Το φως του ήλιου μπήκε απότομα στην μεγάλη κρεβατοκάμαρα. Η Ευθαλία άνοιξε με δυσκολία τα μάτια της. Οι ακτίνες του ήλιου της προκάλεσαν πόνο στην απότομη είσοδο στο χώρο. Ένιωθε το σώμα της ακόμα βαρύ.
“Αγάπη μου, σε πήρε ο ύπνος;”
Η φωνή του Πέτρου, του άντρα της, ακούστηκε στα αυτιά της σαν ξυπνητήρι. Τον είδε να τον λούζει το πρωινό φως από το παράθυρο. Ανασηκώθηκε στο κρεβάτι της.
“Πότε γύρισες;”
“Έχω λίγη ώρα.”
“Πω πω, με πήρε ο ύπνος, δεν κατάλαβα πως πέρασε η ώρα”, του είπε και ανακάθισε για τα καλά.
Εκείνος την πλησίασε, έκατσε δίπλα της και της έδωσε ένα τρυφερό φιλί.
“Λοιπόν; Πώς περάσατε χθες;” τη ρώτησε με χαμόγελο.
“Χθες ; Πού;” απάντησε εκείνη αμήχανα.
“Α, νομίζω δεν έχεις ξυπνήσει ακόμα για τα καλά. Μα στο καρναβάλι. Δεν μου είχες πει θα βγαίνατε με τις φίλες σου;”
“Α ναι!” απάντησε, προσπαθώντας να μαζέψει το νου της, “Καλά ήταν! Μια χαρά! Έχασες όμως, κρίμα!”
“Τι να κάνουμε; Έπρεπε να πάω στον Πύργο. Η δουλειά δεν είχε αναβολή. Την επόμενη Κυριακή όμως στο υπόσχομαι...” της απάντησε και σηκώθηκε από το κρεβάτι της. Πήγε προς το τραπέζι της τουαλέτας της. Σήκωσε το δίσκο που ήταν εκεί και τον έφερε μπροστά της.
“Σου έφερα το πρωινό σου.”
“Με προσέχεις σαν μωρό!”, του είπε
Της χαμογέλασε. Πήγε προς την τουαλέτα. Με το χέρι του πήρε κάτι και πήγε πάλι προς το μέρος της.
“Νομίζω κάπου το ξέχασες!” της είπε την ίδια στιγμή που στο χέρι του της έδειχνε το μικρό μενταγιόν που στόλιζε την προηγούμενη μέρα το λαιμό της.
Η Ευθαλία ένιωσε σαν κάποιος να την χτύπησε στο κεφάλι. Προσπάθησε με όλες της τις δυνάμεις να απαντήσει ψύχραιμα. Μπροστά της ήταν το μενταγιόν που φόραγε στο λαιμό. Μια χρυσή μικρή αλυσίδα με ένα πανέμορφο γαλάζιο πετράδι. Η χθεσινή της ερωτική κραιπάλη!
“Πού το βρήκες;” τον ρώτησε, χωρίς να είναι σίγουρη αν η φωνή της ακούστηκε φυσιολογική ή βγήκε από μέσα της σαν πεθαμένη.
Ο Πέτρος, ο άντρας της, χαμογέλασε. Πήρε την αλυσίδα και την άφησε δίπλα στην τουαλέτα πάλι. Γύρισε προς το μέρος της.
“Πριν έρθω εδώ, πέρασα από τον Κίμωνα, τον αδελφό μου!”
Η Ευθαλία ένιωθε να μένει χωρίς αναπνοή, ο Πέτρος συνέχισε:
“Το βρήκα στο τραπεζάκι του μαζί με μια Μάσκα. Ορίστε και αυτή!”, την έδειξε στην έντρομη Ευθαλία που κρατούσε την ανάσα της.
“Περάσατε από εκεί χθες μου είπε, με την παρέα σου. Μείνατε πολύ;”
Η Ευθαλία κρεμάστηκε λες καταμεσής του πελάγους από τα λόγια του
“Ναι, είχαμε ξεθεωθεί στο περπάτημα και στο γυρισμό περάσαμε από τον Κίμωνα να πάρουμε μια ανάσα. Πω πω πω πω! Ευτυχώς που μου έπεσε εκεί το μενταγιόν και όχι στο δρόμο γιατί τώρα…”
“Αυτό μου είπε και εκείνος. Το βρήκε λέει μετά σαν φύγατε. Και τη μάσκα σου που είχες ξεχάσει. Έτρεξε να σας προλάβει, αλλά είχατε ήδη απομακρυνθεί. Οπότε, ευκαιρίας δοθείσης, βρήκε εμένα και μου τα έδωσε.”
