγαπημένη του.

Πέντε ολάκερα χρόνια, η Ισαβέλλα περίμενε τον αγαπημένο της, αρνούμενη πεισματικά τις πιέσεις του πατέρα της. Ώσπου στη λήξη της διορίας, απελπισμένη, είπε το "ναι" σε έναν πλούσιο γάμο και έγινε νύφη εκείνο το τελευταίο βράδυ των πέντε χρόνων.

Ο τραγικός όμως νόμος των ιστοριών αγάπης και των λαϊκών θρύλων, έφερε ακριβώς την πρώτη νύχτα του γάμου της, τον παλιό της αγαπημένο, τον Χουάν Ντιέγκο, να φτάνει στην πόλη, πλούσιος και αποκαταστημένος πια.

Έτσι πάντα συμβαίνει με τους μεγάλους τραγικούς έρωτες της λογοτεχνίας. Η αγάπη να αργεί μια ...μέρα. Μόνο, που εδώ δεν άργησε καθόλου και ήρθε ακριβώς στο χρόνο "μηδέν". 

Ο Χουάν Ντιέγκο, τρελαμένος, ανεβαίνει στο νυφικό δωμάτιο της αγαπημένης του, τη στιγμή που ο σύζυγός της κοιμάται και της ζητά το "ύστερο" φιλί. Ένα αίτημα όμως, που για τις συνθήκες της εποχής δεν ήταν παρά μια τεράστια ύβρις. Η Ισαβέλλα αρνείται και ο Χουάν Ντιέγκο πέφτει νεκρός, στα πόδια της μπροστά, από ανακοπή συγκίνησης.

Ω, η μοίρα πλέκει τα δικά της παιχνίδια για τους παλιούς εραστές του Τερυέλ. 

Η Ισαβέλλα, αποφασίζει να τιμήσει το θάνατο του αγαπημένου της. Φοράει το νυφικό της φόρεμα και πηγαίνει στην εκκλησία για να παραστεί στην κηδεία του. Θα του δώσει το τελευταίο νεκρώσιμο πλέον φιλί, που τού είχε αρνηθεί λίγες ώρες πριν. Και θα είναι και το τελευταίο φιλί στη ζωή της καθώς θα πέσει νεκρή δίπλα του.

Πίνακας εποχής με το θάνατο της Ισαβέλλας

Οι δύο νέοι, τότε θάφτηκαν για πάντα μαζί. Η ιστορία του αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για άπειρους καλλιτέχνες στην Ισπανία, κύρια ζωγράφους, με μια σειρά από πίνακες, που βρίσκονται σε μουσεία. 

Για να φτάσουμε στο 1962, όπου ο Γαλλικός κινηματογράφος αποφασίζει να δώσει κινηματογραφική πνοή στη συγκινητική ερωτική αυτή ιστορία. Έτσι οι "Εραστές του Τερουέλ" γίνονται ταινία, σε σκηνοθεσία του Ραιημόντ Ρουλώ, σε σενάριο των: Ρενέ-Λουί Λαφόργκ και του ίδιου.

Με πρωταγωνιστικό δίδυμο ως ζευγάρι τους: τη Λουντμίλλα Τσερίνα και τον Μιλένκο Μπάνοβιτς.

Και κάπου εδώ έρχεται και η ...πατρίδα μας. Πιο συγκεκριμένα ο Γιάννης και ο Μίκης Θεοδωράκης.

Στη δεκαετία του 1950, ο Γιάννης Θεοδωράκης, θα γράψει ένα συγκλονιστικό ποίημα. Την "Όμορφη πόλη". Και ο Μίκης, θα το περάσει το 1952, στο μουσικό του έργο "Λιποτάκτες". Το έργο θα ηχογραφηθεί το 1960 και θα το τραγουδήσει ο ίδιος ο Μίκης. Τον Ιανουάριο του 1962, το τραγούδι θα γνωρίσει μία ακόμα εξαίρετη εκτέλεση από τη μορφή του μεγάλου Κώστα Χατζή.

Δύο μήνες μετά, το Μάρτη, το τραγούδι θα ενωθεί με τη Γαλλική φιλολογία και μουσική, ξεκινώντας ένα πολύ μεγαλύτερο ταξίδι για να γράψει και εκεί τη δική του ιστορία. Η μουσική του Μίκη θα μπει στη Γαλλική ταινία με τους στίχους-ποίημα του Jacques Plante.

Έτσι η "Όμορφη πόλη" έγινε "Les amants de Teruel" και αποτέλεσε το μεγάλο τραγούδι και της ταινίας αλλά και του μεγάλου θρύλου. Απέκτησε ζωή και τραγουδήθηκε από τη φωνή μιας τεράστιας μορφής. 

H EDITH PIAF και οι "Εραστές του Τερυέλ"

Το τραγούδι λατρεύτηκε όσο τίποτα και όσον αφορά τον εαυτό μου, έγινε και αντικείμενο γλωσσολογικής εκπαίδευσης στο μάθημά μου των Γαλλικών. Πάμε μαζί να το ζήσουμε, στίχο με στίχο:

L'un pres de l'autre

Ο ένας πλάι στον άλλο

se tiennent les amants

κρατιούνται οι εραστές

qui se sont retrouves

έχοντας πλέον ξαναβρεθεί

pour cheminer cote a cote

για να περπατήσουν δίπλα-δίπλα.

Retrouves dans la mort

Όντας μαζί μέσα στο θάνατο

la haine n'ayant pas pu les atteindre

μην έχοντας μπορέσει το μίσος να τους φτάσει.

Les feuilles, les feuilles tombent

Τα φύλλα, τα φύλλα πέφτουν,

sur leur lit de noces

στο νυφικό τους κρεββάτι.

Que la terre soit douce

Να είναι η γη γλυκιά

soit douce aux amants de Teruel

να είναι γλυκιά στους εραστές του Τερυέλ

enfin reunis dans l'ombre

επιτέλους να ξανασμίξουν στις σκιές.

L'un pres de l'autre

Ο ένας κοντά στον άλλο

ils dorment maintenant

κοιμούνται τώρα

ils dorment delivres

κοιμούνται παραδομένοι

de l'apprehension de l'aube

στη σύλληψη της αυγής.

Se tennant par la main

κρατιούνται απ' το χέρι,

dans l'immobilite de la priere

στην ακινησία της προσευχής,

renouant leur serment

ανανεώνοντας τον όρκο τους

dans le tranquille eternite des pierres

στην αιώνια γαλήνη των λίθων.

Toute rentre dans l'ordre

Όλα γυρίζουν σε τάξη

Leur etreinte demeure

η αγκαλιά τους παραμένει

demeure a jamais suspendue

παραμένει για πάντα σε αναστολή

ainsi qu'une note d'orgue

σαν μια νότα από το μεγάλο όργανο.

Ας ακούσουμε το λατρεμένο Γιάννη Πάριο, να ερμηνεύει το Ελληνικό τραγούδι σε μια ανεπανάληπτη συναυλία

Και τέλος να το ακούσουμε και σε διπλή απόδοση, τόσο σε Ελληνικά όσο και Γαλλικά από τη φωνή της αγαπημένης μου Πέγκυς Ζήνα, την οποία θεωρώ ιδιαίτερα αξιόλογη καλλιτέχνιδα με υπέροχη φωνή και ήθος.

Αγαπημένες φίλες και φίλοι, σάς ταξίδεψα στον κόσμο των χαμένων εραστών του Τερυέλ. Σε μια παλιά ιστορία χαμένη πίσω στους αιώνες. Μια ιστορία αγάπης και ανεκπλήρωτου έρωτα. Βέβαια οι ...απανταχού παρόντες ορθολογιστές θεωρούν την ιστορία, ένα μύθο, εφεύρημα των κατοίκων της πόλης και τίποτα από αυτά δεν είναι πραγματικότητα.

Είναι η ματαιόδοξη και ανεξήγητη προσπάθεια κάποιων ανθρώπων, να σβήσουν το στίγμα του ρομαντισμού απ' τις ζωές των ανθρώπων. Αυτοί ίσως ξέρουν το λόγο. Τους αφήνουμε στο στεγνό κόσμο της δικής τους αποστείρωσης. Εμείς θα μείνουμε στην Ισαβέλλα και στον Χουάν Ντιέγκο, τους δύο νεαρούς εραστές του Τερυέλ και για μια ακόμα φορά θα σιγοψυθιρίσουμε το δικό τους τραγούδι για να βρουν την αγκαλιά τους στο δικό τους τον κόσμο.

Ένα ταξίδι στο έργο και τον κόσμο του Άντον Τσέχωφ

Αντόν Πάβλοβιτς Τσέχωφ

29 Γενάρη 1860-15 Ιούλη 1904

Έφυγε σε ηλικία 44 ετών...

Αγαπημένες φίλες και φίλοι, τα αναγνωστικά μου μονοπάτια, αυτόν τον καιρό, με οδήγησαν στο Παγκόσμιο Θέατρο, σε μια εκδοτική σειρά, των θρυλικών εκδόσεων της "Δωδώνης", η οποία παρουσιάζει όλα τα μεγάλα θεατρικά έργα, που σημάδεψαν το χώρο αυτής της εξαίρετης τέχνης.

Στη βιβλιοθήκη μας υπάρχουν 27 τόμοι με έργα της συγκεκριμένης σειράς. Ξεκίνησα λοιπόν να φρεσκάρω τη μνήμη μου, στο διάβασμα κάποιων συγκεκριμένων έργων. Αυτή ήταν η αφορμή να πέσω σε μια θρυλική μορφή, την οποία, εδώ και καιρό, ήθελα να προσεγγίσω, να μάθω γι' αυτή, να διαβάσω τα έργα του. Αυτή ήταν η στενή μου "γνωριμία" με τον κόσμο του μεγάλου Ρώσου λογοτέχνη και θεατρικού συγγραφέα, του οποίου η δουλειά και το έργο, άλλαξε άρδην την τέχνη και τη δραματουργία της θεατρικής σκηνής.

