Ίχνη και βήματα στον αρχαίο Ελληνικό κόσμο: Δελφοί-οι πίνακες του Πολυγνώτου (ΙΙ)

 Φίλες και Φίλοι, στον προηγούμενο σύνδεσμό μου εδώ:

Δελφοί-οι πίνακες του Πολύγνωτου Ι σας είχα παρουσιάσει αναλυτικά τον πρώτο μεγάλο πίνακα ζωγραφικής του Πολύγνωτου, όπως αυτός υπήρχε στον περιβόητο "θησαυρό των Κνιδίων" στους Δελφούς. Σας είχα περιγράψει τον πίνακα που παριστάνει την άλωση της Τροίας.

Σήμερα θα σας παρουσιάσω τον πίνακα που παριστάνει την κάθοδο του Οδυσσέα στον Άδη.

Οδηγός μας για αυτό το μαγικό ταξίδι αποτελεί η συγκλονιστική περιγραφή του Παυσανία στο έργο του: "Ελλάδος περιήγησις: Φωκικά"

Το θέμα εδώ στο blog αποτελεί μέρος της σχετικής θεματογραφίας που έχω ανοίξει:

Η Κάθοδος του Οδυσσέα στον Άδη

Στα αριστερά της εισόδου, στο ίδιο κτίριο, υπάρχει η μεγάλη ζωγραφιά, στην οποία, ο Οδυσσέας κατεβαίνει στον Άδη, για να αναζητήσει τον Τειρεσία, να τον συμβουλευτεί πως θα γυρίσει στην Ιθάκη.

Στη ζωγραφιά βλέπουμε τον Αχέροντα. Στα νερά του υπάρχουν καλάμια και ψάρια. Στον ποταμό υπάρχει μια βάρκα με τον βαρκάρη να κωπηλατεί. Οι μορφές στο πλοίο είναι ο Τέλλις ως έφηβος και η Κλεόβοια, παρθένα νεαρή. Στις όχθες του ποταμού είναι εικόνες περίεργες. Ένας πατέρας στραγγαλίζει το γιο του για την απρεπή του συμπεριφορά. Εκεί κοντά τιμωρείται και ένας ιερόσυλος. Πιο πάνω είναι ο Ευρύνομος, δαίμονας του Άδη. Πιο πέρα είναι η Αυγή απ' την Αρκαδία και η Ιφιμέδεια. 

Πιο ψηλά στη ζωγραφιά, βλέπουμε τους συντρόφους του Οδυσσέα, τον Περιμήδη και τον Ευρύλοχο που μεταφέρουν σφάγια. Πιο μετά είναι ένας καθιστός άντρας, ο Όκνος. Επίσης βλέπουμε τον Τιτυό, πολύ καταβεβλημένο από τη διαρκή τιμωρία, σαν φάντασμα αδύνατος. Πολύ κοντά του η Αριάδνη. Κάθεται σε πέτρα και κοιτάζει την αδελφή της τη Φαίδρα που αιωρείται σε μια κούνια. Κάτω από τη Φαίδρα φαίνεται η Χλώρη στα γόνατα της Θυίας. Κοντά της η Πρόκρις κόρη του Ερεχθέα. Μετά η Κλυμένη και πίσω της η Μεγάρα από τη Θήβα. Πάνω από αυτές τις γυναίκες είναι η κόρη του Σαλμωνέα καθισμένη σε μια πέτρα με την Εριφύλη, γυναίκα του Αμφιάραου. Η Εριφύλη μέσα από το χιτώνα της κρατά στα δάκτυλά της το ξακουστό περιδέραιό της.

Πιο ψηλά στη ζωγραφιά είναι ο Ελπήνορας με τον Οδυσσέα γονατιστό να κρατά το ξίφος του πάνω από το λάκκο. Ο μάντης Τειρεσίας είναι εκεί κοντά όπως και η μητέρα του Οδυσσέα, η Αντίκλεια. Πιο κάτω διακρίνεται ο Θησέας στο θρόνο του κρατώντας δύο ξίφη, το δικό του και του Πειρίθου. 

Στη συνέχεια ο Πολύγνωτος ζωγραφίζει τις κόρες του Πανδάρεω. Τις απεικονίζει ως παρθένες που φοράνε στεφάνια από λουλούδια. Τους δίνει δε τα ονόματα: Καμειρώ και Κλυτίη. Μετά τις κόρες αυτές εικονίζεται ο Αντίλοχος κρατώντας το πρόσωπό του με τα δύο του χέρια. Ακολουθεί ο Αγαμέμνων με το σκήπτρο του στη μασχάλη και στα χέρια ράβδο. Ο Πρωτεσίλαος είναι καθιστός και κοιτάζει τον Αχιλλέα με τον Πάτροκλο να είναι λίγο πιο ψηλά.