Η Ευθαλία άρχισε να αναπνέει πιο κανονικά.
“Λοιπόν, εγώ πάω κάτω. Να βάλω κάτι στο στόμα μου, κατέβα να μου κάνεις παρέα”, της είπε και την άφησε χαμογελαστά.
“Ναι… ετοιμάζομαι… Έρχομαι σε λίγα λεπτά...”
Σαν έμεινε μόνη στο δωμάτιο, ήρθε όλη η αγωνία να την φέρει στα πρόθυρα να λιποθυμήσει. Ο Πέτρος! Ο άντρας της! Στον αδελφό του! Ο τρόμος και η αγωνία ήρθε να θρονιαστεί σαν βράχος στην καρδιά της.
Ένας τρόμος και μια πνιχτή κραυγή μέσα στο σκοτάδι όμως βγήκε και από τα χείλη της Θάλειας, καθώς σταμάτησε στις φράσεις που μόλις διάβασε.
“Θεέ μου! Δεν είναι δυνατόν! Ο αδελφός του άντρα της; Δηλαδή… ο εραστής της γιαγιάς, ο άνθρωπος της προηγούμενης ερωτικής νύχτας ήταν ο….”
Έπιασε το κεφάλι της με τα χέρια της αποσβολωμένη.
“Γιαγιά! Πώς είναι δυνατόν;” ψέλλισε, με τη φωνή της να αντηχεί σαν όνειρο μέσα στην απόλυτη σιωπή του μεγάλου σπιτιού. Συνέχιζε να διαβάζει το ημερολόγιο με τρομερή πλέον αγωνία νιώθοντας την καρδιά της να τρέμει σαν το φύλλο σε χειμωνιάτικη αγριωπή νύχτα.
“Ο έρωτας! Ναι!” ήχησαν τα λόγια της Ευθαλίας πίσω απ' το μακρινό χρόνο. Ξεπηδώντας με ασίγαστο πάθος και ένταση από τις επόμενες σελίδες του ημερολογίου της.
“Αυτή η ευλογία και κατάρα μαζί! Αυτό το φλογερό πάθος που σε παρασέρνει σε μια τρομερή τρικυμία χωρίς τέλος. Και πολλές φορές χωρίς ελπίδα. Τον αγάπησα! Τον αγάπησα πέρα από τις δυνάμεις μου….”
Ένιωθε να ακούει δίπλα της, στο χώρο, δυνατά τη φωνή της γιαγιάς Ευθαλίας να αφηγείται, καθώς τα μάτια της ακολουθούσαν τις φθαρμένες από το χρόνο σελίδες.
“Προσπαθήσαμε. Το παλέψαμε. Δοκιμάσαμε τα πάντα. Και εγώ και εκείνος, ο Κίμων. Όμως το πάθος δεν ελέγχεται. Ο έρωτας δεν έχει σταματημό. Και αφεθήκαμε στην αμαρτία. Να μας κυριεύει ο πόθος, η ηδονή, τα υγρά μας κορμιά. Δεν υπήρχε δύναμη να μας σταματήσει. Και παρά το ότι, κάθε φορά που βρισκόμασταν, ξέραμε ότι ακροβατούμε στην καταστροφή για τους τρεις μας, εμείς συνεχίζαμε πιο δυνατά την επόμενη φορά. Η Αποκριά του 1938 εκείνο το βράδυ, λίγο έλειψε να τα τινάξει όλα στον αέρα. Ευτυχώς για λόγους που δεν μπορούσαμε να ερμηνεύσουμε, αλλά ευγνωμονούσαμε, ο Θεός προστάτεψε το μυστικό μας. Όμως μέχρι την επόμενη φορά. Είναι μοιραίο, σαν οι άνθρωποι ακολουθούν τέτοια μονοπάτια, κάποτε να φτάνουν στη μεγάλη στιγμή. Στη στιγμή που δεν έχει γυρισμό...”
