H ζωή είναι δώρο. Σαν ένα σπιτικό ηδύποτο σε ακριβό σκαλιστό ποτηράκι, γεμάτο γεύσεις

Τρίτη 11 Μαΐου 2021

Βήματα και ίχνη στον αρχαίο Ελληνικό κόσμο: Παυσανία περιηγήσεις

 Αλήθεια, σκεφτήκατε ποτέ, σε μια ιστορική διαδρομή, στο μεγάλο αέναο πέρασμα του χρόνου. Που ξεκινάει η ιστορία; Ποια είναι τα όρια αυτού που λέμε "μύθος" και "ιστορικό" γεγονός;



Για παράδειγμα μέχρι τη στιγμή που η αρχαιολογική σκαπάνη του Ερρίκου Σλήμαν να φέρει στο φως τα ευρήματα της παλιάς πόλης της Τροίας, όλοι θεωρούσαμε τα αναφερόμενα εκεί ως "μύθο" και τα λογαριάζαμε σαν "παραμύθι".  Πριν έρθουν στο φως τα ταφικά ευρήματα στις Μυκήνες όλοι θεωρούσαμε τους Ατρείδες ως πρόσωπα μυθικά. 

Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι ως "μύθο" ορίζουμε το γεγονός εκείνο για το οποίο, ναι μεν έχουμε αναφορά, αλλά δεν μπορούμε να το "αποδείξουμε". 

Θα σας πω ένα άλλο παράδειγμα: Ζούμε σε περιοχές με ονόματα. Όλα γύρω μας, τόποι, βουνά, ποτάμια, λίμνες, έχουν ένα όνομα. Μιλάμε λοιπόν για Αρκαδία, για Αττική, για Ηλεία, για Φωκίδα κλπ κλπ. Για κάθε όνομα υπάρχει μια ιστορία. Ένα πρόσωπο. Μια καταγωγή. Έτσι λένε οι γραφές των κειμένων. Άρα; 

Κλείνοντας αυτήν την εισαγωγή, θα σας κάνω μια αναφορά στον Παυσανία και τις, ανά την Ελλάδα, περιηγήσεις του. Δεν ξέρω αν σας μαγεύουν τα ιστορικά ταξίδια. Εγώ τα λατρεύω. Μέσα από αυτά γνωρίζω πράγματα για τους τόπους μας χιλιάδων ετών πριν. Ένας μαγικός κόσμος ανοίγεται μπροστά μου. Να περιηγηθώ. Να φανταστώ. Να ζήσω τις εικόνες, να βρω τα πρόσωπα, τους ήρωες, την ένταξή τους μέσα στο χώρο και το χρόνο.

Θα ξεκινήσω λοιπόν να σας δίνω, τακτικά, μέσα από θεματολογικές αναρτήσεις, στοιχεία για αυτές τις περιηγήσεις και την ιστορία που αναδεικνύουν. Θα περπατήσουμε μαζί τις στράτες και τα μέρη που ο μεγάλος αυτός περιηγητής περιδιάβηκε και κατέγραψε. 

Παυσανίας



Γεννήθηκε περίπου το 110 μ.Χ. στην Λυδία της Μ. Ασίας και πέθανε περίπου στα 180 μ.Χ. Ζώντας σε περιοχή της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, ήταν πολιτογραφημένος Ρωμαίος. Έζησε στην εποχή του Αδριανού και Μάρκου Αυρήλιου.

Ολάκερη η ζωή του είναι μια συνεχής περιήγηση. Ταξίδεψε στην Αντιόχεια, στην Ιερουσαλήμ, στην Αίγυπτο. Πέρασε στην Ιταλία στην περιοχή της Καμπανίας αλλά και στη Ρώμη. Είδε από κοντά, και κατέγραψε πρώτος, τα ερείπια της Τροίας, των Μυκηνών και άλλων τόπων με τεράστια αρχαιολογική σημασία. 