Έτσι λοιπόν διάβασα τα:

• "Ο Γλάρος", θεατρικό δράμα σε τέσσερις πράξεις
• "Θείος Βάνιας", σκηνές από την επαρχιακή ζωή σε τέσσερις πράξεις
• " Η Αρκούδα", μονόπρακτη κωμωδία
• "Πρόταση γάμου", μονόπρακτη κωμωδία
• "Οι τέσσερις αδελφές", θεατρικό δράμα σε τέσσερις πράξεις
• "Ο Βυσσινόκηπος", θεατρικό δράμα σε τέσσερις πράξεις
• "Ο Γάμος", μονόπρακτη κωμωδία
• "Το κύκνειο άσμα", δραματική σπουδή σε μια πράξη

Τα συναισθήματά μου και η γνωστική εμπειρία πάνω στο μεγάλο αυτό έργο, ομολογώ είναι πρωτόφαντα και πολύ έντονα. Δεν είναι εύκολα να τα διατυπώσει και να τα εκφράσει κανείς καθώς είναι υποχρεωμένος να μάθει στοιχεία για τη ζωή του, να νιώσει κομμάτια του κόσμου του, να κατανοήσει απόλυτα το κοινωνικό γίγνεσθαι της εποχής του. Κυρίως αυτό το τελευταίο, καθώς ο Τσέχωφ παντρεύεται με τις μεγάλες εκείνες αλλαγές, που συγκλόνισαν τον κόσμο. 

Έζησε μέσα στη φωτιά και στο καμίνι που γέννησε την Οκτωβριανή επανάσταση στη Ρωσία του 1917, που άλλαξε για πάντα την ιστορία της ανθρωπότητας.

Έζησε την απόλυτη φτώχια μια οικογένειας ενός παντοπώλη, απόγονου δουλοπάροικων, που μόλις εκείνο τον καιρό επικρατούσε ακόμα στην "αριστοκρατική" Ρωσία των τσάρων. Σε μια Ρωσία της εξαθλίωσης, του τρόμου, της πείνας και των κατατρεγμών.

Ο Τσέχωφ σπούδασε γιατρός και τελείωσε το 1884 έχοντας τον τίτλο του νομίατρου. Όμως εκείνο που έβραζε μέσα του, αυτό που σιγόκαιγε τα σωθικά του ήταν η λογοτεχνία και η συγγραφή. 

"Η ιατρική είναι η νόμιμη γυναίκα μου, η λογοτεχνία είναι η ερωμένη μου"

Έτσι, σιγά-σιγά, βήμα το βήμα, άρχισε να χτίζει τον υπέροχο κόσμο του συγγραφικού του έργου. Έτσι έγινε γνωστός σε ευρύτερο κόσμο, αγαπήθηκε, καταξιώθηκε. 

Η αγάπη του για τον άνθρωπο, το αίσθημα της αλληλεγγύης, της καλοσύνης. Η τρυφερότητα του χαρακτήρα του, το χιούμορ του, έδεσαν μαζί με μια συγκροτημένη και μεθοδική αισιόδοξη και θετική ματιά για το μέλλον και την κοινωνία. Απόρροια της πνευματικής του βάφτισης στη διαλεκτική ματιά της σοσιαλιστικής σκέψης, με λίγα λόγια, σε αυτό που ερχόταν και καμιά δύναμη δεν μπορούσε να σταματήσει.

Η ταξική του καταγωγή, τα βασανισμένα νεανικά του χρόνια, σημάδεψαν για πάντα τη ζωή του καθώς η φυματίωση, αθεράπευτη μάστιγα εκείνης της εποχής, χαράκωσε ανεξίτηλα το σώμα του, μέχρι να το οδηγήσει, τραγικά πρόωρα στο θάνατο, σε ηλικία μόλις 44 ετών. Κι όμως, ποτέ του δεν γόγγυξε, ποτέ του δεν λύγισε. Αντιμετώπισε με χαρακτηριστική γαλήνη και χαμόγελο την πορεία αυτή, ως το τέλος.

Αγωνίστηκε χωρίς σταματημό για τη λογοτεχνία αλλά και τα κοινωνικά δικαιώματα και άρρωστος, ταξίδεψε το 1890, στη Σαχαλίνη για να φτάσει στα κάτεργα του τσάρου Αλέξανδρου Β' και στους πολιτικούς κρατούμενους. Και δεν κρύφτηκε στη σιωπή. Φώναξε, κατήγγειλε, αγωνίστηκε.

Ταξίδεψε σε πολλές χώρες, για την υγεία του: Αυστρία, Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία. Το 1898, γνώρισε την "Αρκάντινα" του "Γλάρου", την Όλγα Κνίππερ. Ερωτεύθηκαν και παντρεύτηκαν το 1901. Πήραν σπίτι στη Γιάλτα και έκανε παρέα με τους: Τολστόι, Γκόρκι, Καρολένκο, Ραχμάνινωφ, Στανισλάφσκι και άλλους.

Έζησε και βίωσε με δραματικό τρόπο το βάρος της πρώτης αποτυχίας. Εφιάλτης, που βαραίνει κάθε πνευματικό άνθρωπο και συγγραφέα. Το 1896 παίχτηκε στο θέατρο της Πετρούπολης ο "Γλάρος". Το έργο βούλιαξε στην κυριολεξία με μεγάλη αποτυχία γιατί κανείς στο θίασο δεν είχε καταλάβει μήτε το έργο μήτε τον τρόπο, που έπρεπε να αποδοθεί. Ο Τσέχωφ τότε λύγισε, πόνεσε, σημαδεύτηκε και επιδεινώθηκε η αρρώστια του. Μια άλλη όμως μορφή, θα πούμε παρακάτω, ήρθε να αλλάξει τα πάντα στον τρόπο παρουσίασης του έργου του.

Στις 17 Γενάρη 1904, έζησε την πρωτοφανή αποθέωση του "Βυσσινόκηπου" σε μια παράσταση θριάμβου, στην πρεμιέρα του στο "Θέατρο Τέχνης" της Μόσχας. Ένα κοινό, όρθιο, παραληρούσε χειροκροτώντας με πάθος και ενθουσιασμό μετά την παράσταση. Ο Τσέχωφ έζησε το θρίαμβο στην πλατεία του θεάτρου με το μοναδικό του χαμόγελο. Πνίγηκε στο βήχα και έφυγε απ' το θέατρο.

Σε δυο μήνες, έφυγε για επείγουσα θεραπεία με την Όλγα, για το Μπαντενβάιλερ της Γερμανίας και δεν ξαναγύρισε ποτέ.

Υπάρχει ένας πνευματικός άνθρωπος, μια μορφή στο χώρο της υποκριτικής, στον οποίο οφείλουμε στην Ελλάδα, τα πάντα, για τον Άντον Τσέχωφ. Και αυτός είναι ο:

ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ ΚΑΛΛΕΡΓΗΣ

Ηθοποιός, καθηγητής δραματολογίας, μεταφραστής και πολιτικός. Είναι ο άνθρωπος, στον οποίο χρωστάμε την αυθεντική μετάφραση και λογοτεχνική απόδοση του έργου του Τσέχωφ στην πατρίδα μας. Οι δικές του μεταφράσεις είναι εκείνες που μάς έδωσαν αυτό που απολαμβάνουμε δεκαετίες τώρα.

Τα δικά του στοιχεία και ανάλυση είναι η πηγή των όσων σάς αναφέρω εδώ. Και έχει καταφέρει να μάς δώσει μια συγκλονιστική λογοτεχνική προσέγγιση τόσο της προσωπικότητας όσο και του έργου του μεγάλου δραματουργού.

Ο θεατρικός Άντον Τσέχωφ

Ο μεγάλος συγγραφέας αλλάζει ριζικά τη δομή της κλασικής πλοκής ενός θεατρικού έργου. Στα δράματά του απουσιάζει ο "κεντρικός μύθος". Δεν έχουμε ένα έργο με γεγονότα που συγκλονίζουν ή σημαδεύουν. Δεν έχουμε τον κεντρικό ήρωα, δεν έχουμε το κλασικό πρωταγωνιστικό ζευγάρι. 

Στο κλασικό ρομαντικό, ηρωικό και μελοδραματικό θέατρο, ο Τσέχωφ παρουσιάζει το δράμα της απλής καθημερινής ζωής που εκτυλίσσεται μπρος στα μάτια μας. Και αυτή η καθημερινότητα είναι αυτή καθ' εαυτή η "ανιαρή, κουτή, βρώμικη, ρούσικη επαρχιακή ζωή" εκείνης της εποχής.

Ποιας εποχής; Μα την εποχή που ρωσικός λαός βιώνει την εξαθλίωση, την αγραμματοσύνη, τη βιαιότητα. Η δουλοπαροικία έχει καταργηθεί το 1861 αλλά το πνεύμα της ζει και βασιλεύει. Είναι η εποχή που η φεουδαρχία σαπίζει, είναι έτοιμη να πέσει, να διαλυθεί. Είναι η εποχή που η αστική και η εργατική τάξη, οργανώνονται, παλεύουν, ξεσηκώνονται. Είναι η εποχή που η επανάσταση και ο μαρξισμός διαδίδονται σαν αστραπή στις λαϊκές μάζες. Έτσι οι παλιές κάστες της φεουδαρχίας, ξεπεσμένοι αριστοκράτες, "αποχωρούν" από την κοινωνική σκηνή.

Ο Τσέχωφ, στα έργα του, περιγράφει με συγκλονιστικό τρόπο τον εκπεσμό αυτού του κόσμου. Τον καημό, τα πάθη τους, την ήττα τους, την αδράνεια, τη μοιρολατρία, την παρακμή. 