Η Θάλεια πήρε μια ανάσα. Ήπιε μια ακόμα γουλιά από το τσάι της. Ένιωθε μπροστά της μια μεγάλη κατηφορική σκάλα να βυθίζεται στην άβυσσο. Και εκείνη να την κατεβαίνει χωρίς σταματημό.
Πάλι οι εικόνες ζωντάνεψαν μπροστά της.
Η Ευθαλία μπήκε στο σπίτι του Κίμωνα. Η όψη της ήταν ντυμένη στην απελπισία.
“Τι έχεις, χαρά μου; τι συμβαίνει ;” τη ρώτησε, αφού την υποδέχτηκε με μια ανοιχτή αγκαλιά. Την ένιωθε λίγο παγωμένη. Με έναν μεγάλο φόβο στο όμορφο πρόσωπό της.
“Πρέπει να σου πω….” του είπε δύσκολα.
“Συμβαίνει κάτι; Ο... Πέτρος;” τη ρώτησε, ετοιμαζόμενος να δεχτεί το χτύπημα.
“Όχι… Κάτι άλλο… που...”
“Μίλα σε παρακαλώ! Εγώ είμαι εδώ, μίλα”.
Γύρισε και τον κοίταξε ίσια στα μάτια. Κατέβασε αργά το βλέμμα της.
“Είμαι έγκυος, Κίμωνα! Περιμένω το παιδί μας!”
Η πνιχτή ανάσα της Θάλειας την επανέφερε στην πραγματικότητα. Δεν μπορούσε να ανασάνει. Αυτά που έβγαιναν από το ημερολόγιο ήταν τρομερά.
“Είσαι σίγουρη; Θέλω να πω… είναι δικό μας;” τη ρώτησε με τρομερή αγωνία ο Κίμωνας.
“Ναι! Δεν υπάρχει αμφιβολία”.
“Μα πώς… αφού με τον Πέτρο, θέλω να πω… και μαζί του….”
“Κίμωνα, μια γυναίκα πάντα ξέρει τίνος είναι το παιδί που γίνεται στα σπλάχνα της”
Μια απέραντη σιωπή απλώθηκε ανάμεσά τους. Δεν ακούγονταν μήτε οι ανάσες τους. Όλα γύριζαν στο μυαλό τους σαν καταιγίδα.
“Τι θα κάνουμε, Κίμωνα; Τι θα κάνουμε, Θεέ μου;” ακούστηκε ικετευτική η ερώτησή της.
“Ησύχασε, σε παρακαλώ, ησύχασε...”
Προσπάθησε να μαζέψει τις σκέψεις του. Σαν να τακτοποιούσε τις κινήσεις του. Κάποια στιγμή ακούστηκε αποφασιστικά.
“Άκου, αγάπη μου! Εγώ σε λίγες μέρες φεύγω με το καράβι. Ευτυχώς θα πάμε απέναντι στο Μπάρι, Ιταλία. Σε μια βδομάδα θα είμαι πίσω. Θα πάρουμε τις αποφάσεις μας..”
“Ποιες αποφάσεις να πάρουμε, Κίμωνα; Καταλαβαίνεις τι είμαστε; Τι θα πεις στον αδελφό σου; Ξέρεις, παίρνω τη γυναίκα σου; Τι θα πω στον άντρα μου; Κοιμόμουνα με τον αδελφό σου; Διανοείσαι τι έχουμε κάνει;” του είπε γεμάτη σπαραγμό συνεχίζοντας.
“Δεν είμαστε ξένοι! Είσαι γαμπρός μου και είμαι κουνιάδα σου! Δεν υπάρχει μέρος για μας στο φως! Καταλαβαίνεις;”
Έπεσε στην αγκαλιά του σπαράζοντας στο κλάμα. Εκείνος προσπάθησε να την ηρεμήσει, αλλά η προσπάθειά του δεν είχε πολλές ελπίδες. Τα σύννεφα στη ζωή και στη σχέση τους είχαν γίνει μια απότομη καταιγίδα που λυσσομανούσε να τους κατασπαράξει.
