H ζωή είναι δώρο. Σαν ένα σπιτικό ηδύποτο σε ακριβό σκαλιστό ποτηράκι, γεμάτο γεύσεις

Τετάρτη 9 Ιουνίου 2021

Ίχνη και βήματα στον αρχαίο Ελληνικό κόσμο: Δελφοί-οι πίνακες του Πολυγνώτου (ΙΙ)

 Φίλες και Φίλοι, στον προηγούμενο σύνδεσμό μου εδώ:

Δελφοί-οι πίνακες του Πολύγνωτου Ι σας είχα παρουσιάσει αναλυτικά τον πρώτο μεγάλο πίνακα ζωγραφικής του Πολύγνωτου, όπως αυτός υπήρχε στον περιβόητο "θησαυρό των Κνιδίων" στους Δελφούς. Σας είχα περιγράψει τον πίνακα που παριστάνει την άλωση της Τροίας.

Σήμερα θα σας παρουσιάσω τον πίνακα που παριστάνει την κάθοδο του Οδυσσέα στον Άδη.

Οδηγός μας για αυτό το μαγικό ταξίδι αποτελεί η συγκλονιστική περιγραφή του Παυσανία στο έργο του: "Ελλάδος περιήγησις: Φωκικά"

Το θέμα εδώ στο blog αποτελεί μέρος της σχετικής θεματογραφίας που έχω ανοίξει:



Η Κάθοδος του Οδυσσέα στον Άδη

Στα αριστερά της εισόδου, στο ίδιο κτίριο, υπάρχει η μεγάλη ζωγραφιά, στην οποία, ο Οδυσσέας κατεβαίνει στον Άδη, για να αναζητήσει τον Τειρεσία, να τον συμβουλευτεί πως θα γυρίσει στην Ιθάκη.




Στη ζωγραφιά βλέπουμε τον Αχέροντα. Στα νερά του υπάρχουν καλάμια και ψάρια. Στον ποταμό υπάρχει μια βάρκα με τον βαρκάρη να κωπηλατεί. Οι μορφές στο πλοίο είναι ο Τέλλις ως έφηβος και η Κλεόβοια, παρθένα νεαρή. Στις όχθες του ποταμού είναι εικόνες περίεργες. Ένας πατέρας στραγγαλίζει το γιο του για την απρεπή του συμπεριφορά. Εκεί κοντά τιμωρείται και ένας ιερόσυλος. Πιο πάνω είναι ο Ευρύνομος, δαίμονας του Άδη. Πιο πέρα είναι η Αυγή απ' την Αρκαδία και η Ιφιμέδεια. 

Πιο ψηλά στη ζωγραφιά, βλέπουμε τους συντρόφους του Οδυσσέα, τον Περιμήδη και τον Ευρύλοχο που μεταφέρουν σφάγια. Πιο μετά είναι ένας καθιστός άντρας, ο Όκνος. Επίσης βλέπουμε τον Τιτυό, πολύ καταβεβλημένο από τη διαρκή τιμωρία, σαν φάντασμα αδύνατος. Πολύ κοντά του η Αριάδνη. Κάθεται σε πέτρα και κοιτάζει την αδελφή της τη Φαίδρα που αιωρείται σε μια κούνια. Κάτω από τη Φαίδρα φαίνεται η Χλώρη στα γόνατα της Θυίας. Κοντά της η Πρόκρις κόρη του Ερεχθέα. Μετά η Κλυμένη και πίσω της η Μεγάρα από τη Θήβα. Πάνω από αυτές τις γυναίκες είναι η κόρη του Σαλμωνέα καθισμένη σε μια πέτρα με την Εριφύλη, γυναίκα του Αμφιάραου. Η Εριφύλη μέσα από το χιτώνα της κρατά στα δάκτυλά της το ξακουστό περιδέραιό της.