Ο Τσέχωφ, στο έργο του μάς δείχνει ότι "κάτι γκρεμίζεται με πάταγο" και "κάτι νέο έρχεται". Το φωνάζει αυτό το έργο του. Κύρια οι "Τρεις αδελφές" και "Ο βυσσινόκηπος". 

Ο Τσέχωφ, δεν λυπάται και δεν νοιάζεται για την τάξη που διαλύεται στην παρακμή της. Τους συνανθρώπους του λυπάται και αυτών την αντίδραση και το συναισθηματικό φόβο αγγίζει και περιγράφει με μοναδικό τρόπο.

Οι χαρακτήρες του Τσέχωφ: Στο θέατρο τη θέση του κεντρικού ήρωα ή του κλασικού ζευγαριού, παίρνει μια ομάδα ανθρώπων. Οι πρωταγωνιστές του είναι μια παρέα ανθρώπων, πολυάριθμη και διαφορετική, η μικρογραφία μιας κοινωνίας. Και τα πρόσωπα του Τσέχωφ δεν είναι ούτε ηρωικά ούτε μοναδικά. Είναι απλοί, καθημερινοί άνθρωποι, οι οποίοι κουβαλούν ένα απωθημένο όνειρο. Είναι αυτοί, που θα βιώσουν την απώλεια, τον αποχωρισμό ή και το θάνατο μαζί. Ο ρυθμός του έργου του είναι αργός και προς το τέλος γίνεται μελαγχολικός, θλιβερός. Όμως το μήνυμα του νέου κόσμου που έρχεται, υπάρχει, το δίνει. Το εκφράζουν συγκεκριμένοι άνθρωποι που πρωταγωνιστούν. 

Ο Λοπάχιν και ο Τροφίμωφ, στο "Βυσσινόκηπο" αναγγέλλουν με βροντώδη τρόπο την εξέλιξη και το αύριο. Και ο θεατής, παρά το ότι βιώνει τη βαρύτατη θλίψη του βυσσινόκηπου που κόβεται από τους υλοτόμους και καταστρέφεται, έχει πάρει το θετικό μήνυμα.

Στο "Θείο Βάνια", θα δούμε τη συγκλονιστική σκηνή, όπου στο φινάλε η Σόνια με το θείο της, μόνοι, βιώνουν το κάλεσμα της "αποχώρησης".

"Κι όταν έρθει η ώρα μας, θα πεθάνουμε ήσυχα ήσυχα, χωρίς κανένα παράπονο. Και εκεί, πέρα απ' τον τάφο μας, θα πούμε πως υποφέραμε, πως κλάψαμε, πως η ζωή μάς πίκρανε, κι ο Θεός θα μάς σπλαχνιστεί. Και τότε κι εγώ και εσύ, θείε μου αγαπημένε, θα δούμε τη ζωή φωτεινή, χαρούμενη, ωραία... και θ'αναπαυτούμε"

Λέει στοργικά, δακρυσμένη η Σόνια στο θείο Βάνια, καθώς τους βλέπουμε αγκαλιασμένους να πέφτει η αυλαία.

Στο έργο του Τσέχωφ, η δράση είναι ελάχιστη. Δεν έχουμε εκρήξεις, ανατροπές. Οι χαρακτήρες πρωταγωνιστές, μιλούν, διαλέγονται, χωρίς εξωτερικά να δείχνουν την εσωτερική τους σεισμική καταιγίδα. Θέλει συνεχή μελέτη και διάβασμα ο κάθε πρωταγωνιστής του Τσέχωφ, για να καταλάβεις τι γίνεται στην ψυχή του και στα βάθη της.

Η συμβολή του Κωνσταντίν Στανισλάφσκι στην ανάδειξη του έργου του Τσέχωφ.

1863-1938

Ο άνθρωπος, που ανέδειξε και καθιέρωσε το έργο του Τσέχωφ, ήταν ο συγκεκριμένος αυτός μεγάλος σκηνοθέτης, ηθοποιός και δάσκαλος, μέντορας της θεατρικής τέχνης. Αυτός μελέτησε βαθύτατα το έργο του, το κατανόησε, συνεργάστηκε μαζί του και ανέλαβε να το διδάξει στους ηθοποιούς του θεάτρου, οδηγώντας το στο θρίαμβο και στην παγκόσμια αναγνώριση. Αυτός έδωσε ζωή στο πρώτο σοκ της απογοήτευσης, που ένιωσε ο μεγάλος συγγραφέας στην πρώτη αποτυχία του "Γλάρου"

Το κύριο "βάρος" στο θέατρο του Τσέχωφ έχει η τετράδα των μεγάλων του έργων:

1895 "Ο Γλάρος", παίχτηκε το 1898 στο "Θέατρο τέχνης" της Μόσχας σε μια θριαμβευτική παράσταση με τον Στανισλάφσκι σκηνοθέτη.

1897  "Ο θείος Βάνιας"

1901  "Οι τρεις αδελφές"

1904  "Ο βυσσινόκηπος"

Κάτι επίσης ιδιαίτερα σημαντικό στο έργο του Τσέχωφ είναι η μόνιμη προτροπή του:

"Να δουλέψουμε"

Το κάλεσμα αυτό, ακούγεται με ιδιαίτερο στόμφο και έμφαση από πολλούς πρωταγωνιστές του. Είναι το συμβολικό κάλεσμα για αγώνα. Είναι η πάλη για την ευτυχία του μέλλοντος. 

"Να δουλέψουμε..." φωνάζει ο Τούζεμπαχ

"Πρέπει μ' όλη μας τη δύναμη, να συντρέξουμε αυτούς, που αναζητάνε την αλήθεια...", λέει ο Τροφίμωφ στο "Βυσσινόκηπο"

Αντιλαμβάνεται κανείς τη σημασία, λοιπόν, αυτού του καλέσματος για "δουλειά".

"Το παρόν είναι μισητό, αλλά όταν σκέφτομαι το μέλλον, τι χαρά που αισθάνομαι..." λέει ο Αντρέι στις "Τρεις αδελφές. Αντιλαμβάνεστε τη σημασία της φράσης. 

"Για μάς δεν υπάρχει ευτυχία, ούτε ποτέ θα υπάρξει. Μονάχα θα την ποθούμε! Σε διακόσια-τριακόσια χρόνια, η ζωή πάνω στη γη, θα είναι αφάνταστα ωραία και μεγαλειώδης..." λέει ο Βερσίνιν στις "Τρεις αδελφές" αποκαλύπτοντας την ακλόνητη πεποίθηση του Τσέχωφ για τον ερχομό του νέου κόσμου.

Στην πατρίδα μας, στα πρώτα χρόνια, δύο είναι τα θέατρα που σφράγισαν στο ρεπερτόριό και στη διδασκαλία τους την είσοδο του Τσέχωφ στο Ελληνικό κοινό.

Φυσικά το "Θέατρο Τέχνης" του μεγάλου δάσκαλου Καρόλου Κουν αλλά και του "Εθνικού θεάτρου", όπου στη δεκαετία του 1960 δόθηκαν συγκλονιστικές παραστάσεις με τα τέσσερα αυτά κλασικά έργα.

Κλείνοντας αυτήν την αναφορά, με δέος και ταπεινότητα, να σταθώ στα λόγια του Λυκούργου Καλλέργη και στη διαπίστωση ότι ο Τσέχωφ λειτουργεί ως παγκόσμια συνείδηση με το έργο του. Ελέγχει τον πνευματικό άνθρωπο αν έκανε το χρέος του στην κοινωνία, αν πρόσφερε στο πέρασμά του, αν στήριξη, αν αγωνίστηκε για τον συνάνθρωπό του. 

Ο γιατρός Τσέχωφ ασκεί την ιατρική του με την τέχνη του. Το νυστέρι του φτάνει ως τα έγκατα της ψυχής του ανθρώπου για να τον γιατρέψει απ' τον πόνο και την οδύνη. Για να οδηγήσει τον άνθρωπο στην κοινωνική λύτρωση.

Απολογισμός ευγνωμοσύνης (Δικτυακό δρώμενο)

 Απολογισμός Ευγνωμοσύνης

(Δικτυακό δρώμενο)

Οι τέσσερις πρώτοι μήνες του 2023

Έκλεισε ήδη το πρώτο τετράμηνο της χρονιάς, αγαπημένες φίλες και φίλοι μου. Για πότε είχαμε Χριστούγεννα, για πότε έφτασε Πρωτοχρονιά, για πότε κλείσαμε την Πρωτομαγιά. Κυλάμε γρήγορα μέσα στο διηνεκές του χρόνου φίλοι μου. Κυλάμε με έναν ρυθμό, που ακολουθεί πιστά το άπειρο πέρασμα των αιώνων στο άπειρο. Μικρές μονάδες είμαστε ζωής και καταγράφουμε την παρουσία μας. Ας φροντίσουμε τουλάχιστον να δώσουμε σημασία και οντότητα σε αυτό μας το πέρασμα.

Εκεί που ερωτεύομαι τη ζωή

Θυμάστε την αρχή αυτού του δρώμενου, που η αγαπημένη μας φίλη, η Μαρίνα, είχε ξεκινήσει στο προσωπικό της μπλογκ. Είχε κλείσει τη χρονιά του 2022 και είχε σφραγίσει τον κύκλο του. Συνεχίζοντας πλέον, ο καθένας μας, με δική του ελεύθερη επιλογή, αυτό το ιδιαίτερο ημερολόγιο, παίρνω τη σκυτάλη, κόβοντας την αναφορά του χρόνου στους πρώτους μήνες που πέρασαν.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν να ξετυλίγουμε το μικρό αυτό κουβάρι του χρόνου

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ

Η λέξη που χαρακτήρισε τον Ιανουάριο: "Ανάσα"

Μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα πίεσης μπορέσαμε να σηκώσουμε το κεφάλι μας ψηλά. Να πάρουμε μια μεγάλη ανάσα. Να νιώσουμε τη σιγουριά του φρέσκου αγέρα να γεμίζει κάθε κύτταρο του κορμιού μας. Ω πόσο όμορφο συναίσθημα αλήθεια. Και κοίτα να δεις τώρα, ότι η ζωή πολλές φορές συνοδεύει κάτι με τις δύο του άκρες. 