Η Θάλεια σηκώθηκε. Δεν μπορούσε να συνεχίσει άλλο. Ήθελε να πάρει αέρα, να αλλάξει λίγο εικόνες. Πήγε στο μπάνιο. Έβρεξε το πρόσωπό της με κρύο νερό. Ύστερα βγήκε στο μπαλκόνι της αυλής. Ένιωσε τον κρύο αγέρα της νύχτας του Φλεβάρη να της δίνει ανάσες. Σήκωσε ψηλά το μέτωπό της στον σκούρο ουρανό. Όλα εκείνα που διάβαζε είχαν γίνει ένας ανεμοστρόβιλος στο νου της. Προσπαθούσε να ταξινομήσει στο μυαλό της όσα έμαθε. Η γιαγιά Ευθαλία είχε ερωτικές σχέσεις με τον αδελφό του Πέτρου, του άντρα της. Και τώρα ήταν έγκυος! Περίμενε το παιδί του. Αμέσως η καρδιά της έσφιξε. Τι απέγινε εκείνο το παιδί; Το ημερολόγιο την καρτερούσε στο ταξίδι της πίσω στο χρόνο.
Η φωνή της Ευθαλίας, ήχησε αχνά πάλι μέσα στο μεγάλο σπίτι. Με την αφήγησή της βαριά και φορτισμένη.
“Λένε ότι οι ανομίες των ανθρώπων βρίσκουνε την απάντησή τους από την ίδια τη ζωή… Όμως δεν είναι σκληρό; Δεν είναι τραγικό; Γιατί η απώλεια να στέκεται άγγελος τιμωρίας;”
Έβγαλε από το γραφείο της ένα σκαλιστό κουτί. Σαν άνοιξε το καπάκι, το εσωτερικό του αποκάλυψε εκτός από κάποια γράμματα και μια φωτογραφία. Την πήρε στα χέρια της αργά, βασανιστικά. Σαν να ήθελε να την κλείσει σφιχτά στην αγκαλιά της. Στο πρόσωπό της βασίλευε η ένταση και βαριά θλίψη. Τα λόγια της ακούστηκαν απόμακρα.
“Αγαπημένε μου. Πού να αποδώσω το χαμό σου; Σε ποιας μοίρας χέρι να ζητήσω την ευθύνη; Σε ποιας δίκη να ζητήσω τα αίτια; Τι να ήταν εκείνο που σε τράβηξε στο βυθό του πελάγους; Λίγες μέρες μετά! Λίγες ώρες έλειπαν για να πιάσει το καράβι σου το λιμάνι της επιστροφής. Λίγες ώρες έλειπαν για να γυρίσεις. Όμως, η ζωή αλλιώς αποφάσισε. Η αντάρα της θάλασσας να ρίξει το πλοίο σας σε αυτά τα σκούρα βάθη. Εκεί που δεν έχει επιστροφή...”
Ένα δάκρυ έκανε ένα μικρό κρυστάλλινο ρυάκι στα μάτια της Θάλειας, σαν τα μάτια της διάβασαν αυτές τις γραμμές. Αυτή η τραγωδία που ξανοίχτηκε μπροστά της δεν είχε τελειωμό. Η Ευθαλία… μόνη… με ένα παιδί στα σπλάχνα της. Ένα παιδί που σε λίγους μήνες θα ερχόταν στον κόσμο γυρεύοντας τη δική του αλήθεια. Συνέχισε το νοερό ταξίδι της κοντά στη γιαγιά της.
“Αγαπημένε μου. Για όλους μας ο χαμός σου ήταν μια ασήκωτη σκιά στις ζωές μας. Ο άντρας μου σε έκλαψε πολύ. Έφυγε απ τη ζωή του το άλλο του μισό. Ένα κομμάτι από εκείνον. Και από εμένα εσύ! Ό,τι αγάπησα πιο παράφορα, πιο αμαρτωλά, πιο κολασμένα. Με τις σκιές των ενοχών να σέρνονται πάνω μου σαν δίκες φοβερές. Εκείνο που με κρατούσε ήταν τούτη η μικρή ζωή που σκιρτούσε μέσα μου. Που ένιωθα τις πρώτες της κινήσεις να δηλώνουν την παρουσία της. Το παιδί μας. Για τη λογική των ανθρώπων, καρπός άνομος και δολερός. Για τη λογική του έρωτα, δικός του καρπός. Το παιδί μας! Όμως… αυτός ο καινούργιος άνθρωπος που σε λίγους μήνες θα ερχόταν στο φως ετούτου του κόσμου έπρεπε να έχει μια ταυτότητα. Και αυτή ήταν η επόμενη μεγάλη μου μάχη με μένα και αυτά που θα με σημάδευαν. Ο καρπός της αγάπης μας έγινε το παιδί το δικό μου και του Πέτρου, του άντρα μου. Η αναγγελία της ύπαρξής του στον άντρα μου, ήρθε να δώσει σε εκείνον ένα πέταγμα στον ουρανό και σε μένα ένα ακόμα τρομερό βάρος στα βήματά μου. Ένα βάρος και μυριάδες παγερές ενοχικές στιγμές βαθιά μέσα στην καρδιά μου.
