Οι εραστές του Τερυέλ-Les amants de Teruel

 Το 1553, στην πόλη του Τερυέλ, 144 χιλιόμετρα ΒΔ της Βαλένθια, στη Νότια Ισπανία, οι κάτοικοι τότε, ανακάλυψαν εμβρόντητοι έναν κοινό τάφο με δύο μουμιοποιημένες σορούς. Ο ένας ανήκε σε έναν άντρα και ο άλλος σε μια γυναίκα. 

Οι μνήμες άνοιξαν το μεγάλο τους ταξίδι, οι καρδιές ρίγησαν, τα στόματα άρχισαν να μιλούν ξανά, τα συναισθήματα να γλυκαίνουν και η συγκίνηση να ξεχειλίζει από κάθε ευαίσθητη καρδιά.

Όλοι στάθηκαν σε μια διαπίστωση. Όλοι έβαλαν στο μυαλό τους ένα και μόνο πράγμα. Τα δύο αυτά σώματα, παραδομένα στην αιώνια σιωπή ανήκαν στην Ισαβέλλα Σεγκούρα και στον Χουάν Ντιέγκο Μαρκίγιας. 

Τα βιβλία των θρύλων άνοιξαν ξανά. Οι παλιές ιστορίες, καταχωνιασμένες στη λήθη ήρθαν ξανά στο φως. Αραχνιασμένα βιβλία βγήκαν από τις παλιές βιβλιοθήκες και τα βαριά ξύλινα μπαούλα. Για να πάνε όλοι 336 χρόνια πίσω. Στα 1217. Ναι, δεν θα μπορούσαν να έχουν λαθέψει. Τα νεκρά σώματα δεν θα μπορούσαν να ήταν άλλα από αυτά των δύο νεαρών εραστών, που έμειναν στην ιστορία με το όνομα:

"Οι Εραστές του Τερυέλ"

Η απόφαση τότε ήταν μία. Τα σώματα αυτά έπρεπε να ταφούν μαζί, όπως αγαπήθηκαν στη ζωή, για να περάσουν, ο ένας στο πλευρό του άλλου στην αιωνιότητα. Έτσι φτιάχτηκε αυτός ο μαρμάρινος σκαλιστός τάφος, με τους δύο αγαπημένους να μένουν εκεί για πάντα με τα χέρια τους να βρίσκονται σχεδόν το ένα μέσα στο άλλο. Και λέω σχεδόν γιατί, δεν αγγίζονται, λόγω του σεβασμού στο ότι η Ισαβέλλα ήταν ήδη παντρεμένη. Ένα άγγιγμα σε αναμονή θα έλεγε κανείς λοιπόν.

Πάμε λοιπόν να ψηλαφίσουμε αυτήν  την υπέροχη μα συνάμα και τραγική ιστορία, η οποία είναι μια μεγάλη ιστορία αγάπης, κατ' αναλογία, όμοια με τη μεγάλη Σαιξπηρική τραγωδία του Ρωμαίου και της Ιουλιέττας. Και να δείτε, που η ιστορία αυτή θα μάς φέρει αγκαλιά με κάτι πολύ δικό μας, κάτι πολύ Ελληνικό, ενός μεγάλου μας μουσουργού αλλά θα απλωθεί και μέχρι το Παρίσι, ως μια θρυλική μορφή του τραγουδιού. 

Ποιους; Κάντε λίγη υπομονή!

Πίνακας του Ισπανού ζωγράφου: Munoz Degrain

Στο μεταξύ, ας ξεφυλλίσουμε τώρα λίγο το βιβλίο εκείνης της ιστορίας των εραστών του Τερυέλ. Της Ισαβέλλας και του Χουάν Ντιέγκο.

Η Ισαβέλλα ήταν κόρη πλούσιας και επώνυμης οικογένειας, σε αντίθεση με τον Χουάν Ντιέγκο, η καταγωγή του οποίου ήταν ταπεινή. Και στις περιπτώσεις αυτές, ξέρετε, η ταξική διαφορά παίζει κυρίαρχο ρόλο σε μια κοινωνία φεουδαρχική μέχρι κόκαλο. Οι δυο νέοι μεγάλωσαν μαζί και τα βέλη του έρωτα γέννησαν μια μεγάλη αγάπη μεταξύ τους. Τέτοια, που έδωσε στη ζωή τους σχέδια για να παντρευτούν. Ο πατέρας όμως της Ισαβέλλας ήταν κάθετα αντίθετος σε ένα γάμο οικονομικών ...ανισοτήτων. Όμως διάλεξε έναν ιδιαίτερο πλάγιο τρόπο να χωρίσει το ζευγάρι.