Ήταν φαίνεται συγκεκριμένη η συγκυρία, που το τέλος ενός όμορφου αλήθεια ονείρου ζωής ήρθε να δώσει μια ανάσα. Πόσες φορές αλήθεια τα ωραία όνειρα, οι προσδοκίες, τα σχέδια, γίνονται πέτρες ασήκωτες, που δένονται στο λαιμό μας και μάς τραβούν σε σκοτεινούς βυθούς.

Πάντα μού άρεσαν οι άνθρωπο εκείνοι, που έλεγαν αβίαστα στη ζωή τους "ότι έγινε καλώς καμωμένο, γυρίζουμε σελίδα". Ναι! Νομίζω έχουν δίκιο. Το να κλαίει κάποιος πάνω από κάτι όμορφο, οφείλει να τελειώσει γρήγορα. Να γίνουν τα γεγονότα εμπειρίες και να μετασχηματιστούν σε γνώση.

Προχωράμε λοιπόν. Αποχαιρετούμε το πατρικό μου σπίτι. Τις αναμνήσεις, την ιστορία. Έτσι κι αλλιώς όλα αυτά θάφτηκαν όταν κατεδαφίστηκε και έγιναν ένα με το σωρό από τις πέτρες και τα τούβλα. Ας ελπίσουμε ότι οι δικοί μου θα μού δώσουν ελαφρυντικά σαν βρεθούμε να κάνουμε το λογαριασμό.

Ανασαίνουμε και προχωράμε!

Ένα πράγμα που ένιωσα ευγνωμοσύνη τον Ιανουάριο ήταν τα δικά μου λατρεμένα πρόσωπα της οικογένειας. Η γυναίκα μου τα παιδιά μου! Αγκαλιά μαζί στις χαρές και τις λύπες. Αγκαλιά και στην πρωτοχρονιά του 2023. Αγκαλιά στις πρώτες ανάσες. Να φύγει αυτό το άγχος, να ξεχαστεί η πίεση. Να σκάσουν τα χαμόγελα.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

Η λέξη που χαρακτήρισε το Φεβρουάριο: "Σεισμός"

Ήταν μια νύχτα τυλιγμένη στο πυκνό σκοτάδι και στην ανεμελιά του βαθύ ύπνου. Ξημέρωνε η 6η του Φλεβάρη όταν η γης σείστηκε συθέμελα στη γειτονική Τουρκία και συγκεκριμένα στην Αντιόχεια. Τα αποτελέσματα ήταν όλεθρος και καταστροφή. Μια απέραντη οδύνη, ένας ανθρώπινος πόνος δυσβάσταχτος αλλά και μια κραυγαλέα αγανάκτηση από την ασύστολη κερδοσκοπία πάνω στις ανοχύρωτες οικοδομές, που στη γείτονα χώρα, έχει διαστάσεις τρόμου.

Πολλοί ίσως έσπευσαν να αναρωτηθούν γιατί το γεγονός αυτό σε μια τρίτη χώρα και μάλιστα "εχθρική", να μάς προκαλεί τέτοια αναστάτωση, τέτοιο πόνο και οδύνη. Η απάντηση βρίσκεται στα λόγια του μεγάλου ΕΡΝΕΣΤ ΧΕΜΙΝΓΟΥΕΗ όταν έκλεινε το θρυλικό έργο του "Για ποιον χτυπά η καμπάνα", τονίζοντας και καλώντας: 

"Για αυτό μη στείλεις ποτέ να μάθεις για ποιον χτυπά η καμπάνα. Η καμπάνα χτυπάει πάντα για σένα"

Η γη είναι το σπίτι μας. Και εμείς όλοι οι κάτοικοί της. Άνθρωποι κάθε χρώματος, φυλής και γλώσσας. Όλοι με κοινή μοίρα κάτω απ' τον ήλιο. Αν τον καταλάβουμε αυτόν το Διεθνισμό, τότε πολλά θα μπορούσαν να αλλάξουν στο μέλλον της ανθρωπότητας.

Ένα πράγμα που ένιωσα ευγνωμοσύνη το Φεβρουάριο:

Χωρίς δεύτερη σκέψη ήταν το τεράστιο κύμα αλληλεγγύης προς το δοκιμαζόμενο λαό της Τουρκίας. Οι δύο λαοί μας, δεμένοι μοιραία σε δύσκολες καταστάσεις, στο πέρασμα της ιστορίας, έχουν σημεία γεμάτα φως και υψηλά ιδανικά. Λαοί στην ίδια μοίρα και βάσανα. Ο λαός μας, από την πρώτη στιγμή, έσπευσε να απλώσει το χέρι της βοήθειας και της αλληλεγγύης. Και ο Τουρκικός λαός ανταποκρίθηκε ανοίγοντας την αγκαλιά του. Να σπάσει το δηλητήριο του εθνικισμού και της πολεμοκαπηλείας, που εξυπηρετεί μονάχα τους δυνάστες και τους εμπόρους όπλων.

ΜΑΡΤΙΟΣ

Η λέξη που χαρακτήρισε το Μάρτιο: Πόνος 

Σιδηροδρομική γραμμή Αθήνας-Θεσσαλονίκης. Κοιλάδα των Τεμπών. 28 του Φλεβάρη, ώρα 23:22

Ο μήνας αφήνοντας το φετινό του πέρασμα, διάλεξε αυτή τη χρονική στιγμή για να σπάσει το σάπιο απόστημα, που χρόνια ολάκερα, η "οργανωμένη" πολιτεία των μνημονίων και των ιδιωτικοποιήσεων, κυοφόρησε το λαό μας. Και το έσπασε με τον μοναδικό εφιαλτικό εκείνο τρόπο, που ξέρουμε χιλιετίες τώρα, από την εποχή της Αρχαίας Ελληνικής τραγωδίας. Με τους αθώους να πληρώνουν τα εγκλήματα των αφεντάδων και των ισχυρών.

Ανθός, νιάτα, χαμόγελα, ομορφιά, όνειρα, ελπίδες, σχέδια, όλα μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα, έγιναν εκείνο το βράδυ μια καμένη αιματοβαμμένη μάζα σε ένα ατύχημα που σημάδεψε τη φετινή μας Άνοιξη.

57 άνθρωποι, φοιτητές, εργαζόμενοι, ταξιδώτες, έχασαν με τραγικό τρόπο τη ζωή τους. Πώς η έννοια και το βίωμα του "πόνου" να μη σημαδέψει το μήνα που έφευγε;

Ένα πράγμα που ένιωσα ευγνωμοσύνη το Μάρτιο ήταν:

Η οργή του κόσμου! Ο ξεσηκωμός του λαού μας! 

Η συντεταγμένη του έξοδος και η πολύμορφη παρουσία του στους δρόμους των διαδηλώσεων. Μια οργή που γεννήθηκε μέσα στον πόνο, στην απώλεια, στο χωρισμό, στον εμπαιγμό, στον κυνισμό της πολιτικής εξουσίας, στον τερατώδη Μακιαβελλισμό των μέσων της.

Οι δρόμοι σε κάθε πόλη και χωριό της πατρίδας μας, από την Αθήνα μέχρι την Ανάφη, γέμισαν με χιλιάδες διαδηλωτές. Με μαθητές, με φοιτητές, με εκπαιδευτικούς, με εργαζόμενους, με συνταξιούχους, με επαγγελματίες, επιστήμονες, καλλιτέχνες. Μια γενική επιστράτευση, μια πανστρατιά συνειδήσεων κόντρα στο πολιτικό έγκλημα των Τεμπών, ενάντια στους δολοφόνους των Τεμπών. Αυτούς που ξεπούλησαν με τα μνημόνια όλη τη δημόσια περιουσία, αυτούς που ερήμωσαν κάθε δημόσια δομή, οδηγώντας την στην υπολειτουργία και στην ανασφάλεια.

Απέναντι σ΄ αυτό το ποτάμι, μια αποκρουστική κυβέρνηση σκιών και μανατζαραίων και φυσικά τα ένστολα σώματα των "πραιτωριανών" της που, κατά χιλιάδες, με τη στολή της Αστυνομίας, βρίσκονται πάντα στη "σωστή πλευρά της ...εξουσίας" για να υπερασπίσουν τους εγκληματίες και να τσακίσουν στο ξύλο ή να προπηλακίσουν ασύστολα συνανθρώπους τους. Προφανώς το καμένο τους μυαλό των 800 € δεν τούς αφήνει να σκεφτούν ότι θα μπορούσαν να είναι εκείνοι μέσα στην άμορφη μάζα των νεκρών στο μοιραίο τραίνο. Όμως, παρ' όλα αυτά, το γκλομπ σηκώθηκε, το χημικό ψεκάστηκε, η κλωτσιά δόθηκε και η εντολή της πολιτικής ηγεσίας εκτελέστηκε στο ακέραιο.

Θέλω στον απολογισμό του Μάη, να δω να εκφραστεί με σαφέστατο και συγκεκριμένο τρόπο αυτή η οργή του λαού μας. Με την απαίτησή του να αλλάξει ζωή, να σταματήσει να γίνεται πειραματόζωο στις δαγκάνες του καπιταλισμού. Με την απόφασή του να βγει ο ίδιος στο προσκήνιο και να σώσει εκείνος το δικαίωμά του στην αξιοπρέπεια και στη ζωή του.