Έτσι τα μάτια του είδαν το φως της ζωής εννέα μήνες μετά. Ο ερχομός του ήρθε να απαλύνει τη δική σου απώλεια από όλους μας. Για διαφορετικούς λόγους στον καθένα. Ο Πέτρος απέκτησε το δικό του... παιδί, ω Θεέ μου. Εγώ είδα στα μάτια του τη δική σου συνέχεια. Έτσι μεγάλωσε ο μικρός Ευάγγελος!”
Το φλυτζάνι του τσαγιού έγινε κομμάτια στα μάρμαρα του δαπέδου, σαν έφυγε από τα χέρια της σοκαρισμένης Θάλειας! Κράτησε με τα χέρια της το πρόσωπό της! Έντρομη. Με ρίγη να σπαράζουν όλο της το σώμα.
Ο πατέρας της ο Ευάγγελος, λοιπόν! Μόλις είχε μάθει το μεγάλο μυστικό που χρόνια ολάκερα έμενε σε τούτο το μυστικό συρτάρι. Ο πατέρας της ήταν γιος της Ευθαλίας και του Κίμωνα. Η αλήθεια εισέβαλε στο φως γεμάτη φωτιά. Όλα ήταν διαφορετικά. Και εκείνη, ήταν η πρώτη που μάθαινε τη μεγάλη αλήθεια. Σκέφτηκε ότι ο πατέρας της δεν ήξερε τίποτα. Ζούσε στη δική του άγνοια, όπως αυτή περάστηκε όλα αυτά τα χρόνια. Άφησε τον εαυτό της να επιστρέψει στον κόσμο της Ευθαλίας και του ημερολογίου της.
“Η ζωή πολλές φορές έχει τη δική της δύναμη να σκεπάζει τις ανομίες και να κλείνει τις πληγές. Να τις θεραπεύει εξωτερικά. Όμως οι ουλές και τα σημάδια μένουν ανεξίτηλα στο χρόνο. Ο πόνος βαθαίνει, γίνεται εσωτερικός, απώτερος. Και έρχεται εκείνες τις βασανιστικές νύχτες της κρίσης να δηλώσει την παρουσία του.
Γράφω αυτό το ημερολόγιο με την ελπίδα του εξαγνισμού και της εξομολόγησης. Δεν ξέρω τι θα το κάνω. Σε ποια χέρια θα το αποθέσω, τίμημα μιας έσχατης συγγνώμης και λύτρωσης. Θα έρθει η ώρα που θα το επιλέξω. Η στερνή μου διαθήκη σε κάποιον που εμπιστεύομαι. Μεγάλωσα τούτο το παιδί δίνοντάς του ό,τι μπορούσα σαν μάνα με όλη μου τη λατρεία. Αφοσιώθηκα συνειδητά στον άντρα μου, τον Πέτρο, σαν ένα ύστατο δικό μου τάμα ζωής για να λυτρωθώ από τις ενοχές μου. Μέσα όμως στις μνήμες και στην καρδιά μου βασιλεύει πάντα η δική σου ανάμνηση. Ο δικός μας έρωτας. Μια συνεχής υμνωδία απέναντι σε αυτό που ζήσαμε μαζί.
Όταν θα έρθει η ύστατη ώρα του θανάτου μου, ζητώ απ το Θεό να με κρίνει με κατανόηση και συγχώρεση.”