Δεκαετίες ολάκερες, ταξίδεψε στην Ελληνική γη. Σε κάθε πόλη και περιοχή. Σάρωσε κάθε μέρος της. Το μάτι του αποτελεί οδηγό για την επιστήμη και την αρχαιολογική σκαπάνη καθώς οι συγκεκριμένες αναφορές του, στο που ακριβώς βρίσκεται κάθε τι, έφερε στην ανθρωπότητα αμέτρητους θησαυρούς αλλά και ιστορίες που τις νομίζαμε παραμύθια. Μυθικά πρόσωπα απέκτησαν υπόσταση και ιστορία. Ο Παυσανίας είναι από τους ανθρώπους εκείνους που κάνει με σαφήνεια το εξής για κάθε του πληροφορία. Χωρίζει τις αναφορές του στις εξής επισημάνσεις:

  • Αναφορά τόπου, σημείου, αντικειμένου, που είδε ο ίδιος με τα μάτια του.
  • Αναφορά που του την μετέφεραν ως προφορική παράδοση οι ντόπιοι.
  • Αναφορά την οποία θεωρεί αβάσιμη.
  • Αναφορά που την παίρνει και την επαληθεύει με άλλους συγγραφείς: Όμηρος, Ηρόδοτος και πολλούς άλλους μελετητές.
Έτσι έχουμε μπροστά μας μέτρα και σταθμά να αξιολογήσουμε την πληροφορία του.

Το έργο του Παυσανία χωρίζεται στα εξής Βιβλία με τις αντίστοιχες περιηγήσεις:

  1. Aττικά
  2. Κορινθιακά
  3. Λακωνικά
  4. Μεσσηνιακά
  5. Ηλιακών  Α'
  6. Ηλιακών Β΄
  7. Αχαϊκά
  8. Αρκαδικά
  9. Βοιωτικά
  10. Φωκικά, Λοκρών Οζόλων
  11. Χάρτες
"Χωρίς τον Παυσανία, τα ερείπια της Ελλάδας θα ήταν ως επί το πλείστον, ένας λαβύρινθος χωρίς ενδείξεις, ένα αίνιγμα χωρίς απάντηση"

Τζέημς Φρέιζερ, 1898, Άγγλος μελετητής και μεταφραστής του έργου.

Το έργο του Παυσανία δεν είναι λογοτέχνημα. Δεν θα συναντήσετε δηλαδή καλολογικά και λογοτεχνικά στοιχεία. Είναι μια καθαρή αφήγηση των όσων βλέπει και παρατηρεί, άπειρες φορές με αφοπλιστική ειλικρίνεια. Κάνει τοπογραφικές παρατηρήσεις, μελετά τη φύση, τα μετεωρολογικά και γεωλογικά φαινόμενα. Πολλές φορές θα σταθεί κριτικός απέναντι σε μύθους που θεωρεί αφελείς αλλά την ίδια στιγμή θα σταθεί με δέος απέναντι σε άλλους που δεν αμφιβάλλει για την, κάποιας μορφής, ύπαρξή τους. Οι περιγραφές των μνημείων είναι εκπληκτικές με λεπτομέρειες φωτογραφίας. Αν δεν ξέρει κάτι, άνετα ομολογεί την άγνοιά του και, όπως είπα πριν, αν έχει μαρτυρία τρίτων τότε πάντα θα το αναφέρει και θα πει αν την διασταύρωσε ή δεν μπόρεσε να το επιβεβαιώσει.

Κρατήστε όλα αυτά τα παραπάνω υπ' όψη στο μυαλό σας. Θα έχουμε πολλά να πούμε και να αναφερθούμε προσεχώς σε αυτά, στην ενότητα θεμάτων με θέμα:

"Ίχνη και βήματα στον αρχαίο Ελληνικό κόσμο"




28 σχόλια:

  1. Μπράβο Γιάννη μου. Πολύ ωραίο άρθρο και ενδιαφέρων θέμα με τον Παυσανία. Η επιτομή του αφηγηματικού ταξιδευτή, ξέρεις πόσο το λατρεύω.
    Καλή συνέχεια φίλε

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ο Παυσανίας και το τεράστιο έργο του Γιώργο μου, είναι ένα μαγικό ταξίδι σε ολάκερο τον αρχαίο κόσμο της ευρύτερης Ελλάδας. Ένα ταξίδι που σε γεμίζει με θησαυρούς γνώσης και ιστορίας. Είναι ένα υλικό που έχει ανεκτίμητη και τεράστια αξία για την ιστορία της ανθρωπότητας.
      Χαίρομαι που θα έχουμε την ευκαιρία να το ζούμε εδώ συντροφιά γιατί ξέρω ότι αγαπάς τις αφηγήσεις.
      Καλησπέρα φίλε μου και ευχαριστώ πολύ.