ΑΠΡΙΛΗΣ

Η λέξη που χαρακτήρισε τον Απρίλη:  Μεγάλη Βδομάδα-Πάσχα

Πάντα αυτή η περίοδος, ασκεί μέσα μου μια μεγάλη επιρροή. Για μένα, οι πιο εμβληματικές βιωματικές μέρες κάθε χρονιάς. Η ανάγκη για κάθοδο στα μονοπάτια της δικής μας ψυχής, η περισυλλογή με την πορεία και τις επιλογές μας, η επιστροφή και η συνάντηση με την παράδοση.

Έτσι και φέτος, η Μεγάλη Βδομάδα ήταν ένα υπέροχο βίωμα για μένα και φυσικά την οικογένειά μου. Είχα την ευκαιρία αλλά και τη θέληση να "ξεμοναχιαστώ" με τον εαυτό μου, να περπατήσω στις στράτες της πίστης, να αναζητήσω την κάθαρση και τη λύτρωση. Τη ψυχική γαλήνη.

Ακολούθησα την ατμόσφαιρα των ημερών, έζησα την κατάνυξη, βίωσα τους Βυζαντινούς ύμνους της Μεγάλης βδομάδας, τους οποίους θεωρώ μοναδικούς. Ακολούθησα όλα εκείνα, που χαρακτηρίζουν κάθε Μεγάλη μέρα, μέχρι τη μεγάλη κορύφωση.

Ο Απρίλης μοσχοβολάει Πάσχα

Ένα πράγμα που ένιωσα ευγνωμοσύνη τον Απρίλη:

Η ζεστασιά της οικογενειακής αγκαλιάς

Δεν υπάρχει καλύτερο πράγμα από την μοναδική αίσθηση, που προσφέρει η αγκαλιά και το σμίξιμο των δικών σου ανθρώπων μέσα στη Μεγάλη Βδομάδα και το Πάσχα.

Νιώθω ευγνωμοσύνη γιατί ένιωσα την αγάπη τους, την έγνοια τους, απόλαυσα χρόνο μαζί τους. Μοιράστηκα παραδοσιακές στιγμές μαζί τους. Εκκλησίασμα, κουλουράκια, κόκκινα αβγά, επίσκεψη στο Νεκροταφείο, περιφορά Επιταφίου, βράδυ Αναστάσιμο, μεγάλη ημέρα του Πάσχα.

Και φέτος, μπορέσαμε να χαρούμε μια ταπεινή και μετρημένη Πασχαλιά. Δύο οικογένειες μαζί αγκαλιά. Όπως πρέπει και όπως ταιριάζει, χωρίς ακρότητες.

Αυτός ήταν ένας ημερολογιακός απολογισμός του τετραμήνου, αγαπημένοι φίλοι και φίλες μου. Είναι όμορφο να μοιράζεσαι με ανθρώπους, που νιώθεις δικούς, προσωπικές σου στιγμές σημαντικές και εμφαντικές.

Έχουμε ήδη μπει στο Μάη, η ζωή τρέχει. Ο μήνας αυτός, όπως αντιλαμβάνεστε θα έχει μεγάλα γεγονότα, που ελπίζω να αλλάξουν θετικά τη σελίδα της ζωής μας.

Είμαστε εδώ και συνεχίζουμε εμείς τη δική μας συμπόρευση.

"Δώδεκα λεπτά, της καρδιάς μας οι χτύποι" (Ποίημα, συμμετοχή στο "30ο Συμπόσιο ποίησης)

30ο Δικτυακό Συμπόσιο ποίησης

 

Δώδεκα λεπτά, της καρδιάς μας οι χτύποι

Στους δρόμους διάβηκε η ζωή μας,

διάπλατα απλώθηκε σε στράτες κι ατραπούς.

Σε ρούγες περπάτησε ποτισμένες με πόθους,

σε αναλύσεις πολυσπούδαστες καπνός τα όνειρά μας.

Μπολιάστηκαν τα χαμόγελα με σκοπιμότητες δόλιες,

οι προσδοκίες τυλίχτηκαν σε γκρίζα κουστούμια,

σε δολερά χρηματοκιβώτια στριμώχτηκε η νιότη,

των λευκών κολάρων για ν’ αυγατίσει το μέγεθος.

Οι ζωές μας τα κέρδη τους,

του θανάτου εισιτήριο.

Με κουπόνια ζωή, η δική τους απάντηση,

Συμβάσεις επένδυσης, η ανάσα μας έγινε.

Το χέρι σου δώσε μου να διαβούμε την άνοιξη,

καρναβαλιού τη χαρά και τη μέθη να ζήσουμε,

ανένδοτων ερώτων το πάθος να πιούμε

δικές μας τις ώρες στης γης τα λιβάδια.

Άσε με λεύτερα την αγκαλιά σου να ορμήσω,

άσε με ,του κορμιού σου την αντάρα να νιώσω,

μη με ρωτάς γιατί με τόση ένταση όλα τούτα τα κλείνω,

ποιο όνειρο μαύρο τη ψυχή μου λαβώνει.

Φοβάμαι πως σχέδια πάνω μας με οδύνες απλώνουν,

δικές τους αχόρταγες ευτελείς προσδοκίες.

Τις ζωές μας διάδρομο στα κέρδη τους στήνουν,

αδιάφορα βλέμματα σε ηθική και αξίες.

-Γιε μου μονάκριβε να σε χαρώ δεν προφταίνω,

-θυγατέρα μου όμορφη τη φυγή σου γροικάω,

-άντρα γλυκέ μου, φιλί μου στη νύχτα σου,

διαδρομής σου στις ράγες του τραίνου, ευχή να σου δώσω.

Δώδεκα λεπτά της καρδιάς μας οι χτύποι,

δώδεκα λεπτά να μετράμε αντίστροφα,

σε δώδεκα λεπτά ραντεβού με το χάροντα,

σε δώδεκα λεπτά πόσες κραυγές να κλειστούνε.

-Στείλε μου όταν φτάσεις…

-δεν έφτασες ποτέ….

-δεν θα σε ξεχάσουμε ποτέ σου, μικρέ!

Φωνές μύριες ακούστηκαν σε πορείες με φλόγες,

με πύρινα αισθήματα γροθιές σηκωθήκαν.

Φίλες και φίλοι, αυτό ήταν το ποίημά μου με το οποίο συμμετείχα στο επετειακό 30ο δικτυακό "Συμπόσιο ποίησης", το αγαπημένο μας δρώμενο, που με αγάπη και μεράκι, διοργανώνει η αγαπημένη μας φίλη, η Αριστέα, στο προσωπικό της μπλογκ

Η ζωή είναι ωραία

22 φίλες και φίλοι, κατέθεσαν και την ψυχή τους με 24 μικρά ποιητικά διαμαντάκια, ακολουθώντας τις νόρμες, που είχε βάλει η καλή μας φίλη για την έμπνευσή τους.

Οδηγός ήταν τρεις λέξεις: Δρόμος, διαδρομή, πορεία

Ξεχώρισε, αγαπήθηκε και διακρίθηκε το ποίημα της αγαπημένης μας φίλης: Χριστίνας Λέλη (Butterfly) 

"Άρριζοι"

Τα πιο θερμά μου προσωπικά συγχαρητήρια στην αγαπημένη Χριστίνα για τη διάκρισή της όπως

 επίσης και στις φίλες μας: Σταυρούλα Δεκούλου, Πίπη, Ελευθερία-Έρη και Ελένη, που  με τα

 ποιήματά τους, διακρίθηκαν στις θέσεις "δύο" και "τρία".

Η ποίηση, αλήθεια είναι, ταιριάζει με τη γυναίκα και οι φίλες μας διακρίθηκαν και αυτή τη φορά, πανηγυρικά. Και για να χαριτολογήσουμε, το έχουμε ανάγκη, τέσσερις οι αντρικές συμμετοχές, το θεωρώ καλό και σημαντικό. Δεν τα "καταφέραμε" βέβαια και τόσο καλά αλλά είπαμε να αυτοσαρκαστούμε λίγο κιόλας.

Όλα τα ποιήματα αξίζουν της προσοχής σας, του χρόνου σας και της ανάγνωσής σας καθώς η ποιότητα του "Συμπόσιου", έχει πλέον ανέβει σε πολύ ψηλά μέτρα και σταθμά.

Να διαβάσετε ΟΛΕΣ τις συμμετοχές και την "τελετή λήξης και βράβευσης", εδώ:

Λήξη 30ου Συμποσίου ποίησης-η γιορτή μας

Ένα μεγάλο ευχαριστώ στην αγαπημένη μας φίλη, την Αριστέα, που εδώ και χρόνια, κρατά ψηλά τη φλόγα ενός ποιητικού δρώμενου, που έχει δημιουργήσει μεγάλη ποιητική παρακαταθήκη αλλά συνάμα και πολύ αγάπη. Ένα ποιητικό δρώμενο, που πρέπει να συνεχίσει να λάμπει και να χαρίζει λογοτεχνική ζεστασιά και όμορφες στιγμές.

Χριστός Ανέστη σε όλες και όλους,

να γράφουμε, να δημιουργούμε, να εμπνεόμαστε.

Οι καιροί απαιτούν εγρήγορση και χειραφέτηση.