Ευθαλία Μαραντίτη
Πάτρα 1950
Η Θάλεια έκλεισε ευλαβικά το ημερολόγιο της γιαγιάς της. Αυτά που είχε διαβάσει, είχε ζήσει, είχε νιώσει, της έδιναν την αίσθηση πως είχαν περάσει πάρα πολλά χρόνια από πάνω της μέσα σε μια νύχτα. Ήξερε ότι κρατούσε στα χέρια της την στερνή διαθήκη της γιαγιάς.
Πήρε το ημερολόγιο στην αγκαλιά της. Το κράτησε σφιχτά να το ενώσει με τους δυνατούς χτύπους της καρδιάς της που πάλλονταν από συναισθήματα. Άφησε το βλέμμα της να μείνει πάνω στο βλέμμα της Ευθαλίας στην φωτογραφία απέναντι. Η Ευθαλία έφυγε στα 69 της χρόνια. Η καρδιά της δεν άντεξε παραπάνω χρόνο σε αυτά που κουβαλούσε. Η Θάλεια, για έναν ανεξήγητο λόγο, την πόνεσε, τη λάτρεψε πιο πολύ, την κατάλαβε. Δεν είχε λόγο κριτή και κατήγορου, αλλά λόγο ανθρώπου, που γίνεται μια σπιθαμή ύλης μέσα στην αντάρα του έρωτα και του πόθου. Αυτής της ανίκητης δύναμης που διαμορφώνει τις ζωές μας.
Σηκώθηκε. Περπάτησε στο μπαλκόνι. Άφησε πάλι τον κρύο αγέρα να τη χαϊδέψει. Τι θα έκανε; Θα μιλούσε στον πατέρα της; Θα του έλεγε την αλήθεια; Συλλογίστηκε ότι ήταν ήδη στα 80 του. Ποιο θα ήταν το νόημα να ζήσει τώρα ένα τρομερό σοκ; Ένα σοκ με απρόβλεπτες συνέπειες για τη ζωή του. Και γιατί θα έπρεπε να αλλάξει κάτι; Ίσως να δηλητηρίαζε το μυαλό του με αρνητικές σκέψεις για την ίδια τη μητέρα του.
Η Θάλεια σκέφτηκε ότι η ίδια η ζωή φρόντισε να είναι αυτή, η εγγονή της Ευθαλίας, που θα κληρονομούσε την εξομολόγησή της. Έτσι, η αλήθεια της γυναίκας αυτής έφτασε στα σωστά χέρια.
Ο κύκλος έπρεπε πια να κλείσει. Πήρε την απόφασή της.
Γύρισε στο γραφείο. Πήρε στα χέρια της το ημερολόγιο. Δίπλα του ήταν η μάσκα εκείνης της βραδιάς. Φίλησε με σεβασμό τη διαθήκη της γιαγιάς της. Πήρε στα χέρια της τη μάσκα. Το πέρασμα του χρόνου μπορεί να είχε ξεθωριάσει τα χρώματά της, όμως εξακολουθούσε να νιώθει την δερμάτινη υφή της στα χέρια της. Και τα παλιά εκείνα στρας να λάμπουν. Μια μάσκα. Σκέφτηκε ότι αυτή η μάσκα συμβόλιζε την κρυφή αλήθεια. Τα μεγάλα μυστικά. Ύστερα πήρε μια μεγάλη ανάσα.
Το τζάκι έκαιγε για τα καλά εδώ και ώρες. Οι κορμοί της ελιάς είχαν ανταριάσει στη μεγάλη σάλα. Πήρε την πολυθρόνα της γιαγιάς Ευθαλίας και την έσυρε κοντά. Ένιωθε την αψάδα της φωτιάς να της καίει το πρόσωπο. Έσκισε την πρώτη σελίδα από το ημερολόγιο και την πέταξε στα αναμμένα ξύλα. Είδε τις λέξεις να γίνονται στάχτη και να χάνονται στο άπειρο. Ύστερα τη δεύτερη, την τρίτη. Με δάκρυα και συγκίνηση στα μάτια της.