Έδωσε στον Χουάν Ντιέγκο μια ευκαιρία ...πέντε χρόνων να δοκιμάσει πράγματα και την τύχη του στη ζωή και αν το κατέφερνε, θα μπορούσε να κάνει το όνειρό του πράξη και να παντρευτεί την αγαπημένη του.

Πέντε ολάκερα χρόνια, η Ισαβέλλα περίμενε τον αγαπημένο της, αρνούμενη πεισματικά τις πιέσεις του πατέρα της. Ώσπου στη λήξη της διορίας, απελπισμένη, είπε το "ναι" σε έναν πλούσιο γάμο και έγινε νύφη εκείνο το τελευταίο βράδυ των πέντε χρόνων.

Ο τραγικός όμως νόμος των ιστοριών αγάπης και των λαϊκών θρύλων, έφερε ακριβώς την πρώτη νύχτα του γάμου της, τον παλιό της αγαπημένο, τον Χουάν Ντιέγκο, να φτάνει στην πόλη, πλούσιος και αποκαταστημένος πια.

Έτσι πάντα συμβαίνει με τους μεγάλους τραγικούς έρωτες της λογοτεχνίας. Η αγάπη να αργεί μια ...μέρα. Μόνο, που εδώ δεν άργησε καθόλου και ήρθε ακριβώς στο χρόνο "μηδέν". 

Ο Χουάν Ντιέγκο, τρελαμένος, ανεβαίνει στο νυφικό δωμάτιο της αγαπημένης του, τη στιγμή που ο σύζυγός της κοιμάται και της ζητά το "ύστερο" φιλί. Ένα αίτημα όμως, που για τις συνθήκες της εποχής δεν ήταν παρά μια τεράστια ύβρις. Η Ισαβέλλα αρνείται και ο Χουάν Ντιέγκο πέφτει νεκρός, στα πόδια της μπροστά, από ανακοπή συγκίνησης.

Ω, η μοίρα πλέκει τα δικά της παιχνίδια για τους παλιούς εραστές του Τερυέλ. 

Η Ισαβέλλα, αποφασίζει να τιμήσει το θάνατο του αγαπημένου της. Φοράει το νυφικό της φόρεμα και πηγαίνει στην εκκλησία για να παραστεί στην κηδεία του. Θα του δώσει το τελευταίο νεκρώσιμο πλέον φιλί, που τού είχε αρνηθεί λίγες ώρες πριν. Και θα είναι και το τελευταίο φιλί στη ζωή της καθώς θα πέσει νεκρή δίπλα του.

Πίνακας εποχής με το θάνατο της Ισαβέλλας

Οι δύο νέοι, τότε θάφτηκαν για πάντα μαζί. Η ιστορία του αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για άπειρους καλλιτέχνες στην Ισπανία, κύρια ζωγράφους, με μια σειρά από πίνακες, που βρίσκονται σε μουσεία. 

Για να φτάσουμε στο 1962, όπου ο Γαλλικός κινηματογράφος αποφασίζει να δώσει κινηματογραφική πνοή στη συγκινητική ερωτική αυτή ιστορία. Έτσι οι "Εραστές του Τερουέλ" γίνονται ταινία, σε σκηνοθεσία του Ραιημόντ Ρουλώ, σε σενάριο των: Ρενέ-Λουί Λαφόργκ και του ίδιου.

Με πρωταγωνιστικό δίδυμο ως ζευγάρι τους: τη Λουντμίλλα Τσερίνα και τον Μιλένκο Μπάνοβιτς.

Και κάπου εδώ έρχεται και η ...πατρίδα μας. Πιο συγκεκριμένα ο Γιάννης και ο Μίκης Θεοδωράκης.

Στη δεκαετία του 1950, ο Γιάννης Θεοδωράκης, θα γράψει ένα συγκλονιστικό ποίημα. Την "Όμορφη πόλη". Και ο Μίκης, θα το περάσει το 1952, στο μουσικό του έργο "Λιποτάκτες". Το έργο θα ηχογραφηθεί το 1960 και θα το τραγουδήσει ο ίδιος ο Μίκης. Τον Ιανουάριο του 1962, το τραγούδι θα γνωρίσει μία ακόμα εξαίρετη εκτέλεση από τη μορφή του μεγάλου Κώστα Χατζή.