      Διαγραφή
  2. Πόσο χαίρομαι γι' αυτή τη νέα ενότητα.
    Μπράβο Γιάννη, υποκλίνομαι στο ακούραστο πνεύμα σου.
    Γνωρίζεις πως είμαι λάτρης της Ιστορίας γενικά, πόσο μάλλον της Ελληνικής και είμαι σίγουρη ότι όχι απλά θα παρακολουθήσω την ενότητα αυτή, αλλά θα την απολαύσω κιόλας.
    Εξαιρετική και χρήσιμη η αναφορά σου στον Παυσανία, που πράγματι έδωσε μέσα από τις πληροφορίες του το δικό του στίγμα για τις περιοχές που αναφέρετε, αλλά και ιστορικών στοιχείων.
    Σε ευχαριστούμε που με το μεράκι σου μαθαίνεις και σε εμάς πράγματα.
    Καλή συνέχεια!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ωωωωωω να και μια ακόμα "συνάντηση" προτιμήσεων και σκέψεων Μαρίνα μου στην ίδια κατεύθυνση! Δεν ξέρεις πόσο χαίρομαι για αυτό καλή μου φίλη. Ιστορία, λαογραφία, παράδοση, γεωγραφία. Θα έχουμε να λέμε και να μιλάμε για διάφορα εδώ, καλά να είμαστε.
      Ο Παυσανίας είναι ένας αεικίνητος "διαβάτης" της γης. Ένας απλός γεωγράφος που με το πείσμα του περπάτησε απίστευτες εκτάσεις για να μας μεταφέρει πράγματα και ιστορίες που συνάντησε εμπρός του.
      Δεν ξέρεις πόσο χαίρομαι καλή μου για όλο αυτό που είπες.
      Καλούς περιπάτους λοιπόν.
      Ειλικρινά σε ευχαριστώ για την ενθάρρυνση.
      Τα φιλιά μου.

      Διαγραφή
  3. Πολύτιμη η έρευνά σου Γιάννη μου σε ένα πόνημα που το υλικό του εμπλουτίζει τη γνώση και τεκμηριώνει την τοπογραφία της αρχαίας Ελλάδας και όχι μόνον. Εν αναμονή λοιπόν με μεγάλο ενδιαφέρον.
    Σ' ευχαριστούμε!
    Καλό βράδυ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αννίκα μου, ας είμαστε καλά να λέμε. Εδώ θα είμαστε να μοιραζόμαστε γνώση, στιγμές. Καθένας με τα δικά του. Και σε ευχαριστώ πολύ που είσαι εδώ κοντά μου σε κάθε τι καλή μου φίλη.
      Την καλησπέρα μου.

      Διαγραφή
  4. Ωραία θεματολογία άνοιξες με την ενότητα αυτή. Αγαπώ τις περιηγήσεις και έχω διαβάσει αρκετές. Μου αρέσει η ματιά του Παυσανία που δείχνει αντικειμενική και ένα μεγάλο σεβασμό σε όσα συναντά και μας περιγράφει.
    Αναμένω την έναρξη του ταξιδιού μας
    Φιλιά πολλά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Άννα μου, μέσα από κάθε τέτοια περιήγηση, ανοίγονται παράθυρα σε θέματα άπειρα. Διηγήσεις, ιστορίες, γεγονότα και μύθοι. Κάποια από αυτά έχουν χαρακτηριστική σημασία. Πιστεύω αν καταφέρω και ξεδιαλέξω κάποια πολύ σημαντικά θα έχει ενδιαφέρον να τα δούμε.
      Ευχαριστώ πολύ καλή μου φίλη. Την καλησπέρα μου.