Πιο ψηλά στη ζωγραφιά είναι ο Ελπήνορας με τον Οδυσσέα γονατιστό να κρατά το ξίφος του πάνω από το λάκκο. Ο μάντης Τειρεσίας είναι εκεί κοντά όπως και η μητέρα του Οδυσσέα, η Αντίκλεια. Πιο κάτω διακρίνεται ο Θησέας στο θρόνο του κρατώντας δύο ξίφη, το δικό του και του Πειρίθου. 

Στη συνέχεια ο Πολύγνωτος ζωγραφίζει τις κόρες του Πανδάρεω. Τις απεικονίζει ως παρθένες που φοράνε στεφάνια από λουλούδια. Τους δίνει δε τα ονόματα: Καμειρώ και Κλυτίη. Μετά τις κόρες αυτές εικονίζεται ο Αντίλοχος κρατώντας το πρόσωπό του με τα δύο του χέρια. Ακολουθεί ο Αγαμέμνων με το σκήπτρο του στη μασχάλη και στα χέρια ράβδο. Ο Πρωτεσίλαος είναι καθιστός και κοιτάζει τον Αχιλλέα με τον Πάτροκλο να είναι λίγο πιο ψηλά.

Ψηλότερα είναι ο νεαρός Φώκος με τον Ιασέα να αφαιρεί το δαχτυλίδι από το αριστερό του χέρι. Πιο πάνω στο βράχο είναι η Μαίρα καθισμένη σε βράχο, κόρη του Προίτου, παρθένα. Μαζί της ο Ακταίων, γιος του Αρισταίου και η μητέρα του. Στα χέρια τους έχουν ένα ελαφάκι. Πιο κάτω ξαπλωμένο είναι ένα σκυλί, θυμίζοντας το θάνατο του Ακταίωνος. 

Χαμηλότερα στη ζωγραφιά, μετά τον Πάτροκλο, είναι ο Ορφέας σε λόφο με την κιθάρα του στο αριστερό του χέρι. Στηρίζεται σε μια ιτιά στης οποίας την άλλη πλευρά είναι ο Προμεδόντας. Στο ίδιο μέρος της ζωγραφιάς είναι ο Σχεδίος αρχηγός των Φωκέων στην Τροία. Κοντά του ο Πελίας και δίπλα ο Θάμυρις

Πιο πάνω απ' τον Θάμυρη είναι ο Μαρσύας. Δίπλα του ο Όλυμπος με τη μορφή όμορφου αγοριού. Στο πάνω μέρος της ζωγραφιάς βλέπεις τον Ακταίωνα, τον Αίαντα Σαμαλίνας, τον Παλαμήδη και τον Θερσίτη να παίζουν κύβους. Ο Πολύγνωτος έχει βάλει στην ίδια μεριά όλους τους εχθρούς του Οδυσσέα. Ποιο ψηλά είναι ο Μελέαγρος, γιος του Οινέα. 

Στο κάτω μέρος της ζωγραφιάς, μετά τον Θάμυρη, είναι καθιστός ο Έκτορας θλιμμένος. Μετά είναι ο Μέμνονας και ο Σαρπηδόνας. Κοντά στον Μέμνονα, που είναι βασιλιάς των Αιθιόπων, εικονίζεται ένα γυμνό παιδί από την Αιθιοπία. Πιο πάνω απ' τον Σαρπηδόνα είναι ο Πάρις που χτυπά τα χέρια του καλώντας κοντά του την Πενθεσίλεια, η οποία έχει ύφος περιφρόνησης και τον αγνοεί. Πάνω από αυτήν είναι γυναίκες που μεταφέρουν νερό με σπασμένα πήλινα κανάτια. Πιο ψηλά είναι η Καλλιστώ, κόρη του Λυκάονα, η Νομία και η κόρη του Νηλέα, η Πηρώ. Η Καλλιστώ είναι ξαπλωμένη σε τομάρι αρκούδας και τα πόδια της είναι στα γόνατα της Νομίας. 