Και εκεί, μέσα σε αυτό το συνεχές φυλλομέτρημα και την πυρπόληση, σαν να το ένιωσε. Ένα τρεμόπαιγμα στο φως των κεριών. Ένα θρόισμα. Μια ανατριχίλα. Ήταν η αύρα της παρουσίας της έντονη στη μεγάλη σάλα. Και στον μεγάλο καθρέφτη πάνω απ το τζάκι σαν να είδε τη μορφή της. Εκείνης!
Η Ευθαλία επέστρεφε! Ήταν εδώ! Παρούσα! Έκανε το διάβα της μέσα στα χρόνια και ήρθε να ακουμπήσει στην εγγονή της. Η Θάλεια ήταν κάπου ανάμεσα στην οπτασία και την πραγματικότητα. Και τότε, μέσα στο τρίξιμο της φωτιάς και στο κάψιμο των σελίδων ακούστηκε η φωνή της, μακρινή, τρυφερή, γαλήνια:
“Σε ευχαριστώ, κόρη μου! Τόσα χρόνια περίμενα το λυτρωμό. Τα χέρια και την καρδιά που θα κρατούσαν τα μυστικά και την αλήθεια μου… Το ημερολόγιό μου διαβάστηκε από τα σωστά χέρια. Θάλεια μου! Σε ευχαριστώ! Τώρα μπορώ να είμαι γαλήνια και ήρεμη. Η αλήθεια βρίσκει τη λύτρωσή της. Το είδα στην καρδιά σου. Στη συγχώρεσή σου ...”
Η Θάλεια ένιωθε εκστατική σ' αυτά τα λόγια. Έβλεπε τα μάτια της, τη μορφή της, την ομορφιά της. Πόσο γαλήνιο, Θεέ μου, ήταν το πρόσωπό της! Και πόσο τρυφερά τα χέρια εκείνα που άγγιξαν τα μαλλιά της, σαν απόκοσμο χάδι πίσω από δεκαετίες…
“Γιαγιά!” είπε με συγκίνηση, σπονδή στην αίσθηση εκείνης…
Μια παρουσία που έμεινε εκεί, ως την τελευταία σελίδα του ημερολογίου που λαμπάδιασε μαζί με το εξώφυλλό του, τελευταίο απομεινάρι της αλήθειας.
Και τα χέρια της Θάλειας έμειναν άδεια, κενά, να αιωρούνται πάνω απ τη φωτιά, με την αίσθηση της απώλειας δυνατότερη από ποτέ.
Τότε ένα ύστατο δυνατό θρόισμα ενός παράξενου αγέρα ήρθε να αναταράξει την όμορφη πολυκαιρισμένη πια μάσκα. Της έδωσε ένα ακανόνιστο πέταγμα. Κάτι σαν αποχαιρετισμό. Στροβιλίστηκε μπροστά στα μάτια της Θάλειας. Σηκώθηκε λίγο ψηλότερα προς το ταβάνι. Στάθηκε αναποφάσιστη για λίγο πάνω απ το φως, έκανε μια παράξενη υπόκλιση και ύστερα έπεσε ίσια στο κέντρο της φωτιάς. Η Θάλεια την έβλεπε για μια στιγμή να στέκεται εκεί. Είδε και το πρόσωπο της Ευθαλίας να αντιφεγγίζει στη φλόγα. Και μετά η μάσκα άρχισε να παραμορφώνεται. Να σιγοκαίγεται στην αρχή και ύστερα να λαμπαδιάζει, να γίνεται στάχτη, απομεινάρι. Και στον καθρέφτη, πάντα εκεί ένα διάφανο πρόσωπο με ένα ήρεμο χαμόγελο που το σφράγιζε ένα διαμαντένιο δάκρυ.
Η Θάλεια έστρεψε απότομα το κεφάλι πίσω της. Απόλυτη σιωπή σκέπαζε το μεγάλο σαλόνι. Όλα ήταν σε τάξη. Σε γαλήνη και αρμονία. Τα μάτια της έκαναν ένα αργό εξεταστικό κύκλο στη σάλα. Το φεγγαρόφωτο είχε πια φύγει από το μεγάλο παράθυρο. Τα κεριά στα κηροπήγια είχαν χαμηλώσει αρκετά. Και το μεγάλο ξύλινο γραφείο ήταν απόλυτα τακτοποιημένο και άδειο στην γυαλιστερή του επιφάνεια με το συρτάρι του κενό από κάθε μυστικό.