      Διαγραφή
  5. Καλησπέρα Γιάννη μου! Τι ωραίο θέμα ανοίγεις με τις περιηγήσεις του Παυσανία!!!
    Μου αρέσει πάρα πολύ και πάντα διαβάζω με μεγάλο ενδιαφέρον όσα μπορώ να μάθω για την ιστορία αυτού του τόπου. Δεν υπάρχει περίπτωση να επισκεφτώ ένα μέρος και να μην διαβάσω για την ιστορία του. Θα χαρώ πολύ να σε ακολουθήσω σ'αυτό το ταξίδι!
    Καλό ξημέρωμα!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μαριάννα μου το κάνουμε και εμείς αυτό οικογενειακά. Όπου πάμε, κάποτε δηλαδή, γιατί τώρα δυστυχώς δεν υπάρχει δυνατότητα, πάντα μαθαίνουμε οτιδήποτε για τον συγκεκριμένο τόπο. Θα προσπαθήσω να μεταφέρω ενδιαφέροντα στοιχεία σε αυτήν την ενότητα καλή μου φίλη και ίσως σας φανούν χρήσιμα.
      Την καλησπέρα μου και ευχαριστώ πολύ.

      Διαγραφή
  6. Ως λάτρης, κι εγώ, της ιστορίας, χαίρομαι για την νέα ενότητα που ετοιμάζεσαι να μας παρουσιάσεις, φίλε. Βέβαια, το "παράπονο μου" είναι, ότι δυστυχώς για μας σήμερα, περιορίστηκε στην κεντρική Ελλάδα... λείπουν τα νησιά και η Μακεδονία, Θράκη...
    Δεν παύει όμως να με ενθουσιάζει η πρόθεση σου.
    ΤΗν Καλημέρα μου, Γιάννη! Αναμένω...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ναι, Βασίλη έχεις δίκιο. Προφανώς δεν πρόλαβε ο Παυσανίας να περιηγηθεί στη Βόρεια Ελλάδα. Αλλά εκείνη την εποχή, με τη δομή των πόλεων-κρατών, οι Μακεδόνες τότε αναφέρονταν σε κάτι εντελώς ξεχωριστό. Ήταν και οι πόλεμοι του Φίλιππου στην "παλιά" Ελλάδα που έβαλαν αυτόν τον διαχωρισμό. Βέβαια ο Παυσανίας ζούσε σε εποχή Ρώμης το 160 μ.Χ. Προφανώς δεν πρόλαβε.
      Ευχαριστώ αγαπητέ φίλε. Να είσαι καλά και θα έχουμε να πούμε αρκετά. Την καλησπέρα μου.

      Διαγραφή
  7. Ιστορία, Λαογραφία, τα θέματα που αγαπώ και χαίρομαι την ταυτισή μας σ΄αυτές τις προτιμήσεις.....εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η πρόθεσή σου , χαίρομαι που θα μοιραστούμε γνώσεις , αντλώντας ευχαρίστηση από τα προσφιλή θέματα....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κλαυδία μου και εγώ καλή μου φίλη. Είμαι σίγουρος ότι θα έχουμε ενδιαφέροντα πράγματα να πούμε και να προσεγγίσουμε. Σε ευχαριστώ που ακολουθάς και στηρίζεις. Την καλησπέρα μου.

      Διαγραφή
  8. Εξαιρετικό!! Πολυ ωραια πρωτοβουλια!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Χριστίνα μου, τι χαρά! σε ευχαριστώ πολύ καλή μου. Να είσαι καλά. Σε περιμένω.