Μετά τις γυναίκες είναι γκρεμός και ο Σίσυφος που προσπαθεί να ανεβάσει πάνω έναν βράχο. 

Στην ζωγραφιά αυτή είναι και ένα πιθάρι, ένας γέρος, αγόρι και γυναίκες. Όλοι κουβαλούν νερό, το κανάτι της γριάς είναι σπασμένο και το νερό χύνεται στο πιθάρι. Κάτω από το πιθάρι είναι ο Τάνταλος που υποφέρει.

Αυτή, φίλες και φίλοι, είναι και η δεύτερη μεγάλη ζωγραφιά του Πολύγνωτου στους Δελφούς. Δύο τεράστια έργα, μοναδικής αξίας και τέχνης, που αναπαριστούν δύο πολύ μεγάλες στιγμές ιστορικές εκείνης της περιόδου. 

Είδαμε μια εκπληκτική περιγραφή από τον Παυσανία, που δείχνει το πάθος και την αγάπη του στην αποτύπωση όσων έβλεπε και κατέγραφε, με μοναδική μαεστρία και συγκλονιστική παρουσίαση. Ευχαριστώ που ήσασταν παρέα σε αυτό το μοναδικό ταξίδι στο χρόνο.


Υπενθυμίζω, για όσους αγαπούν τη λογοτεχνία φαντασίας, το μυθιστόρημά μου "Το δάσος της λήθης", συνεχίζεται να δημοσιεύεται στο μπλογκ του αγαπητού μας φίλου Γιώργου Δερβεντλή. Μπορείτε να το διαβάσετε εδώ:  Μουσικές ιστορίες #3


22 σχόλια:

  1. Ωραία και αυτή η ζωγραφιά και λεπτομερέστατη. Σ'ευχαριστούμε Γιάννη για τις πληροφορίες.
    Καλό σου βράδυ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα Άννα μου, χάρηκα που σου άρεσε ή μπόρεσε να σου προσφέρει κάτι χρήσιμο ιστορικά και καλλιτεχνικά.
      Καλό βράδυ κορίτσι μου και καλό ξημέρωμα να έχεις. Φιλιά.

      Διαγραφή
  2. Όπως και η πρώτη σχετική εγγραφή σου, έτσι κι αυτή, αν αφήσεις την φαντασία σου ελεύθερη και συνδυάσεις και τις λίγες γνώσεις που μπορεί να έχεις για την μυθολογία μας, εύκολα αναπαριστάς στο μυαλό σου κι αυτόν τον υπέροχο πίνακα. Βέβαια δεν με άφησε ανεπηρέαστο και η γκραβούρα που παραθέτεις. Κρίμα που ο χρόνος δεν μπόρεσε να διασώσει αυτά τα εικαστικά θαύματα του αρχαίου κόσμου μας.
    Την Καλημέρα μου, Γιάννη!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Kαλησπέρα Βασίλη μου,
      η γκραβούρα που έχεις στα χέρια σου είναι ακριβώς ο πρωτότυπος συγκεκριμένος πίνακας στον οποίο και αναφέρομαι. Έτσι μπορείς να συνδυάσεις την παρατήρηση με την αφήγηση της περιγραφής του.
      Φυσικά και η φαντασία λειτουργεί λυτρωτικά καθώς ταξιδεύεις σε κόσμους μαγικούς, κάτι ανάμεσα σε φαντασία και ιστορία.
      Ευχαριστώ πολύ αγαπητέ φίλε.
      Να είσαι καλά.