Τα δώρα της Αρμονίας (Μυθιστόρημα σε συνέχειες) 34η δημοσίευση-Το τέλος

  

"Όσα ποτέ δεν συνέβησαν αλλά ανέκαθεν υπήρχαν"

Σαλούστιος:  "Περί Θεών και κόσμου"

Μια ματιά στα προηγούμενα

Ανάρτηση 1

Ανάρτηση 2

Ανάρτηση 3

Ανάρτηση 4

Ανάρτηση 5

Ανάρτηση 6

Ανάρτηση 7

Ανάρτηση 8

Ανάρτηση 9

Ανάρτηση 10

Ανάρτηση 11

Ανάρτηση 12

Ανάρτηση 13

Ανάρτηση 14

Ανάρτηση 15

Ανάρτηση 16

Ανάρτηση 17

Ανάρτηση 18

Ανάρτηση 19

Ανάρτηση 20

Ανάρτηση 21

Ανάρτηση 22

Ανάρτηση 23 

Ανάρτηση 24

Ανάρτηση 25

Ανάρτηση 26 

Ανάρτηση 27

Ανάρτηση 28

Ανάρτηση 29

Ανάρτηση 30

Ανάρτηση 31

Ανάρτηση 32

Ανάρτηση 33

Στην προηγούμενη 33η δημοσίευση: Ο Θησέας με τους Αθηναίους επιστρέφουν στην Ελευσίνα με όσα σώματα νεκρών μπόρεσαν να περισώσουν. Ένας βουβός θρήνος και σπαραγμός ακολουθεί στη διαδικασία της παραλαβής των σωρών. Αποφασίστηκε τα σώματα να ταφούν έξω απ' την Ελευσίνα, κοντά στα Μέγαρα, στην τοποθεσία Άνθιο, στο ιστορικό πηγάδι, που βρέθηκε μεταμφιεσμένη η Θεά Δήμητρα από τις κόρες του Κελεού.

Η Ευάδνη, σύζυγος του Καπανέα, κόρη του Ίφη, θα θρηνήσει τον αγαπημένο της. Ο θρήνος της θα κλείσει με την τραγική της αυτοκτονία καθώς πέφτει από έναν βράχο ψηλά στην πυρά του σωρού του αγαπημένου της. 

Ένας τραγικός επίλογος σε έναν θρήνο.

Μουσική επιμέλεια έργου: Γλαύκη

Στης Γλαύκης το καφέ

Ένα ακόμα υπέροχο μουσικό θέμα από τη φίλη μας για το μεγάλο φινάλε.

4.5 Με το βλέμμα στο αύριο

 

4.5.1 Να κλείσουν οι πληγές

 Οι επόμενοι μήνες στις δύο πόλεις που έπαιξαν πρωτεύοντα ρόλο τον τραγικό αυτό κύκλο ήταν δύσκολες. Τα απομεινάρια της εκστρατείας των Επτά στη Θήβα και όσα ακολούθησαν μετά τη σύγκρουση με τους Αθηναίους είχαν αφήσει βαριά τη σκιά τους στα δρώμενα της πόλης. Οι κάτοικοι προσπαθούσαν να επαναφέρουν τη ζωή τους σε κανονικούς ρυθμούς. Είχαν την τύχη να μην πειραχτεί καθόλου η πόλη άρα και τα σπίτια με το βιός τους. Ο φόρος όμως που είχαν πληρώσει σε ανθρώπινες ζωές σε αυτές τις μάχες ήταν μεγάλος. Κάθε σπιτικό προσπαθούσε να κλείσει τις πληγές, που άφησε ο πόλεμος σε θύματα και σακατεμένους. Δεν ήταν λίγοι αυτοί που στα καπηλειά και στους δημόσιους χώρους συζητούσαν στο γιατί τελικά έγινε όλο αυτό. Οι πολίτες θεωρούν ότι οι ηγέτες τους οφείλουν να είναι τέτοιοι, που να τους χαρίζουν μια ήρεμη και ευημερούσα ζωή. Μακριά από έριδες, φιλονικίες, σκοτωμούς και καταστροφές. Ήταν πάρα πολλοί εκείνοι που έριχναν μεγάλο ανάθεμα στην αλαζονεία και στη φιλαρχία του βασιλιά τους Ετεοκλή που δεν τήρησε τον όρκο τιμής με τον αδελφό του. Αρκετοί ήταν αυτοί που ήξεραν την αλήθεια της αδελφοκτόνας αυτής σύγκρουσης που τελικά αφάνισε ολάκερη τη γενιά του Οιδίποδα. Ήταν όμως και άλλοι που απορούσαν για το πως ο Πολυνείκης, γέννημα θρέμμα της γης τους, έφτασε στο σημείο να σηκώσει το σπαθί του κατά της ίδιας του της πόλης.

 Ο Κρέων ήταν εκείνος όμως που σήκωνε το μεγαλύτερο βάρος της αποστροφής των Θηβαίων. Η στάση του στα γεγονότα που ακολούθησαν το θάνατο των δύο αδελφών αλλά και της ίδιας της μνηστής του γιου του, προκάλεσε αποτροπιασμό μέσα στη πόλη. Οι αποφάσεις του δεν βρήκαν ποτέ σύμφωνους μήτε τους πολέμαρχους της Θήβας, αυτούς που στην ουσία θριάμβευσαν στο πεδίο της μάχης με τους Αργείους. Τον Άκτωρα, το Λασθένη, τον Υπέρβιο, τον Μεγαρέα και τόσους ακόμα άλλους. Βέβαια η τυραννία πάντα αποτελεί φόβητρο για την ελεύθερη βούληση των ανθρώπων. Η εξουσία του Κρέοντα ήταν βασισμένη στη βία και στην απολυταρχία. Με αυτόν τον τρόπο οι φωνές και οι αντιρρήσεις πνίγονταν.

 Τώρα όμως ήταν αλλιώς. Ο Κρέων ήταν ένας βασιλιάς σκιά. Η ήττα του από τον Θησέα άνοιξε τον ασκό του Αιόλου. Οι Θεοί πλήρωσαν ακριβά και σκληρά τις επιλογές του. Με την μέλλουσα νύφη του νεκρή, τα δύο του παιδιά χαμένα μαζί με την γυναίκα του την Ευρυδίκη, αποτελούσε πια μια θλιβερή μορφή στην πόλη.

 “Μπορούμε άραγε να ελπίζουμε ότι ο Λαοδάμαντας θα φέρει μια άλλη αύρα στη ζωή μας;” ρώτησε ο Βίων το φίλο του καθώς απολάμβαναν λίγο κρασί σε ένα από τα καπηλειά.

“Λες για το γιο του Ετεοκλή ε;” απάντησε ο Εύμαιος.

“Ναι, έτσι κι αλλιώς αυτός είναι ο νόμιμος διάδοχος στο θρόνο, αλλά ακόμα είναι μικρός” σχολίασε ο Βίων.

“Και έτσι θα αναγκαστούμε να υποστούμε τον Κρέοντα για πόσο ακόμα;” μονολόγησε σκεπτικός ο φίλος του.

“Δεν είναι πια αυτός που ήταν. Το μάθημα που του έδωσαν οι Θεοί και οι Ερινύες ήταν σκληρό. Σκιά του εαυτού του λένε ότι είναι. Περιφέρεται αδρανής, άβουλος στο παλάτι με τις αναμνήσεις να τον τυλίγουν” είπε ο Βίων.

“Και ποιος κυβερνάει;”

“Σε επιτροπεία είναι Εύμαιε. Στην ουσία το συμβούλιο των πολέμαρχων βαστά τις αποφάσεις και ετοιμάζουν τον νεαρό να αναλάβει”

“Ας ικετέψουμε τους Θεούς να δώσουν συνέχεια ευλογημένη στην πόλη μας. Να βρούμε γαλήνη και εμείς και τα παιδιά μας…”

 Οι ευχές τους ήταν βγαλμένες απ την καρδιά τους. Συνέχισαν να πίνουν το κρασί τους και να συζητούν για ένα πολυπόθητο ανθρώπινο αύριο που τόσο είχαν ανάγκη.

 ***********************

 “Ολάκεροι άντρες έγιναν, τους βλέπεις;” ακούστηκε η φωνή της Δηιπύλης προς την Αργεία.

“Μέσα τους ναι! Μεγάλωσαν σε μια μέρα! Από εκείνη τη στιγμή που έμαθαν για το θάνατο των πατεράδων τους…” απάντησε η χήρα πια του Πολυνείκη.

“Λες και χωρίστηκε η ζωή τους στα δύο. Όταν ο Άδραστος έφερε την είδηση κάτι έγινε μέσα τους. Το είδα στον Διομήδη. Ξαφνικά άλλαξε! Βάρυνε. Το πρόσωπό του, η σκέψη του ακόμα και η φωνή του. Τίποτα δεν έμεινε όπως πριν…”

Με τα μάτια τους παρακολουθούσαν από το αίθριο του σπιτιού της Αργείας τους δύο γιους τους να κατηφορίζουν το δρόμο για την αγορά. Οι δύο μικροί τους έφηβοι είχαν πάρει πια τα πρώτα χαρακτηριστικά του άντρα.

“Αυτός εκεί που συναντήθηκε μαζί τους ποιος είναι;” ρώτησε η Δηιπύλη.

“Νομίζω ο Σθένελος, ο γιος του Καπανέα. Έχουν γίνει αχώριστοι. Λες και ο θάνατος των πατεράδων τους, τούς έδεσε σε μια ψυχή…”

“Αυτό το παιδί έμεινε εντελώς ορφανό, αλήθεια που ζει;”

“Με τον παππού του τον Ίφι. Σαν έχασε και την κόρη του δεν γύρισαν ποτέ στην Ώλενο. Μένουν εδώ πια. Έτσι κι αλλιώς ο Ίφις έχει δικαιώματα στο θρόνο του Άργους νομίζω μαζί με τον πατέρα μας”

 

Η Δηιπύλη άπλωσε τα χέρια της σε αυτά της Αργείας. Τα δάχτυλά τους δέθηκαν ένας δυνατός κόμπος αλληλεγγύης και ζεστασιάς.

“Θα μπορέσουμε άραγε να γιατρέψουμε τις πληγές μας Αργεία;”

Εκείνη την κοίταξε βαθιά στα μάτια. Το βλέμμα της συνάντησε το σπασμένο πρόσωπό της και τους κύκλους κάτω από τα μάτια της. Ο πόνος ήταν πολύ πρόσφατος για να απαλυνθεί.