Ψηλότερα είναι ο νεαρός Φώκος με τον Ιασέα να αφαιρεί το δαχτυλίδι από το αριστερό του χέρι. Πιο πάνω στο βράχο είναι η Μαίρα καθισμένη σε βράχο, κόρη του Προίτου, παρθένα. Μαζί της ο Ακταίων, γιος του Αρισταίου και η μητέρα του. Στα χέρια τους έχουν ένα ελαφάκι. Πιο κάτω ξαπλωμένο είναι ένα σκυλί, θυμίζοντας το θάνατο του Ακταίωνος. 

Χαμηλότερα στη ζωγραφιά, μετά τον Πάτροκλο, είναι ο Ορφέας σε λόφο με την κιθάρα του στο αριστερό του χέρι. Στηρίζεται σε μια ιτιά στης οποίας την άλλη πλευρά είναι ο Προμεδόντας. Στο ίδιο μέρος της ζωγραφιάς είναι ο Σχεδίος αρχηγός των Φωκέων στην Τροία. Κοντά του ο Πελίας και δίπλα ο Θάμυρις

Πιο πάνω απ' τον Θάμυρη είναι ο Μαρσύας. Δίπλα του ο Όλυμπος με τη μορφή όμορφου αγοριού. Στο πάνω μέρος της ζωγραφιάς βλέπεις τον Ακταίωνα, τον Αίαντα Σαμαλίνας, τον Παλαμήδη και τον Θερσίτη να παίζουν κύβους. Ο Πολύγνωτος έχει βάλει στην ίδια μεριά όλους τους εχθρούς του Οδυσσέα. Ποιο ψηλά είναι ο Μελέαγρος, γιος του Οινέα. 

Στο κάτω μέρος της ζωγραφιάς, μετά τον Θάμυρη, είναι καθιστός ο Έκτορας θλιμμένος. Μετά είναι ο Μέμνονας και ο Σαρπηδόνας. Κοντά στον Μέμνονα, που είναι βασιλιάς των Αιθιόπων, εικονίζεται ένα γυμνό παιδί από την Αιθιοπία. Πιο πάνω απ' τον Σαρπηδόνα είναι ο Πάρις που χτυπά τα χέρια του καλώντας κοντά του την Πενθεσίλεια, η οποία έχει ύφος περιφρόνησης και τον αγνοεί. Πάνω από αυτήν είναι γυναίκες που μεταφέρουν νερό με σπασμένα πήλινα κανάτια. Πιο ψηλά είναι η Καλλιστώ, κόρη του Λυκάονα, η Νομία και η κόρη του Νηλέα, η Πηρώ. Η Καλλιστώ είναι ξαπλωμένη σε τομάρι αρκούδας και τα πόδια της είναι στα γόνατα της Νομίας. 

Μετά τις γυναίκες είναι γκρεμός και ο Σίσυφος που προσπαθεί να ανεβάσει πάνω έναν βράχο. 

Στην ζωγραφιά αυτή είναι και ένα πιθάρι, ένας γέρος, αγόρι και γυναίκες. Όλοι κουβαλούν νερό, το κανάτι της γριάς είναι σπασμένο και το νερό χύνεται στο πιθάρι. Κάτω από το πιθάρι είναι ο Τάνταλος που υποφέρει.

Αυτή, φίλες και φίλοι, είναι και η δεύτερη μεγάλη ζωγραφιά του Πολύγνωτου στους Δελφούς. Δύο τεράστια έργα, μοναδικής αξίας και τέχνης, που αναπαριστούν δύο πολύ μεγάλες στιγμές ιστορικές εκείνης της περιόδου. 

Είδαμε μια εκπληκτική περιγραφή από τον Παυσανία, που δείχνει το πάθος και την αγάπη του στην αποτύπωση όσων έβλεπε και κατέγραφε, με μοναδική μαεστρία και συγκλονιστική παρουσίαση. Ευχαριστώ που ήσασταν παρέα σε αυτό το μοναδικό ταξίδι στο χρόνο.

Υπενθυμίζω, για όσους αγαπούν τη λογοτεχνία φαντασίας, το μυθιστόρημά μου "Το δάσος της λήθης", συνεχίζεται να δημοσιεύεται στο μπλογκ του αγαπητού μας φίλου Γιώργου Δερβεντλή. Μπορείτε να το διαβάσετε εδώ:  Μουσικές ιστορίες #3