      Διαγραφή
  3. Γιάννη μου, άλλη μια υπέροχη παρουσίαση.
    Μύθος και τέχνη περιπλέκονται δίνοντάς μας καταπληκτικά, αν και χαμένα, έργα.
    Κοίτα τι μου κάνεις τώρα, η συγκεκριμένη ανάρτηση κάθισε σαν κερασάκι για την διαθήκη, χαχα.
    Μπράβο φίλε μου, καλημέρα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ωωωωωω τι λες τώρα Γιώργο μου!
      Αυτό και αν με κάνει χαρούμενο. Ελπίζω να σου έδωσα ένα φυτίλι "ανάφλεξης" στην αναμενόμενη συνέχεια στην εκπληκτική "Διαθήκη".
      Περιμένω να το δω φίλε μου. Σε ευχαριστώ πολύ.

      Διαγραφή
  4. Καλημέρα Γιάννη μου!
    Σήμερα σκέφτηκα και μεγάλωσα τη ζωγραφιά που μας δείχνεις, έτσι και με την βοήθεια του κειμένου σου, περιηγήθηκα στα χρόνια εκείνα που δυστυχώς δεν θυμίζουν σε τίποτα το τώρα μας!
    ΑΦιλιά καρδιάς και να έχουμε μια δημιουργική μέρα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Α νομίζω έκανες το καλύτερο Στεφανία μου. Και μάλιστα πολύ μεθοδικό καθώς νομίζω αυτό βοηθάει στο έπακρο. Το κρατώ ως πρόταση να το κάνουμε.
      Οι εποχές δεν συγκρίνονται Στεφανία μου ναι. Λογικό είναι. Δεν το θέλουμε αυτό. Εκείνο που θέλουμε είναι η γνώση και η παιδεία πάνω σε αυτόν τον κόσμο, κάτι που μας λείπει από τα Ελληνικά επίσημα γράμματα.
      Σε ευχαριστώ πολύ καλή μου φίλη.

      Διαγραφή
  5. Εξαιρετική η λεπτομερή περιγραφή του Παυσανία για το έργο του Πολύγνωτου έτσι ώστε να γίνεται κατανοητή η αντίληψη των αρχαίων για τον κάτω κόσμο αλλά και τη στάση των ζωντανών απέναντι στους νεκρούς (την μητέρα του Οδυσσέα, τους συμπολεμιστές του...κλπ)
    Κρίμα που τα έργα του δεν έχουν σωθεί και ευτυχώς μέσα απ' τον Παυσανία γνωρίσαμε την αντίληψη από τα Πολυγνώτεια έργα πως η μοίρα μετά τον θάνατο καθορίζεται από τις ενέργειες κάθε ατόμου όταν ήταν εν ζωή. Συγκλονιστικό, αν το σκεφτείς!
    Γιάννη μου γι αυτήν την εξαιρετική παρουσίαση, σ' ευχαριστούμε!
    Καλό ξημέρωμα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πραγματικά μεγάλο βίωμα αυτό Αννίκα μου. Η μετά θάνατον ...μοίρα καθορίζεται από τις, εν ζωή, πράξεις μας. Μεγάλη όντως κουβέντα και διαπίστωση, όπως πολύ σωστά αναφέρεις καλή μου φίλη.
      Σε ευχαριστώ πολύ που είσαι εδώ παρέα σε αυτήν την αναζήτηση καλή μου. Πόσο το απολαμβάνω δεν λέγεται. Να είσαι καλά κορίτσι μου.

      Διαγραφή
  6. Κόσμος και κοσμάκης στον πίνακα και πόσο αναλυτική για το κάθε πρόσωπο που απεικονίζεται σε αυτόν από τον Παυσανία!!!
    Πρώτη φορά μαθαίνω για αυτόν το πίνακα θαυμάζοντας την υπομονή του αρχαίου καλλιτέχνη.
    Από ότι είδα υπάρχει και πρώτο μέρος; πάω να δω...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ναι Ρούλα μου, οι πίνακες του Πολύγνωτου είναι δύο. Ο ένας είναι η κατάκτηση του Ίλιου και ο άλλος αυτός εδώ. Και οι περιγραφές του Παυσανία είναι συγκλονιστικές πραγματικά. Που να έκανα αναφορά και στην ιστορία κάθε προσώπου.
      Καλησπέρα καλή μου φίλη και ευχαριστώ για τη συμμετοχή σου.