“Να ξεχάσουμε όχι, δεν θα μπορέσουμε ποτέ. Μόνο τα παιδιά μας είναι αυτά που μπορούν να μας πάρουν μαζί τους στο δικό τους αύριο. Και να παρακαλάμε τους Θεούς να είναι γαλήνιο χωρίς πολέμους και χαλασμούς”

Η Δηιπύλη αφέθηκε στην αγκαλιά της αδελφής της. Οι μοίρες τις ένωσαν σε κοινές στράτες.

 

“Τι σκέφτεσαι;” ρώτησε η Αμφιθέη τον άντρα της τον Άδραστο. Εκείνος άπλωσε το βλέμμα του πέρα προς τον Ίναχο ποταμό.

“Έρχονται στιγμές που τα αν και τα μήπως μπαίνουν στο μυαλό σου από παντού. Σε βασανίζουν με συνεχή ερωτήματα. Και αλλάζουν συνέχεια τη σκέψη σου. Αν με ρωτούσες πριν, ήξερες την απάντηση που θα σου έδινα. Έπρεπε να γίνει αυτή η εκστρατεία. Να αποδοθεί το δίκιο στο γαμπρό μας. Και είχα χρέος να τον στηρίξω, να μείνω κοντά του. Ήταν κάτι που του το υποσχέθηκα απ την αρχή. Αν όμως με ρωτήσεις τι θα έκανα τώρα θα έλεγα ακριβώς το αντίθετο”

“Έχεις ενοχές άντρα μου;”

“Κανείς δεν πιέστηκε με το ζόρι να πάρει μέρος σ’ αυτήν την εκστρατεία. Όλοι δήλωσαν συμμετοχή απ την αρχή. Όμως… αυτό δεν παύει να με αναστατώνει σαν έχω μπροστά μου τα μάτια των γονιών και των γυναικών αυτών που έφυγαν. Ο πόλεμος πάντα φέρνει θάνατο και προκαλεί πόνο. Πριν τα βιώσουμε όλα αυτά δεν τα λογαριάζουμε. Μετά όμως…”

Δεν τον ρώτησε τίποτα άλλο. Τον άφησε να ταξιδεύει με τη σκέψη του πίσω στις μέρες που ξεκινούσαν θριαμβευτές απ’ τον Αργίτικο κάμπο.

 

4.5.2  Έξι μήνες μετά

 Ο καυτός ήλιος του καλοκαιριού είχε ήδη αρχίσει να μετριάζεται καθώς το Αυγουστιάτικο δείλι έκλεινε σιγά-σιγά τη μέρα. Ως πέρα στη δύση στα βουνά της γης του Πέλοπα τα χρώματα είχαν γίνει κατακόκκινα στον ορίζοντα. Η θάλασσα, στο βάθος άρχισε ήδη να σκουραίνει. Ψηλά στην ακρόπολη του Άργους ο μπάτης που έμπαινε από τον κόλπο του Ναυπλίου ήταν μια ανάσα δροσιάς για τα ηλιοκαμμένα πρόσωπα του μεσημεριού.

 “Έχω κάποια νέα να σου πω!” είπε γεμάτος έπαρση ο νεαρός προς τον συνομήλικο φίλο του που περπατούσαν.

“Έχω πολύ καιρό να ακούσω ένα ευχάριστο νέο Θέρσανδρε” απάντησε εκείνος.

“Λοιπόν Διομήδη, ο εκγυμναστής μου σήμερα με άφησε μόνο μου να κάνω την πρώτη μου μικρή βόλτα πάνω στο άλογο!” είπε εκείνος γεμάτος χαρά.

“Πόσο καλά! Μπράβο!” είπε με χαρά ο Διομήδης.

Τα παιδιά του Πολυνείκη και του Τυδέα ακολούθησαν τη σχέση του πατέρα τους. Άλλωστε χρόνια οι οικογένειές τους ζούσαν μαζί. Η μία κοντά στην άλλη. Τώρα οι δύο γιοι, ώριμοι έφηβοι πια έκαναν τα πρώτα δικά τους όνειρα στη ζωή. Αλλά και τις πρώτες σκέψεις.

 “Λες να τα καταφέρω και εγώ;” ρώτησε ο Διομήδης.

“Είμαι σίγουρος, γιατί όχι. Και το θέλω πολύ. Να βιαστείς! Δεν ξέρεις πόσο περιμένω την ώρα που θα τρέχουμε οι δυό μας στον κάμπο πάνω στα άλογα” απάντησε ο γιος του Πολυνείκη ο Θέρσανδρος.

“Πόσο θα ήθελα να ήταν εδώ κοντά μας, να μας δουν…” είπε με μια δόση μελαγχολίας ο Διομήδης, ο γιος του Τυδέα.

“Σου λείπει;” Τον ρώτησε ο φίλος του.

“Πολύ, έφυγαν τόσο γρήγορα…” απάντησε ο Διομήδης.

“Τον βλέπω στα όνειρά μου… με πιστεύεις; Τον βλέπω πολλές φορές να έρχεται καβάλα στο λευκό του άλογο, με την ασπίδα του. Βλέπω μια ζωγραφιά πάνω της, ένα περήφανο λιοντάρι. Και μια ομίχλη που σέρνεται στα πόδια του. Μέχρι που κάποια στιγμή τον τυλίγει ολάκερο. Απλώνω λες τα χέρια να τον πιάσω αλλά χάνεται. Τον φωνάζω με το όνομά του αλλά τίποτα.. και τότε, μέσα στην απελπισία μου βλέπω αυτό το λιοντάρι που ήταν ζωγραφιστό στην ασπίδα του να ζωντανεύει και να έρχεται ήρεμο και αρχοντικό προς το μέρος μου. Εγώ… να τρέμω απ’ το φόβο μου αλλά εκείνο λες και είναι ήρεμο με πλησιάζει σαν να με καλεί κοντά του… και…”

Είχε μια έντονη έξαψη ο νεαρός έφηβος εξιστορώντας το όνειρό του, σαν να ζούσε απόλυτα τις στιγμές.

“Και;” τον ρώτησε ο Διομήδης.

“Τίποτα…. Πάντα ξυπνώ, πάντα κάτι εκεί με φέρνει πίσω”

Σταμάτησαν να μιλούν. Περπατούσαν ο ένας δίπλα στον άλλο για λίγο σιωπηροί γεμάτοι σκέψεις.

 “Πού θα μας περιμένουν;” ρώτησε ο Θέρσανδρος.

“Στο ποτάμι εκεί που ξεκινά ο δρόμος για τις Μυκήνες”

“Έχω καιρό να τους δω”

“Ο Αλκμαίων είναι νομίζω στην ηλικία μας, ο αδελφός του είναι λίγο πιο μικρός” σχολίασε ο Διομήδης.

“Σου είπαν τι μάς θέλουν;”

“Όχι αλλά δεν νομίζεις ότι μάς ενώνουν τόσα πολλά;” είπε ο Διομήδης στο φίλο του. Λες και οι μήνες που πέρασαν είχαν αφήσει φέρει πάνω τους μια πρώιμη ωριμότητα.

 

“Προς τα πού κοιτάζεις;” ρώτησε ο νεαρός Αμφίλοχος τον αδελφό του τον Αλκμαίωνα. Στα δεκατέσσερα ο γιος του Αμφιάραου και της Εριφύλης. Τα πρώτα στοιχεία του άντρα είχαν αρχίσει να σχηματίζονται στο σώμα του. Ψηλός, όμορφος, με καστανά μαλλιά και μάτια. Ο νεαρότερος αδελφός του τον έβλεπε να κοιτάζει προσεκτικά πίσω Βορειοανατολικά, μακριά πίσω από τα ψηλά βουνά που ξεκινούσαν εκεί στις Μυκήνες και έφταναν στην Κόρινθο. Χωρίς να πάρει το μάτι του από εκεί απάντησε στον αδελφό του:

“Μακάρι να μπορούσα να δω ως πέρα εκεί μακριά. Να ταξιδέψει το βλέμμα και η καρδιά μου πίσω απ τα βουνά, μακριά από εδώ. Να ανέβω το βουνό των Μουσών, τον Ελικώνα. Να κατέβω στον Θηβαϊκό κάμπο και να φτάσω ως εκεί, τις πύλες της πόλης.

Ο λόγος του σαν να έβγαζε έναν ποιητικό οίστρο. Παιδί που εκτός από το γυμνασμένο σώμα ήταν διαβασμένο και μελετημένο με όσα του άφησε πίσω ο πατέρας του ο Αμφιάραος.

“Σου λείπει καθόλου;” τον ρώτησε λυπημένα ο αδελφός του.

“Ναι! Μου λείπει πολύ! Η παρουσία του, η σκέψη του, η αγάπη του. Όσα μας έλεγε, όσα ήθελε να μας πει και δεν πρόλαβε…”

“Και μένα!” πρόσθεσε ο Αμφίλοχος.

“Τον αναζητώ πέρα από εκείνα τα βουνά αδελφέ μου. Άραγε πού να βρίσκεται ακριβώς το μέρος της γης που αγκάλιασε το σώμα του;”

“Οι τελευταίες του στιγμές… όπως μας τις είπε ο βασιλιάς”

“Θέλω τόσο πολύ να πάω εκεί! Να πατήσω τη γη που τον τράβηξε στα σωθικά της. Να δω το μέρος που πολέμησε για ύστατη φορά. Να κάνω σπονδές στη μνήμη του, να του πω ότι θυμάμαι πάντα τα λόγια που μας άφησε παρακαταθήκη”, το τελευταίο το είπε με σκληρό βλέμμα. Ο αδελφός του τον κοίταξε φοβισμένα.

“Μιλάς για….” τον ρώτησε με εμφανές το υπονοούμενο.

“Ναι! Μιλάω για εκείνη! Για όσους τον πρόδωσαν! Και, με την απόφασή τους, τον έστειλαν εκεί. Δεν το ξεχνάω αυτό ποτέ Αμφίλοχε! Μ’ ακούς;” γύρισε προς τον αδελφό του κοιτάζοντάς τον ίσια στα μάτια.