Δύο μήνες μετά, το Μάρτη, το τραγούδι θα ενωθεί με τη Γαλλική φιλολογία και μουσική, ξεκινώντας ένα πολύ μεγαλύτερο ταξίδι για να γράψει και εκεί τη δική του ιστορία. Η μουσική του Μίκη θα μπει στη Γαλλική ταινία με τους στίχους-ποίημα του Jacques Plante.

Έτσι η "Όμορφη πόλη" έγινε "Les amants de Teruel" και αποτέλεσε το μεγάλο τραγούδι και της ταινίας αλλά και του μεγάλου θρύλου. Απέκτησε ζωή και τραγουδήθηκε από τη φωνή μιας τεράστιας μορφής. 

H EDITH PIAF και οι "Εραστές του Τερυέλ"

Το τραγούδι λατρεύτηκε όσο τίποτα και όσον αφορά τον εαυτό μου, έγινε και αντικείμενο γλωσσολογικής εκπαίδευσης στο μάθημά μου των Γαλλικών. Πάμε μαζί να το ζήσουμε, στίχο με στίχο:

L'un pres de l'autre

Ο ένας πλάι στον άλλο

se tiennent les amants

κρατιούνται οι εραστές

qui se sont retrouves

έχοντας πλέον ξαναβρεθεί

pour cheminer cote a cote

για να περπατήσουν δίπλα-δίπλα.

Retrouves dans la mort

Όντας μαζί μέσα στο θάνατο

la haine n'ayant pas pu les atteindre

μην έχοντας μπορέσει το μίσος να τους φτάσει.

Les feuilles, les feuilles tombent

Τα φύλλα, τα φύλλα πέφτουν,

sur leur lit de noces

στο νυφικό τους κρεββάτι.

Que la terre soit douce

Να είναι η γη γλυκιά

soit douce aux amants de Teruel

να είναι γλυκιά στους εραστές του Τερυέλ

enfin reunis dans l'ombre

επιτέλους να ξανασμίξουν στις σκιές.

L'un pres de l'autre

Ο ένας κοντά στον άλλο

ils dorment maintenant

κοιμούνται τώρα

ils dorment delivres

κοιμούνται παραδομένοι

de l'apprehension de l'aube

στη σύλληψη της αυγής.

Se tennant par la main

κρατιούνται απ' το χέρι,

dans l'immobilite de la priere

στην ακινησία της προσευχής,

renouant leur serment

ανανεώνοντας τον όρκο τους

dans le tranquille eternite des pierres

στην αιώνια γαλήνη των λίθων.

Toute rentre dans l'ordre

Όλα γυρίζουν σε τάξη

Leur etreinte demeure

η αγκαλιά τους παραμένει

demeure a jamais suspendue

παραμένει για πάντα σε αναστολή

ainsi qu'une note d'orgue

σαν μια νότα από το μεγάλο όργανο.

Ας ακούσουμε το λατρεμένο Γιάννη Πάριο, να ερμηνεύει το Ελληνικό τραγούδι σε μια ανεπανάληπτη συναυλία

Και τέλος να το ακούσουμε και σε διπλή απόδοση, τόσο σε Ελληνικά όσο και Γαλλικά από τη φωνή της αγαπημένης μου Πέγκυς Ζήνα, την οποία θεωρώ ιδιαίτερα αξιόλογη καλλιτέχνιδα με υπέροχη φωνή και ήθος.

Αγαπημένες φίλες και φίλοι, σάς ταξίδεψα στον κόσμο των χαμένων εραστών του Τερυέλ. Σε μια παλιά ιστορία χαμένη πίσω στους αιώνες. Μια ιστορία αγάπης και ανεκπλήρωτου έρωτα. Βέβαια οι ...απανταχού παρόντες ορθολογιστές θεωρούν την ιστορία, ένα μύθο, εφεύρημα των κατοίκων της πόλης και τίποτα από αυτά δεν είναι πραγματικότητα.

Είναι η ματαιόδοξη και ανεξήγητη προσπάθεια κάποιων ανθρώπων, να σβήσουν το στίγμα του ρομαντισμού απ' τις ζωές των ανθρώπων. Αυτοί ίσως ξέρουν το λόγο. Τους αφήνουμε στο στεγνό κόσμο της δικής τους αποστείρωσης. Εμείς θα μείνουμε στην Ισαβέλλα και στον Χουάν Ντιέγκο, τους δύο νεαρούς εραστές του Τερυέλ και για μια ακόμα φορά θα σιγοψυθιρίσουμε το δικό τους τραγούδι για να βρουν την αγκαλιά τους στο δικό τους τον κόσμο.