      Διαγραφή
  7. Εξαιρετική η ζωγραφιά και η περιγραφή του Παυσανία.
    Σε ευχαριστούμε για τον χρόνο, τον κόπο και τη διάθεση σου να μοιραστείς όλες αυτές τις λεπτομέρειες μαζί μας Γιάννη.
    Μπράβο σου και γι' αυτή την παρουσίαση.
    Καλό Σαββατοκύριακο! :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εγώ να ευχαριστήσω Μαρίνα μου που έδειξες ενδιαφέρον, που ακολούθησες το θέμα και μίλησε μέσα σου.
      Σε ευχαριστώ μέσα απ' την καρδιά μου. Να είσαι καλά κορίτσι μου.

      Διαγραφή
  8. Η κάθοδος του Οδυσσέα στην Άδη, λοιπόν. Μέσα από μια αρχαία γκραβούρα που έχει τόσες πολλές μυθικές μορφές και τόση πληροφορία για τα ήθη της εποχής.
    Μπράβο για την έρευνα και την παρουσίαση, Γιάννη!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ένας ολάκερος κόσμος Μαρία μου περνάει μέσα και από αυτήν την γκραβούρα. Ένας ολάκερος κόσμος μέσα στο χρόνο, στην ιστορία, στην αφήγηση και στο μύθο. Και είναι συγκλονιστικό.
      Σε ευχαριστώ για την παρέα σου και το μοίρασμα των σκέψεών σου καλή μου φίλη.
      Φιλιά πολλά.

      Διαγραφή
  9. Πόσες λεπτομέρειες.. πόσες αναφορές... πόσα ονόματα και πόσες ιστορίες..
    Κάθε όνομα και μια ολάκερη Μυθολογία πίσω του...

    Μοναδική η εγγραφή σου πάλι..
    Ένα μεγάλο 'Ευχαριστώ' για όλη αυτή την παρουσίαση!...

    Κρατώ αυτό το δώρο λοιπόν, και σε χαιρετώ.
    Καλό Σαββατοκύριακο!


    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Και εγώ κρατώ τα λόγια και τα συναισθήματά σου ως δώρο Σμαραγδούλα μου. Και αν κατάφερα να σου δώσω κάτι τέτοιο, χαίρομαι ειλικρινά. Καλό Σαββατοκύριακο καλή μου φίλη. Να είσαι καλά.

      Διαγραφή
  10. Βλέπω δεν έμεινε το σχόλιο μου.
    Υο σήμα στο χωριό δεν ήταν καλό, οπότε ξαναπέρασα από τη γειτονιά να βεβαιωθώ.
    Μου άρεσε η ανάρτησή σου.
    Πολύ ωραίες πληροφορίες, αλλά τόσα ονόματα δεν μπορώ να τα συγκρατήσω όσο κι αν προσπαθήσω.
    Όταν θα έχεις χρόνο και κουράγιο, γράψε κι άλλα.
    Μου αρέσει η Μυθολογία μας.
    Καλό βράδυ και καλό ξημέρωμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ρένα μου καλησπέρα,
      σίγουρα δεν έχει κανένα νόημα να προσπαθήσεις να απομνημονεύσεις όλα αυτά τα ονόματα. Απλή αναφορά γίνεται για να παίρνουμε μια ιδέα από τον κόσμο που περνά μπροστά μας και είναι πραγματικά μαγικός.
      Χαίρομαι που σου άρεσε καλή μου φίλη.
      Θα συνεχίσω ναι πάνω στο θέμα, μείνε ήσυχη, στο υπόσχομαι.
      Καλή συνέχεια καλή μου και να περνάς όμορφα στο χωριό.

      Διαγραφή