“Είναι μάνα μας αδελφέ μου!”

“Εκείνη φταίει! Δική της ήταν η απόφαση που τους έστειλε εκεί. Στο θάνατο και τη καταστροφή”

 Ο νεαρός Αμφίλοχος τρόμαξε με το σκοτάδι που αντίκρισε σε αυτό το βλέμμα. Δεν είπε τίποτα. Μονάχα κατάλαβε ότι στο μυαλό του μεγάλου του αδελφού γυρόφερναν τα μαύρα λόγια του πατέρα του. Προσπάθησε να το ξεπεράσει λέγοντας:

“Θα ήθελα κάποτε να πάμε εκεί Αλκμαίωνα!”

“Και εγώ! Αλλά δεν το θέλω μ’ αυτόν τον τρόπο”

“Τι εννοείς, τι έχεις στο μυαλό σου; Τι ήθελες;”

“Δεν ξέρω… δεν θέλω ο θάνατος του πατέρα μας εκεί, στη Θήβα, να περάσει έτσι…”

Ο Αμφίλοχος ρώτησε ανήσυχος:

“Δηλαδή τι ζητάς αδελφέ μου;”

“Μια δικαίωση για τον πατέρα μας, κάτι! Για αυτούς που τον οδήγησαν στο θάνατο…”

“Εκδίκηση;”

“Δεν ξέρω, μην με ρωτάς. Δεν μπορώ ακόμα να το ξεκαθαρίσω μέσα μου. Όμως θέλω να βρεθώ εκεί. Να αγγίξω αυτό το χώμα… Ίσως… Κάποτε…” είπε με το μυαλό του να χάνεται σε όλες τούτες τις εικόνες που γυρόφερναν στον νου του.

“Ίσως με τη Θήβα δεν κλείσαμε τους λογαριασμούς μας αδελφέ μου” του είπε κοιτάζοντας πάλι τον ορίζοντα προς το Βοριά”

 *********************

 “Δεν κουράστηκες κόρη μου να με κουβαλάς όλα αυτά τα χρόνια;” ρώτησε ο Τειρεσίας την κόρη του την Μαντώ. Γύριζαν στη Θήβα από τον ναό της Αθηνάς. Εκεί που βρήκε τραγικό θάνατο η Ισμήνη.

“Πατέρα, τι είναι αυτά που λες! Δεν νιώθω να σε κουβαλώ. Νιώθω να είμαι κοντά σου, συνειδητά, με τη θέλησή μου και την καρδιά μου”

“Το ξέρω κόρη μου και σε ευχαριστώ…”

“Δεν μάθαμε ποτέ ποιος ήταν αυτός που έσφαξε την μικρή κόρη του Οιδίποδα μέσα στο ναό” τον ρώτησε αλλάζοντας κουβέντα.

“Όχι κόρη μου! Ο Περικλύμενος μας είπε ότι περνώντας απ’ τον ναό την βρήκε νεκρή. Αλλά…”

“Γιατί αναστενάζεις;”

“Γιατί μέσα μου πιστεύω ότι κάτι κρύβει. Ότι ξέρει…”

“Και γιατί δεν μας μίλησε ποτέ;”

“Αυτό δεν το ξέρω θυγατέρα μου…”

“Δεν έχει σημασία πατέρα τώρα πια. Άλλωστε όλα τελείωσαν…”

“Μα τελείωσαν πράγματι;” έκανε εκείνος προκαλώντας το αγωνιώδες ερώτημα της Μαντούς.

“Τι θέλεις να πεις πατέρα; Είναι κάτι που βλέπεις;”

“Κόρη μου…  αναρωτήθηκες όλον αυτόν τον καιρό τι είδαμε; Πόσα έγιναν; Δεν βλέπω η Θήβα να έχει απαλλαγεί από όλο αυτό. Είδαμε ότι οι νόμοι των Θεών είναι αυτοί που φέρνουν ευτυχία . Και όσοι κομπορρημονούν με μεγάλα λόγια πληρώνονται με μεγάλες συμφορές. Άραγε θα υπάρξει φρόνηση στους ανθρώπους; Θα μάθουν απ’ τα λάθη τους; Ή το πέρασμα του χρόνου θα τους ρίξει πάλι στη λήθη. Εύχομαι η πόλη του Κάδμου και της Αρμονίας να βρουν τη γαλήνη που έχουν ανάγκη”

 Έριξε το βλέμμα του ψηλά στον ουρανό. Διάβηκε κοιτώντας ολόγυρα τον ορίζοντα. Ως πέρα στον Ισμηνό ποταμό. Ύστερα στηρίχτηκε στο μπράτσο της κόρης του. Κίνησαν τα βήματά τους αργά-αργά προς τις πύλες της πόλης. Έγερνε ο ήλιος στη δύση. Μια απόκοσμη ομίχλη άρχισε να τυλίγει τον κάμπο. Παράξενα σχήματα και μορφές άλλαζαν συνέχεια όψη. Σάλευαν αλλόκοτα πάνω στη γη. Σέρνονταν παντού και στο τέλος μια ακαθόριστη φωτεινή μορφή πέρασε τον Ισμηνό και ήρθε και σταμάτησε στην ιερή κρήνη του Άρη εκεί που ο Θεός είχε ορίσει φύλακά της το γιο του το Δράκοντα. Πιο μακριά από εκεί ήταν ένα μέρος γης με αρκετές πέτρες. Γυμνό από δέντρα. Το μέρος όπου ο Αμφιάραος με τον ηνίοχό του χάθηκαν στα βάθη της αγκαλιάς της. Το μέρος έδειχνε νεκρό χωρίς ζωή. Μήτε πουλιά κάθονταν στα δέντρα ολόγυρα μήτε χόρτα φύτρωναν ποτέ. Μια παράξενη μακρινή βουή ερχόταν από τα βάθη εκείνα χωρίς κανείς να ξέρει την προέλευσή και το μήνυμά της.

 Τέλος

Επίλογος:

Αγαπημένες φίλες και φίλοι. Εδώ ο πρώτος κύκλος από τα "Δώρα της Αρμονίας" τελειώνει. Όλη αυτή η τεράστια χρονική περίοδος από την ίδρυση της Θήβας, από το γάμο του Κάδμου και της Αρμονίας, ως το γένος των Λαβδακιδών, τη γενιά του Οιδίποδα, την εκστρατεία των Επτά στη Θήβα, το τραγικό της τέλος.

Ανάμεσα σε όλη αυτή τη διαδρομή, τα πολυθρύλητα νυφικά δώρα της Αρμονίας, έπαιξαν, καταλυτικά, το δικό τους ρόλο στην εξέλιξή της.

Η τραγική τους ιστορία όμως δεν σταματά εδώ. Ιστορικά ακολουθεί ο δεύτερος μεγάλος κύκλων γεγονότων. Είναι η ιστορία των "Επιγόνων", όπως ονομάζονται τα παιδιά των επτά ηγεμόνων, που εκστράτευσαν στη γη του Κάδμου. Ένας μεγάλος φαύλος κύκλος, που σημαδεύεται πάλι από αυτά τα νυφικά δώρα, που κάθε άλλο από ευτυχία έφεραν στους λοιπούς κατόχους τους.

Ο δεύτερος αυτός κύκλος είναι η επόμενη υπόσχεσή μου. Η συγγραφή της και η απόδοσή της σε όλους εσάς. Ένα ακόμα δυσκολότερο έργο, καθώς οι ιστορικές πηγές και αναφορές περιορίζονται κατά πολύ. Ας είμαστε καλά λοιπόν. Είναι μια ανοιχτή δουλειά για το μέλλον.

Σκοπός αυτού του μυθιστορήματος ήταν να κάνει δύο πράγματα: Πρώτον, να ενώσει διάσπαρτες ιστορίες και μυθολογικές αφηγήσεις, να τα συναρμολογήσει μέσα στη ροή του χρόνου για να μπορέσει να τους δώσει ενιαία αφήγηση και πλοκή. Δεύτερον, να αποδώσει όλον αυτόν τον τραγικό ιστορικό και μυθολογικό κύκλο με σύγχρονη γλώσσα και ρυθμό, χωρίς να αλλοιώσει τίποτα έτσι ώστε να γίνει κτήμα στον οποιοδήποτε από εμάς αναγνώστη, με απλό και μυθιστορηματικό τρόπο. Εσείς θα κρίνετε, αν τα κατάφερα.

*********************

Κλείνοντας, θέλω να ευχαριστήσω, με όλη μου την καρδιά, την αγαπημένη μας φίλη, τη Γλαύκη, για τη μουσική επιμέλεια του έργου. Τα μουσικά της χαλιά, οι επιλογές της έδωσαν ένα υπέροχο άρωμα στις δημοσιεύσεις και στην ατμόσφαιρα της ανάγνωσης. Γλαύκη μου, σε ευχαριστώ πολύ! Κάθε σου επιλογή, σημάδεψε την ανάγνωση κάθε κεφαλαίου και δημοσίευσης. Έδωσε ένα υπέροχο υπόβαθρο και πολλαπλασίασε τα ήδη υπάρχοντα συναισθήματα.

*********************

Θέλω τέλος, προσωπικά, με όλη μου την καρδιά, να σάς ευχαριστήσω συλλογικά αλλά και έναν-έναν για τον πολύτιμο χρόνο σας, να διαβάσετε αυτό το έργο. Να συμμετάσχετε τόσο ενεργά, τόσο ουσιαστικά. Και με τα σχόλιά σας και τις σκέψεις σας να τού δώσετε ακόμα μεγαλύτερη ζωή και υπόσταση. Για μένα ένα πανάκριβο δώρο, για το οποίο σάς υποβάλω την ευγνωμοσύνη μου.