      Διαγραφή
  9. Καλησπέρα Γιάννη μου!!
    Ανυπομονώ να ξεκινήσεις το "οδοιπορικό" με μεγάλο ενδιαφέρον.Είναι μια καλή αφορμή για μένα να ξεκολλήσω λίγο από τον ΒΠΠ που μονοπωλούσε το ενδιαφέρον μου τα τελευταία (αρκετά) χρόνια!! Να είσαι καλά, πάντα τα θέματα που επιλέγεις είναι μια πρόκληση!!
    Καλό βράδυ να έχεις :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κάρρη μου καλησπέρα,
      θα προσπαθήσω, στο μέτρο του εφικτού, να κάνω συστηματικές αναρτήσεις πάνω στα θέματα αυτά. Το υπόσχομαι. Και για μένα ο Β.Π.Π. είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο και πως να μην ήταν άλλωστε. Αλλά είναι καιρός να έχουμε και ένα βλέμμα σε εκείνους τους υπέροχους κόσμους που τόσα έχουν να μας πούν.
      Σε ευχαριστώ που με τιμάς με τις σκέψεις και την παρουσία σου καλή μου.
      Την καλησπέρα μου.

      Διαγραφή
  10. Ποτέ μα ποτέ Γιάννη μου, δεν θα μου περνούσε από το μυαλό να μελετήσω το οδοιπορικό που μας προτείνεις, να είσαι καλά και χίλια ευχαριστώ γι αυτό!

    Την καλησπέρα μου, πάντα με ΑΦιλιά καρδιάς!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Στεφανία μου,
      θα προσπαθήσω να το χειριστώ δόκιμα και πρακτικά το θέμα. Για να μπορέσω με χαρά να δώσω κάτι αξιόλογο και χρήσιμο. Σε ευχαριστώ πολύ που είσαι εδώ κοπέλα μου και αγαπημένη μας φίλη. Φιλιά.

      Διαγραφή
  11. Ακολουθούμε τα ίχνη με βήματα σταθερά και δημιουργικά, στον αρχαίο Ελληνικό κόσμο. Πολύ ωραία σκέψη και δράση, η νέα ενότητα. Προσωπικά, ανυπομονώ να μάθω την ιστορία πίσω από ονόματα περιοχών με τη δική τους σελίδα στο βιβλίο της Ιστορίας. Καθώς και τους μύθους που έγιναν πραγματικότητα - έχει ένα στοιχείο μυστηρίου.
    Σ' ευχαριστούμε για την πρωτοβουλία αυτή. Καλό απόγευμα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ιωάννα μου, θα προσπαθήσω να δώσω επιλεκτικά κάποια στοιχεία ενδιαφέροντα που θα βοηθήσουν στη γνώση και στην κουβέντα μας. Θα προσπαθήσω καθώς είναι κάτι δύσκολο ομολογουμένως.
      Να σε ευχαριστήσω που είσαι πάντα γεμάτη ενδιαφέρον και ανθρώπινη ζεστασιά να ακολουθείς και να στηρίζεις.
      Καλή συνέχεια αγαπημένη μου φίλη.

      Διαγραφή
  12. Τι όμορφη δημοσίευση,Γιάννη μου!
    ευχαριστώ για αυτό που διάβασα!

    καλημέρα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ευχαριστώ πολύ Κική μου, να είσαι καλά κορίτσι μου. Χάρηκα που σου άρεσε.

      Διαγραφή
  13. Σε ευχαριστώ για το σημερινό μάθημα φίλε. Τίποτε άλλο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μάκη μου, τι λες τώρα! Εμένα με τιμούν αυτά σου τα λόγια και η παρουσία σου. Μακάρι να μπόρεσα να σου δώσω κάτι χρήσιμο αγαπητέ φίλε. Και συνεχίζουμε.
      Την καλησπέρα μου, όμορφη Κυριακή.

      Διαγραφή
  14. Εξαιρετική ιδέα Γιάννη.
    Λατρεύω την Ιστορία και δη τα ταξίδια. Πάντα ήθελα να
    διαβάσω τον Παυσανία....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αριστέα μου,
      ποτέ δεν είναι αργά για κάθε επιλογή. Ο Παυσανίας είναι εκπληκτικός. Ταξιδεύεις μαζί του, πίσω στο χρόνο, σε τρομερές λεπτομέρειες και πληροφορίες μεγάλης σημασίας.
      Θα πάμε εδώ συντροφιά λοιπόν.
      Στέλνω την καλησπέρα και το μεγάλο ευχαριστώ μου.

      Διαγραφή